بحران ملي، عزم ملي مي طلبد

به گزارش خبرنگار«شهر» ماجراي آلودگي هواي تهران و برخي از شهرستانهاي كشور به امروز و ديروز بر نمي گردد. سال 1374 براي نخستين بار زنگ خطر جدي درباره آلودگي هواي تهران به صدا درآمد. در حدود 100 نفر از كارشناسان و آناني كه در محيط زيست موي سپيد كرده بودند در نشستي در سالن اجتماعات پارك شهر بيانيه اي را به امضاي رساندند كه بعدها به نام بيانيه «هواي تهران 74 » نامگذاري شد . در آن بيانيه بود كه براي نخستين بار از آلودگي هواي پايتخت به عنوان يک «بحران ملي» که راه مقابله با آن «عزم ملي» است، نام برده شد. از آن تاريخ به امروز نزديك به 17 سال مي گذرد و هواي تهران و برخي استانهاي كشور هر روز آلوده تراز گذشته مي شود. شنيده ها حاكي از آن است كه آلودگي هوا زير سر ريزگردهاي عرب است .

دودي كه به حلق مردم مي رود

نظرات كارشناسان بر اين است كه فشار جمعيت، بنزين غيراستاندارد و ماشين هاي خارج از رده هوا را آلوده كرده است اما مقصر هر چه و هركسي كه باشد دودش به حلق مردماني مي رود كه ديوارشان ازهمه ديوارهاي دنيا كوتاه ست. به گفته برخي از كارشناسان امر محيط زيست ، بي توجهي مسوولان دولتي و وزارت امور خارجه در وزش ريزگردهاي عربي يكي از عوامل مهم آلودگي هواست. دکتر انوشيروان محسني بندپي نماينده مردم نوشهر و چالوس در مجلس هشتم در گفت وگو با «شهر» مي گويد: «بحث ريزگردها هميشگي است. سال هاي سال است که با آن درگير هستيم و متاسفانه هيچ دستگاه يا وزارتخانه اي براي حل اين مشکل اقدامي نکرده است. » بندپي در ادامه خاطر نشان كرد: «ريزگردها از کشورهاي عراق و عربستان وارد کشور مي شود و استان هايي چون خوزستان و ايلام را درگير ميكند که اگر اين قضيه به همين رويه ادامه پيدا کند در سال هاي آينده اين استان ها به دليل آلودگي هوا و شرايط بد جوي خالي از سکنه خواهد شد. »

ديپلماسي که غبارزاست

عضو هيات رييسه فراکسيون محيط زيست در مجلس هشتم مي گويد: «کمبود بودجه در عراق يا ضعف روابط ديپلماتيک با کشور عربستان دليل قانع كننده اي نخواهد بود. اينكه عراق بگويد من پول ندارم و نمي توانم مشكل زيست محيطي كشور را برطرف كنم و ما هم بگوييم آنها پول ندارند حرف منطقي نخواهد بود. دكتر انوشيروان محسني بندپي در ادامه خاطر نشان كرد: « اگر كشور عراق با مشكل بودجه روبرو است مي توان به آنها وام داد . کارشناس ندارد، ما به آنها کارشناس معرفي خواهيم کرد. سلامت مردم و داشتن هواي پاك حق هر شهروند است و به روابط سياسي ما با ساير كشورها ارتباطي ندارد . بايد روابط ديپلماسي را با كشورهايي كه بنا به هر دليلي با آنها ارتباط نداريم تقويت كنيم. اگر چشممان را روي همه ضعف ها ببنديم و هوا را با همين شرايط به خورد مردم بدهيم ، بي شک سلامت و اقتصاد کشور ضربه اساسي خواهد خورد.»

كانون ريزگردها را شناسايي كنيم

يوسف رشيدي مدير عامل شرکت کنترل کيفيت هواي تهران نيز در اين رابطه معتقد است، ريزگردها در وهله اول سطح ريه را پوشش مي دهد و بعد وارد خون مي شود افزايش آمار بيماري هاي فشار خون و غلظت خون به دليل حضور ريزگردها در هواي تهران است. در اين ميان استفاده از ماسک هاي مختلف نيز مشکلي را حل نمي کند زيرا ريزگردها کوچکتر از 5/2 ميکرون بوده و از صافي ماسک ها رد مي شوند.» بنا به گفته هاي رشيدي ، با مدل سازي هم مي شود مشخص کرد گردو غبار از کجا وارد ايران شده است و کانونهايي که وجود دارد را شناسايي و در همان مراکز مانش پاشي کرد ، نياز نيست ميلياردها تومان پول خرج مانش پاشي تمام عراق شود.

