پل‌هايي براي پياده مداري

به گزارش خبرنگار «شهر»، با نگاه به جاي جاي تهران سازه‌هايي را سوار بر شانه‌هاي شهر مي‌بينيم كه  همانند روزهاي نخست احداث، براي شهروندان جذاب نيستند. روزهايي كه هر كس به خود زحمت مي‌داد و از روي پل هاي عابر پياده عبور مي‌كرد يك شهروند منضبط و قانومند به حساب مي‌آمد اما اين روزها اين موضوع اهميت خود را از دست داده به دلايلي از جمله سرعتي كه در فعاليت‌هاي روزانه جامعه شهري وجود دارد.

آن زمان‌هايي كه پل‌هاي عابر پياده به شهر تهران رسيد كه قدمت تاريخي زيادي از آن مي‌گذشت و مسوولين شهري كشورهاي توسعه‌‌يافته به نكات منفي آن پي برده بردند به اين دليل كه پل هاي عابر پياده نه تنها مشكلي را از شهروندان جامعه حل نمي كنند بلكه مشكلات ديگري را هم براي آنها به وجود آورده‌اند، براي همين به فكر چاره جويي جديد برآمدند. هم اكنون در تمام كشورهاي توسعه يافته، طرح‌هاي زيادي در سطح شهرها براي رفاه حال عابران پياده به كار مي رود از جمله مناسب‌سازي معابر، ايجاد شبكه‌هاي كامل پياده شهري و حذف موانع و محدوديت‌هاي موجود مانند پل‌هاي عابر پياده. اين درحالي‌ست كه در كشور ما بخصوص در شهر تهران با سرعت فزاينده‌اي بر تعداد اين پل‌ها در همه خيابان‌ها، بزرگراه‌ها و ميدان‌ها افزوده مي‌شود و به تازگي هم فقط به طراحي و زيبايي ظاهري آنها توجه مي‌شود .

پياده‌محوري جايگزين خودرو‌محوري 
 

پل‌هاي هوايي عابر پياده به يكي از مشكلات آشكار شهري و شهروندان تهراني تبديل شده از همين رو مديران شهر تهران به رويكرد پياده محوري به جاي خودرو محوري روي آورد‌ه‌اند. در اين راستا سيدمحمدجواد شوشتري مدير عامل سازمان زيباسازي شهر تهران در رابطه با موضوع پياده‌محوري اظهارداشته كه در حال حاضر طبق تحقيقات پژوهشگران در رابطه با پروژه پياده‌محوري، 41 ميدان شهر تهران را در برنامه خود داريم كه از مهمترين آنها پرو‍ژه ميدان امام حسين‌(ع) و شهداست.

 
ايمني شهروندان در پل‌ها

 
از ريشه‌يابي اين مسأله كه بگذريم از جمله مشكلاتي كه اين پل‌ها براي شهروندان به وجود آورده‌اند؛ عدم امنيت اجتماعي و حقوقي شهروندان در اين رابطه است. به خاطر اينكه اين پل‌ها به محل آسايش متكديان، كارتن خواب‌ها و معتادان و فروشنده‌هاي موادمخدر و همچنين به خفت‌گيري و تجاوز به شهروندان تبديل شده و اين يك واقعيت تلخ در جامعه ماست كه پرونده‌هاي حقوقي زيادي را در جرايم قضايي تشكيل داده است. با اين پيشينه؛ شهروندان چگونه مي‌توانند با اطمينان خاطر به عبور از پل‌هاي هوايي رضايت دهند در حاليكه خطر بزرگتر و تلخ‌تري مي‌تواند در كمين‌شان نشسته باشد.

 پل مکاني براي تبليغات

    
همچنين يكي از علت‌هاي ناايمن شدن اين پل‌ها تبديل‌شدن‌ آنها به تابلوهاي بيلبورد تبليغات شهري است. نتيجه نصب بيلبوردهاي تبليغاتي در پل‌هاي هوايي عابر پياده ناايمني اجتماعي، گرفتن جلوي ديد عابران و بدمنظر كردن چهره شهر است.

 
پل‌هاي زيبا براي جذب پياده‌ها

 
علاوه بر اينها، طراحي اين پل‌ها در كشور ما قاعده‌مند ساخته و نصب نشده‌اند. در واقع علاوه بر اينكه پل‌ها در جاهايي نصب شده‌اند كه عابر پياده تمايلي براي استفاده از آن ندارد. همچنين در طراحي پل‌هاي عابر پياده از نگاه زيبايي‌شناسانه و جذابيت بصري چنداني هم استفاده نشده تا پياده‌ها را به خود جذب كنند. البته جنس به كار رفته در اين پل‌ها نيز مهم است . اگر فلز و مواد اين معبرها استاندارد نباشد به مرور فرسوده و از بين ‌مي‌روند و چه بسا به مرگ حتمي شهروندان منجر شود.

