به گزارش خبرنگار فرهنگي «شهر»، برنامه «هفت» شب گذشته به مسأله منازعات اکران با حضور سيد ضياء هاشمي پرداخت و بخش دوم اين برنامه مربوط به اخلاق در سينما با حضور بيژن نوباوه نايب رييس کميسيون فرهنگي مجلس و سيد جمال ساداتيان تهيه کننده سينما بود.
در ابتداي برنامه تصاويري از همياري سينماگران با هموطنان زلزلهزده آذربايجان شرقي پخش شد که هنرمنداني از جمله پرويز پرستويي، کمال تبريزي، حامد بهداد، حميد فرخنژاد وديگر هنرمندان با جمعآوري کمکهاي اوليه و نقدي و همچنين اهدا خون به ياري هموطنان زلزله زده شتافته بودند. در بخشي از برنامه هم مروري بر اخبار رويدادهاي دو هفته اخير سينماي ايران بود و تصاويري به مناسبت درگذشت ناديا دلدار گلچين که پخش شد.
نظرسنجي برنامه با طرح اين سوال انجام گرفت که از ميان فيلمهاي «بازمانده»، «سي و سه روز»، «شکارچي شنبه»، «هيام» و «آتش پنهان» کداميک در بيان سينمايي جنايات صهيونيسم موثر بودهاند؟ و در پايان برنامه هم، بيشترين راي را با 6/56 درصد فيلم «بازمانده» به کارگرداني مرحوم سيف الله داد به دست آورد.
مدعيان فيلم ارزشي، حرف خود را ثابت كنند
محمود گبرلو مجري برنامه در ابتداي برنامه اعلام کرد که از مسوولان حوزه هنري نيز درخواست کرده که در برنامه حضور يابند اما آنها تمايلي به شركت در اين برنامه نشان ندادهاند.
سيد ضياء هاشمي رئيس شوراي صنفي اکران با بيان اينکه هر سه فيلم اکران عيد فطر امروز توانستند در سينماهاي محدودي اکران شوند؛ اظهار اميدواري کرد که در چند روز آينده تعداد سينماهاي اکران کننده اين فيلمها افزايش يابد. در سالهاي ابتدايي که حوزه هنري شروع به فعاليت کرد و من نيز در آنجا فعال بودم حوزه تنها يک مکان مخروبه با دو اتاق بود. اما همه هنرمندان در همين مکان به صورت شبانه روزي فعاليت ميکردند.
وي افزود: در آن زمان ما حتي يک سالن هم براي نمايش فيلمهايمان نداشتيم. اما الان حوزه هنري براي خودش به کاخي تبديل شدهاست. در آن زمان ما تنها سينما بهمن را در اختيار داشتيم و حتي در شهرستانها نيز تلاش کرديم سينماهاي مخروبه را بازسازي کرده و براي اکران فيلمها مورد استفاده قرار دهيم. در هيچ دورهاي حوزه هنري در حق فيلمسازي ظلم نکرده بود.
هاشمي ادامه داد: در سال 90 بعد از سالها رکود خوشبختانه رونق به سينماي ايران بازگشت اما به نظر ميرسد اين رونق به مذاق برخيها خوش نميآيد و تلاش ميکنند تا سينماي ايران موفق عمل نکند.
وي در پاسخ به اينکه شوراي صنفي براي اکران نوروز در چگونگي اکران فيلمها و محتواي آنها دخالت کرده و 5 فيلم را براي نمايش پيشنهاد داده است، گفت: شوراي صنفي قصد دخالت در چگونگي اکران فيلمها را ندارد. حوزه هنري به اصالت خود بازگشته است. دربرنامه هفت مديران حوزه هنري اعلام کردند که به دنبال اکران فيلمهاي ارزشي هستند. اين کار نبايد فقط در حرف و شعار باشد بلکه بايد به آن عمل کرد.
هاشمي افزود: براي حوزه هنري و شخص مومنيشريف احترام زيادي قائلم البته حضور برخي افراد تئوريسين و حتي آقاي بيگلري را در حوزه نميپسندم. اما فيلمي مثل «کلاه قرمزي و بچه ننه» ارزشهايي را که حوزه هنري به دنبال آن است را ندارد بنابراين نبايد حوزه آن را اکران کند و اگر ميگويند فيلم ما ارزشي است، ثابت كنند. معتقدم که اگر کسي در حق اعضاي ما ظلم کرد ما بايد جلو آن بايستيم.
اميدوارم حوزه هنري به اصالت خود بازگردد
هاشمي ادامه داد: قرار بود حوزه هنري نام 5 فيلمي که نميخواهد اکران کند را اعلام کند اما اين کار را نکرد تا ما بتوانيم در نمايش فيلمها ساماندهي کنيم. نه حوزه و نه هيچ نهاد ديگري حق مميزي فيلمها را ندارد چون اين مسووليت فقط برعهده وزارت ارشاد است. شوراي صنفي اکران نيز هيچ فيلمي را مميزي و تحريم نميکند.
هاشمي با بيان اينكه نوروز امسال دو تا از فيلمهاي ما به صورت ناحق از اکران پايين کشيده شدند، گفت: متاسفانه اين بيقانوني دوباره تکرار شد. به نظر ميرسد تعدادي از آدمها با توجه با منافع شخصي خود نميخواهند که اين فيلمها اکران شود.
هاشمي دررابطه با حضور نداشتن حتي يك نماينده از کانون کارگردانان در شوراي صنفي، گفت: نبود نماينده کانون کارگردانان به دليل اختلافات پيش آمده در خانه سينماي منحله است. ما نخواستيم که خارج از صنف کارگردانان نمايندهاي را انتخاب کنيم. اميدوارم به زودي با مشخص شدن فعاليت اصناف نماينده کانون کارگردانان را هم در شوراي 7 نفره اکران داشته باشيم.
وي با اشاره به اينكه به دليل اينكه شوراي صنفي مجري است، ميتواند به تخلفات سينماداران نيز رسيدگي کند، افزود رييس سينما آزادي در چهار مورد تخلف کردهاست؛ فيلمي را پايين كشيده و يا فيلمي را اكران نكرده و با توجه به اينها، در حال حاضر هم اين فيلمها متعلق به اعضاي ماست ميتوانيم آنها را براي اکران به حوزه هنري ندهيم. متاسفانه حوزه هنري آموزش فراقانوني عمل کردن را به همه ميداد. ما در مقابل حوزه نجابت به خرج داديم که از آنها شکايت نکرديم. اما اين نجابت نبايد به حماقت تبديل شود.
هاشمي در ادامه در مقابل انتقادات گبرلو به گفتههاي او، انتقادات مذكور را بر عملکرد شوراي صنفي اکران بيپاسخ گذاشت و در جمعبندي اظهاراتش گفت: حوزه هنري کاري خلاف شرع انجام داده و پخشکننده ما را تهديد کردهاست. ما مجبور بوديم به خاطر منافع صنفي و مردم از اکران اين فيلمها در سينماهاي حوزه هنري جلوگيري کنيم. اميدوارم حوزه هنري به اصالت خودش باز گردد.
اصول اخلاقي مشترك همه جوامع است، مشكل در مصداقهاست
بخش بعدي برنامه به بررسي اخلاق در سينما با حضور بيژن نوباوه نائب رئيس کميسيون فرهنگي مجلس و سيد جمال ساداتيان اختصاص داشت.
ساداتيان در پاسخ به اينکه چقدر رعايت اخلاق در سينما ميتواند در جذب مخاطب موفق عمل کند، گفت: هر شخصي ممکن است اخلاق را به شيوهاي تعبير يا تفسير کند. در سينما نيز بحث اخلاق تعاريف خاص خودش را دارد.
وي با اشاره به اينكه مثلا در دوران نئورئاليسم، سينما ناهنجاريهاي اجتماعي را به تصوير ميکشيد، افزود: فيلمهايي که در آن زمان به عنوان فيلمهاي سياه معرفي ميشد، امروزه بهعنوان فيلمهاي ماندگار مورد بررسي قرار ميگيرند. در آن زمان فيلمسازان اين فيلمها را براي مورد توجه قرار گرفتن مسوولان ميساختند.
نوباوه با تاييد حرفهاي ساداتيان، گفت: حتي فيلمهاي طنزي مثل آثار نورمن نيز علاوه بر بيان مسايل طنز، مشکلات گزندهاي را مطرح ميکرد. علوم انساني در سينما با توجه به ارزشهاي هر جامعه تعريف ميشود. البته برخي اصول اخلاقي در همه فرهنگها مورد توجه است اما مشکل از زماني آغاز ميشود که وارد مصداقها ميشويم. برخي اوقات برداشتها از مسايل اجتماعي مطرح شده، هنجارهاي اجتماعي را زير سوال ميبرد.
فيلم با شبهواقعيت به آدمها هشدار ميشود
وي با اشاره به اينكه من امروز دوباره فيلم «جدايي نادر از سيمين» را ميديدم. فرهادي در اين فيلم بسيار به ارزشها و هنجارهاي فرهنگي و ديني توجه کرده است. در اين فيلم يک سري ارزشهاي اخلاقي ارزشمند نهمفته است، شخصيت اين داستان در اين فيلم پدر آلزايمري خود را تنها نميگذارد. من به آقاي فرهادي براي ساخت اين فيلم تبريک ميگويم. اما در برخي فيلمها رفتارهاي غلط نهادينه ميشود. متاسفانه در 5 سال اخير فيلمهايي را ديدم که اصلا مورد پسند نبودند.
ساداتيان در ادامه اين برنامه، با بيان اينكه بايد ديد چه مسائلي باعث ميشود که اينقدر آمار مراجعه به مراکز قضايي در کشور ما زياد باشد، گفت: شايد اگر مردم يکبار روند صفر تا صد حوادث را در سينماها ببينند، مراجعه به دادگاهها کاهش يابد. چون در سينما شبه واقعيتها به تصوير کشيده ميشود تا افراد از آن عبرت بگيرند.
نوباوه در ادامه صحبت ساداتيان گفت:: زماني که فيلمي مستند ساخته ميشود، از آن برداشتي غير نميشود اما با ساخت فيلمي داستاني تعابير مختلفي برداشت ميشود. مثلا فيلمي مثل «برف روي کاجها» که آقاي ساداتيان تهيهکننده آن بودند به طور ضمني نشان ميدهد که وقتي مرد خيانت ميکند، زن حق دارد با پسر جواني ارتباط برقرار کند.
ساداتيان در ادامه گفت: وقتي مخاطب بر پرده سينما اين مسايل را ميبيند، در زندگي شخصي آن را رعايت ميکند. در اين فيلم چون زن نياز عاطفي دارد، با پسر بدون هيچ ارتباط غيراخلاقي ارتباط برقرار ميکند البته قبلا از شوهرش هم طلاق گرفته است. من معتقدم که بيان اين مسايل خانوادهها را آگاه ميکند و به خانوداهها هشدار به خانوادهها ميدهد كه اگر اين كار را بكني عاقبتش اين ميشود. بنابراين در واقعيت هزينه ندهند .
اجازه دهيد فيلمها كارشناسي شوند
نوباوه با اشاره به اينكه هيچ کس مخالف وجود اين مسايل در جامعه نيست، گفت: اما من معتقدم که بايد با استعاره به اين مسايل پرداخت. چون نگاهها به اين موضوعات متفاوت است و ممکن است اين فيلم در شهرهاي مختلف و براي مخاطب عام نظرات متفاوتي را در بر داشته باشد. يکي از مشکلات ما اين است که هنوز تماشاگرانمان به تعاريف فيلمسازان از اخلاق آشنا نشدهاند.
وي افزود: بايد ديد نقش ما به عنوان فيلمساز در تغيير هنجارها و ارزشهاي جامعه چقدر است و اينکه عنوان کردن برخي مشکلات، بدون ارايه راه حل چقدر درست است؟ من با نظر آقاي ساداتيان صد در صد موافقم اما معتقدم که بايد با نگاه اخلاقمدار با سينماي ايران مواجه شد. بايد با زبان استعاره با مسايل مختلف برخورد کرد. حتي در کشوري مثل امريکا كه من در آنجا زندگي كردم نيز نسبت به مسايل اخلاقي حساسيتهاي فراواني وجود دارد.
ساداتيان با تاکيد بر اينكه من تهيهکنندگي فيلمهايي از جمله «چهارشنبه سوري»، «دايره زنگي»، «به رنگ ارغوان» وغيره را بر عهده داشتم که به هر کدامشان يك ايرادي گرفتند. در حال حاضر نيز فيلمهاي خنثي اکران ميشود که هيچ کس به آنها اعتراضي ندارد اما با فيلمهايي که مسائل اجتماعي را مطرح ميکنند مخالفت ميشود. اين اتفاق بسيار ناپسندي است. اميدوارم مسوولان انتقادپذير باشند و حاضر شوند درباره اين فيلمها گفتگو و تبادل نظر توسط كارشناسان، جامعهشناسان و روانشناسان انجام شود.
بايد براي سينما يك نقشه راه تهيه شود
نوباوه در ادامه گفت: بايد براي سينماي ايران يک استراتژي و نقشه راه مشخص شود. آقاي شمقدري بايد يک استراتژي مشخص براي سينماي ايران در نظر بگيرد. معتقدم که عدهاي خيلي خوب خودشان را بر بدنه سينما تحميل کردهاند.
وي درباره مسايل پيش آمده در خصوص توليد فيلم «لاله» هم گفت: من يک سوال از آقاي شمقدري دارم که اولويت توليد فيلم «لاله» با وجود مشکلات فراواني که در سينماي ايران از نظر مالي وجود دارد، چيست؟! فيلمي که 7 ميليارد براي ساخت آن در نظر گرفته شده که مطمئنا در نهايت به بيش از 20 ميليارد هم ميرسد، چرا بايد در اولويت ساخت قرار گيرد؛ در صورتي که سينماي ايران تا اين اندازه با بحران مالي روبرو است.
نوباوه با اشاره به اينكه قصد ورود به جزئيات اين پروژه را ندارم، اظهار داشت: عوامل آن هم براي ما محترماند اما چرا شمقدري و دوستانشان پاسخ همين يک سوال ما را نميدهند که واقعاً اولويت اين فيلم در شرايط امروز سينماي ما چيست؟
در اين برنامه برنده مسابقه هفته گذشته هم اعلام شد كه به پنج نفر از برندگان جوايزي اهدا ميشود. سوال برنامه مبني براين بوده كه مهمترين دليل موفقيت فيلم چيست؟ كه پاسخ آن؛ جسارت در طرح موضوعات اجتماعي بوده است.