مديرعامل شركت كنترل كيفيت هواي تهران ، از وزارت بهداشت خواست تا آمار مرگ و مير ناشي از سكته هاي قلبي و حملات تنفسي تهران را در اين چند روز اخير اعلام کند.». رشيدي در اين رابطه گفت: «دانستن حق مردم است و آنها بايد بدانند در چه شرايطي زندگي مي كنند وقتي آمار ارائه شود عمق فاجعه بيشتر درك مي شود.»

كمتر از خانه خارج شويد

دكتر مهدي نجمي ر ييس اداره آسم و آلرژي در گفت و گو با «شهر » درباره شرايط تنفسي بيماران تنفسي درمجاورت با هواي آلوده و ريزگردها گفت: ذرات گردوغبار يا ريزگردها مواد محركي هستند كه وارد مجاري تنفسي مي‌شوند و باعث تحريك اين ناحيه آن خواهد شد. اين ذرات زماني كه به آلاينده هاي موجود در هوا اضافه مي شود، خطراتي كه متوجه سلامت ميشود را تشديد مي كند. به ويژه در افرادي كه مبتلا به آسم و انسداد ريه هستند، باعث تشديد حملات آسم و همچنين انسداد مجاري تنفسي مي شود. بنابراين‌ سفارش مي شود، افراد به ويژه كساني كه مبتلا به آسم يا بيماريهاي مزمن هستند كمتر از منزل خارج شوند.

ماسك قابليت پيشگيري از ريزگرد را ندارد

رييس اداره آسم و آلرژي بر اين عقيده است كه اغلب ماسكها قابليت پيشگيري از ورود اين ريزگردها به دستگاه تنفسي را ندارند . بنا به گفته هاي دكتر نجمي حتي دستمال مرطوب نيز تاثير موقتي و محدود دارد.در نتيجه مردم بايد سعي كنند در كوتاه‌ترين زمان ممكن بيرون از منزل باشند. ذرات گردوغبار برعكس آلاينده ه ا در همه ساعتهاي شبانه روز وجود دارند و نميتوان گفت در چه ساعتهايي كمتر هستند. توجه داشته باشيد در افرادي كه زمينه بيمار يهاي تنفسي مانند آسم را دارند. علاوه بر اين افرادي كه دوره بهبودي بيماري آسم را طي م يكنند اگر در معرض اين گردوغبار قرار بگيرند ممكن است باعث تحريك و شعل هور شدن مجدد بيماريشان شود بنابراين وجود اين ريزگردها هم باعث بروز و هم شعله ور شدن بيمار يهاي تنفسي مي‌شود. اين افراد بايد كمتر در فضاي باز باشند واز فعاليت بدني سنگين و ورزش در هواي آزاد پرهيز كنند.

كنترل مرزها كار دشواري است

22 استان در سال گذشته و 13 استان تا به امروز درگير مساله ريزگردها هستند اين آمار را رييس سازمان هواشناسي كشور بيان مي كند. محمود طلايي مي گويد: «شرايط حاکم را بايد تحمل و به دنبال راهکارهاي اصولي باشيم . عمده منشا اين گردو غبار متعلق به خارج از مرزهاي ماست و اداره کردن آن بخصوص در کشوري مثل عراق که اوليوت هاي ديگري دارد، بسيار سخت است. کميته آمادگي وظايف سازمانهاي مختلف را مشخص مي کند و همه اين سازمانها درگير اين موضوع هستند و به خوبي فعاليت مي کنند ».

بحران ملي عزم ملي مي‌خواهد

آمار دقيقي از مرگ و ميرهموطناني كه بر اثر استنشاق هواي آلوده جان خود را از دست مي دهند دردست نيست. آمار روزهاي ناسالم و سالم اعلام شده از سوي سازمان محيط زيست و سازمان هواشناسي باهم در تناقض است . كارشناسان امر آلودگي هوا و نمايندگان مجلس شوراي اسلامي و حتي مردم عادي بر اين عقيده هستند كه بحران آلودگي هوا ديگر به يك بحران ملي تبديل شده است و نياز به عزم ملي دارد. نامي كه براي نخستين بار در همان بيانيه هواي تهران 74 آورده شد.