 
كاربرد پل‌هاي عابر
 

گرچه ويژگي‌هاي پل‌هاي عابر پياده مشكلاتي را براي شهروندان تهراني داشته با اين حال در شرايط جامعه شهري امروزه و با توجه به تردد و تراكم خودروها در همه فضاهاي شهر، وجود پل‌هاي عابر پياده به خصوص پل‌هاي مكانيزه براي  كودكان، سالمندان و معلولان به ويژه در بزرگراه‌ها و خيابان‌هاي پرسرعت بسيار لازم و ضروري است . اين درحالي‌ست كه تعداد پل‌هاي مكانيزه کافي نيست و در عين حال برخي از آنها در وضعيت تعميراند و يا خاموش اند. همچنين جا دارد در ساختن بسياري از پل‌ها به قشر معلول توجه بيشتري شود كه آنها هم از امكانات شهري بهره‌مند شوند. مثلا پل مكانيزه بايد طوري طراحي شود كه شهروند معلول بتواند با ويلچر از آن عبور كند.

 
تحقيقات درباره اثربخشي پل‌ها

 
اين موضوع همچنين مورد توجه تحقيقات آكادمي هم قرار گرفته و تحقيقي در سال 86 توسط دانشجويان دانشگاه شهيد بهشتي در خصوص اثربخشي پل‌هاي عابر پياده انجام شده است. در اين تحقيق از 200 شهروند در اين باره سؤال شده و نتيجه نشان داده كه فقط 40 درصد از پل‌هاي عابر استفاده مي‌كنند و عمده‌ترين دلايل استفاده آنها از پل‌ها احساس امنيت بيشتر براي گذر از خيابان‌هاي پرتردد، طراحي هندسي مناسب و زيباي پل، انتخاب نوع بالابرنده و وجود حصارها عنوان شده بود.

 
پل‌ها معبري براي كشته شدن

  
در رابطه با ضررهاي جاني كه پل‌هاي عابر پياده در پي داشته است مي‌توان به سالانه هزار كشته به خاطر استفاده نكردن از سازه‌هاي فلزي اشاره كرد. در اين رابطه پليس راهنمايي و رانندگي هم بيشتر كشته‌شدگان عابر پياده را در زير پل‌هاي عابر پياده عنوان كرده ‌است. طبق اين آمارها حدود 45درصد از تلفات تصادفات درون‌شهري و 40 درصد تصادف جاده‌اي را عابران پياده تشكيل مي‌دهند اما اين آمار در كشورهاي پيشرفته 20 درصد است.

مسوولان شهري هم در رابطه با فاصله زياد پلها از يکديگر كه يكي از دلايل استفاده كم شهروندان از پل‌هاست، گفته‌اند كه امكان ساخت پل در برخي از مكان‌ها به دليل مسائلي مانند معارض يا عرض كم پياده‌رو و همچنين خطوط برق فشارقوي وجود ندارد به اين خاطر پل‌ها در شهر تهران با فواصل نسبتا زياد از يکديگر ساخته مي شوند. البته اين جداي از هزينه سنگين نصب و نگهداري پل‌هاست.

 
جمع‌آوري پل‌ها

 
بعد از ساخته شدن پي‌در‌پي پل‌هاي عابر پياده در شهر تهران حالا زمزمه‌ جمع‌آوري آنها از سوي مسوولين به گوش مي‌رسد چنانچه سيدمحمدجواد شوشتري مدير عامل سازمان زيباسازي شهرداري تهران اظهار كرده بود از 750 پل مكانيزه و غيرمكانيزه برخي از اينها اضافي است و يك طرح مطالعاتي در اين زمينه درحال انجام است تا بتوانيم با يك تصميم صحيح نسبت به جمع‌آوري پل‌هاي اضافي عابر پياده اقدام كنيم.

 
البته به اعتقاد شوشتري تعداد زياد پل‌هاي عابر پياده تهران و الزام جمع‌آوري آنها بيانگر اين موضوع است كه در زمينه عبور عابر پياده و خودروها فرهنگ‌سازي لازم صورت نگرفته است و بايد در اين خصوص برنامه‌ريزي شود.

 
مكانيزه‌ها و غيرمكانيزه‌ها

 
طبق برآورد سازمان زيباسازي شهرداري تهران تعداد كل پل‌هاي عابر پياده در سطح كل مناطق شهر تهران 750 سازه بوده است و طبق برآورد جديد 65 عدد از آنها مكانيزه هستند كه 50 سازه از آنها توسط سازمان زيباسازي بهره‌برداري شده و نگهداري مي‌شود و  15 عدد ديگر را هم مناطق شهرداري تهران احداث و نگهداري مي‌كنند.

 
بر اساس اين گزارش، علي سالاريان معاونت فني و اجرايي سازمان زيباسازي شهرداري تهران در گفت‌و‌گو با خبرنگار «شهر»، تعداد همه پل‌هاي عابر پياده شهر تهران را به تفكيك مناطق، مكانيزه و غيرمكانيزه به شرح ذيل اعلام كرد: