«ولي‌عصر»، زيباترين گذرگاه پايتخت

به گزارش «شهر» در اين نظرسنجي که از يکهزار و 629‌نفر از شهروندان انجام شد يکهزار و 69 نفر يعني 65 درصد کل شرکت‌کنندگان در اين نظرسنجي خيابان حضرت ولي‌عصر را به‌عنوان زيباترين خيابان پايتخت معرفي کردند.

خيابان ولي‌عصر با 18 کيلومتر طول به‌عنوان طولاني‌ترين خيابان خاورميانه يکي از مهم‌ترين معابر پايتخت محسوب شده و به‌عنوان خياباني خاطره‌انگيز، بخشي از خاطرات فردي و جمعي مردم تهران را به‌خود اختصاص داده است.

در ادامه گزارش اين نظرسنجي آمده است: خيابان‌ها به‌عنوان شريان‌هاي زندگي شهري، رفت‌وآمدهاي شهري را تسهيل مي‌کنند و اگر اين معابر مانند خيابان ولي‌عصر واجد ويژگي‌هاي اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي باشند، در اين صورت اهميت آنها مضاعف مي‌شود.

مديريت شهري در چند سال اخير نيز اقدامات عمراني گسترده‌اي را براي هرچه‌زيباتر شدن اين خيابان انجام داده است. اما درنظرسنجي صورت گرفته، از نظر تهراني‌ها بعد از خيابان ولي‌عصر، به‌ترتيب بلوار کشاورز و بلوار ميرداماد در رده‌هاي دوم و سوم زيباترين خيابان‌هاي پايتخت قرار دارند.

تاريخچه خيابان ولي‌عصر

کلمه «خيابان» در متون کهن با توجه به لغتنامه دهخدا، ناظم الاطباء، آنندراج، انجمن آراي ناصري، برهان قاطع و . . . «راه و گذرگاهي معنا شده که ميان گل‌ها و درختان باغ احداث کرده باشند و يا راهي که از ميان باغ‌ها مي‌گذرد ...»
نخستين بار کلمه «خيابان» در نقشه نجم الدوله (1309 قمري) ذکر شده است. اين نقشه‌ مربوط است به اواخر عهد ناصرالدين شاه.
در اين نقشه نام خيابان‌هايي نظير: جلو قبرستان (مولوي)، باغ معير الممالک (مولوي) و باغ قوام الدوله (شاهپور = وحدت اسلامي) و اميريه (ولي عصر (عج)) اميريه (سپه = امام خميني (ره) و باغ جنت (ولي عصر (عج)) و ... ذکر شده است.
در زمان ناصرالدين‌شاه، در غرب تهران و در ميان باغ‌ها و مزارع شاهزادگان و درباريان قاجاري چند تکه خيابان در امتداد هم طراحي و نامگذاري شدند.
از ميان اين خيابان‌ها که تعدادشان هم زياد نيست، چند تکه خيابان در امتداد هم، هسته اوليه خيابان پهلوي سابق و وليعصر (عج) امروزي را پي افکندند.
اين خيابان‌ها عبارتند از: خيابان باغ جنت از پل امير بهادر تا ميدان منيريه فعلي، خيابان اميريه از ميدان منيريه تا ميدان سردرسنگي يا کاخ مرمر، خيابان باغ انگوري از کاخ مرمر تا جنوب چهار راه شاه (خيابان جمهوري)، خيابان جديد جناب وزير که در ميان اراضي باير و بياباني وزير از جنوب چهار راه شاه فعلي تا مجاورت ضلع شمالي حصار ناصري، يعني جايي که بعدها کافه بلديه (چهار راه پهلوي = چهار راه انقلاب) بناي کنوني تئاتر شهر ساخته شد.
از به هم پيوستگي اين خيابان‌ها، طولاني‌ترين، مهم‌ترين، پرجاذبه‌ترين و مشهورترين خيابان تهران و همچنين ايران متولد شد.
خيابان وليعصر (عج) امروزي در سال‌هاي اول حکومت پهلوي اول به شکل يکپارچه درآمد. عبداالله مستوفي انگيزه? ساخت اين خيابان را تصميم رضا خان براي متصل کردن کاخ سعدآباد به کاخ مرمر ذکر کرده است.
احداث جاده مخصوص پهلوي يا همان خيابان پهلوي سابق (ولي عصر فعلي) از سال 1300 شمسي آغاز شد. در آن زمان رضاخان سردار سپه در دوران وزارت جنگي خود (1302 - 1300) تصميم به احداث اين جاده گرفت.
او تازه شروع به خريدن املاک و مستغلات کرده و باغي در سعدآباد را که قبلاً از مستغلات بانو عظمي خواهر ظل السلطان و دختر ناصرالدين شاه بود در شمال قصبه تجريش خريداري کرده بود.
همچنين درختکاري اطراف اين خيابان، کشيدن نهر براي آبياري درختان آن نيز از سال 1300 آغاز شد. در سال 1307 خيابان پهلوي بالا به وسيله بلديه تهران سنگفرش شد و سپس با ورود آسفالت به صحنه خيابان سازي شهر‌ها، در سال 1309 مجلس شوراي ملي قانوني را براي احداث و توسعه خيابان‌هاي تهران تصويب کرد و پس از آن مراحل ساخت جاده مخصوص پهلوي آغاز و براي نخستين‌بار اين خيابان قير ريزي شد. در سال 1311 خورشيدي، خيابان پهلوي يا وليعصر (عج) امروزي آسفالت شد.
جاده مخصوص يا جاده پهلوي تا سال 1320 اختصاصي بود و مردم از جاده قديم شميران به تجريش مي‌رفتند. خاصان، درباريان، وزيران، سفرا و نظاميان که دستور شرفيابي به آنان ابلاغ مي‌شد از جاده مخصوص تردد مي‌کردند.
پس از شهريور 1320، اين سد شکست و اين جاده عمومي شد. خودروهاي متفقين و سپس مردم از اين جاده عبور کردند اما سال‌ها گذشت تا جاده پهلوي به صورت خيابان پهلوي درآمد.
خيابان پهلوي سابق و خيابان وليعصر (عج) امروزي از ميدان راه‌آهن با 1100 متر ارتفاع از سطح دريا آغاز و به ميدان تجريش 1600 متر ارتفاع از سطح دريا در منطقه? شميرانات ختم مي‌شود.
چون در دوره پهلوي، منطقه شميرانات بيشتر شکلي ييلاقي داشت، اين مسير نيز به شکل جاده‌اي بود که از ميان تپه‌ها مي‌گذشت و چندان شباهتي به خيابان‌هايي مانند سپه (امام خميني) و شاهرضا (انقلاب) که اطراف آنها ساختمان‌هاي مدرن ساخته شده بود، نداشت. اين خيابان با رديف‌هاي چنار منظم در اطراف خود شهرت جهاني دارد.
پيش از پيروزي انقلاب اسلامي، اين خيابان به نام «خيايان پهلوي» ناميده مي‌شد. پس از انقلاب اسلامي، در آغاز، خيابان پهلوي، به خيابان مصدق تغيير نام يافت و بعد از مدتي به خيابان وليعصر (عج) نامگذاري شد.
خيابان وليعصر (عج) داراي چندين هزار مترمربع پياده‌رو، جوي بزرگ آب و حدود 11 هزار چنار در دو طرف خود است که حدود 90 سال از عمر آن‌ها مي‌گذرد.
چون چنار با آب و هواي تهران بسيار سازگار است، در ابتدا دو طرف خيابان وليعصر (عج) را چنار کاشتند. همان زمان براي آبياري آن‌ها در سه راه زعفرانيه دو حلقه چاه حفر کردند.
وجود چنارهاي خيابان وليعصر (عج) چنان زيبايي دلپذيري به اين خيابان داده، که بي شک آن را جزو زيباترين خيابان‌هاي شهرهاي جهان درآورده است.
اين چنارها که اکنون جزو ميراث ملي به شمار مي‌آيند، خاطرات دل‌انگيز چندين نسل از تهراني‌ها را با خود دارند. بدين سبب حفظ و نگهداري آن‌ها از وظايف مهم و دغدغه شهرداري تهران به خصوص سازمان زيباسازي شهر تهران است.
در طول مسير حدود 18 کيلومتري خيابان وليعصر، غير از ميادين تجريش و راه‌آهن که در 2 سوي شمال و جنوب آن قرار دارند، 3 ميدان (منيريه، وليعصر (عج) و ونک) نيز به يکديگر متصل هستند. اين خيابان همچنين در محدوده 4 منطقه شهري تهران (مناطق 1 ، 3 ، 6 و 11) قرار دارد.
همچنين بسياري از بزرگ‌راه‌ها و خيابان‌هاي اصلي کلانشهر تهران در طول اين مسير، با خيابان وليعصر مرتبط مي‌شوند. اين ارتباط نشان دهنده اين نکته است که در واقع اين خيابان يک شاهراه ارتباطي در کلانشهر تهران به حساب مي‌آيد.
همچنين در طول اين خيابان به راحتي مي‌توان به بسياري از مراکز تفريحي (پارک ساعي و پارک ملت، سينماها و پرديس سينمايي ملت، موزه‌ها و ...)، خدماتي - درماني (بيمارستان‌ها (قلب شهيد رجايي، خاتم الانبياء، وليعصر(عج) و ...) مراکز اداري و دولتي (چندين وزارتخانه و سفارتخانه) و مراکز علمي و دانشگاهي دسترسي پيدا کرد.
در کنار موارد فوق بايد به مراکز تجاري که در طول اين خيابان وجود دارد اشاره‌اي ويژه شود. اين مراکز تجاري از جمله نقاط پر تردد کلانشهر تهران به حساب مي‌آيند. 

منبع: همشهري آنلاين