-
- |
-
- |
-
- |
-
- |
-
شنبه ۲۹ ارديبهشت ۱۴۰۳
ساعت : ۱۶:۵۹
ساعت : ۱۶:۵۹
به گزارش خبرنگار «شهر» در اين مقاله که توسط داود مجيدي از دانشگاه صنعتي مالک اشتر ، پژوهشکده مهندسي پدافندغيرعامل تدوين شده، آمده است:
90 درصد خاك ايران بر روي نوار زلزله واقع شده است و كلان شهر تهران نيز نه تنها از خطر زلزله ايمن نيست بلكه سالهاست در انتظار زلزله اي ويرانگر با قدرت بالاي 7 ريشتر به سر مي‌برد.
براساس مطالعات آماري و زلزله هايي كه پيش از اين در ناحيه ري و تهران ثبت شده است با احتمال بيش از 70 درصد به طور متوسط هر 158 سال زلزله اي ويرانگر در اين ناحيه رخ داده است.
آخرين زلزله در تهران 182 سال پيش اتفاق افتاد و بر همين اساس وقوع زلزله تهران 32 سال تاخر زماني دارد. عامل اصلي وقوع زلزله در تهران وجود 15 گسل در اين منطقه است.
تهران از كوهپايه هاي جنوبي البرز آغاز مي شود و تا دشت ري امتداد پيدا مي كند . در كوهپايه تهران با دو فرونشست 1. اوين ، تجريش ، نياوران و 2. داووديه و سه رشته بلندي 1. سعادت آباد ، شميران ، دزاشيب 2. تپه هاي امانيه ، الهيه ، قيطريه ، فرماينه و 3. طرشت ، عباس آباد مواجه هستيم.
بلندهاي شماره يك يعني سعادت آباد و شميران و دزاشيب توسط گسل نياوران روي فرونشست اوين تجريش رانده شده است ، بلندي هاي شماره دو يعني امانيه ، الهيه ، فرمانيه توسط گسل محموديه از شمال بروي فروشست هاي اوين تجريش نياوران قرار گرفته اند ، اين تپه ها از سمت جنوب بروي فرونشست داووديه قرار مي گيرند ، بلندي هاي طرشت و عباس آباد از سمت شمال بوسيله گسل داووديه بروي فرونشست داووديه رانده شده اند.
و اما در سطح دشت تهران تا ري با فرونشست بزرگ ري مواجه هستيم كه در آن گسل هاي معروف ري و كهريزك قرار دارد.
گسل مشا - فشم ، گسل شمال تهران ، گسل نياوران ، گسل تلو پايين ، گسل محموديه ، گسل شيان و كوثر ، گسل شمال ري ، گسل جنوب ري ، گسل کهريزك ، گسل گرمسار ، گسل پيشوا ، گسل پارچين البته گسلهاي فرعي زيادي در سطح شهر تهران نيز موجود است که مي توان به نارمك ، شادآباد ، داووديه ، عباس آباد و باغ فيض اشاره کرد.
با توجه به تعداد بسيار زياد گسل ها در سطح تهران و سوابق تاريخي فعاليت اين گسل ها به اين نكته كه روزي نه چندان دور تهران با زلزله عظيم مواجه خواهد شد پي مي‌بريم.
در سوابق تاريخي شهر تهران زلزله هاي بزرگي مانند زلزله 7/1 دماوند در 1830 ، 7/2 ريشتري سال 1117 ميلادي در كرج ، 7/7 ريشتري طالقان در سال 958 ميلادي ، 7/1 ريشتري ري در سال 855ميلادي و بسياري ديگر زلزله هاي بالاي 7 ريشتر در تاريخ شهر تهران ثبت شده است.
دوره بازگشت زلزله هاي تهران در حدود 150 سال است ، از آنجا که آخرين زلزله شديدي که در تهران ثبت شده، مربوطه به سال 1209 هجري است، مي توان اين گونه نتيجه گرفت که طبيعت با تهران با خوش مهري وافري برخود کرده است.
هيچ برجي سالم نمي ماند
براساس نقش ارائه شده از گسل هاي تهران در اين مقاله، مناطقي که در مرز گسيختگي گسل ها قرار دارند، هيچ ساختماني با هر ضريب ايمني سالم نمي مانند. مناطقي که در جوار اين گسست قرار گرفته اند نيز ويراني بسيار شديدي خواهند داشت.
در ادامه اين مقاله آمده است:
اگر تهران از اصول شهرسازي درست و حسابي الگوبرداري مي کرد تمام اين مناطق بايد تبديل به پارک مي شد.اينجا مکان هايي هستند که بيشترين برج سازي ها در آن انجام گرفته و مي گيرد. بارها از سوي کارشناسان اخطار داده شده است که هيچ برجي در صورت وقوع زلزله در اين مناطق سالم نمي ماند.
اين موضوع هنگامي از اهميت بيشتري برخودار مي گردد که توجه کنيم ساخت و ساز در کلانشهري مانند تهران براساس استانداردهاي جهاني صورت نگرفته است و امکانات ايمني آن در مقايسه با وسعت و جمعيت شهر کافي نيست.به بيان ديگر آسيب پذيري شهر تهران در برابر زمين لرزه برآيند اشکالاتي از گذشته تا حال تاسيس و توسعه اين شهر در برنامه ريزي ،مکان يابي، طراحي، ساخت و ساز و ... وجود داشته است.
70درصد تخرب و يک و نيم ميليون کشته در ساعات اوليه
در بخش ديگر اين مقاله تصريح شده است:
احتمال وقوع زلزله در شهر تهران با بزرگي 7 ريشتر 70 درصد است و اين رخ داد با ويراني 70درصد از سازه ها و ساختمان هاي شهر همراه خواهد بود و تلفاتي برابر با يک و نيم ميليون نفر و 4 ميليون مجروح در ساعات اوليه خواهد داشت.
76 درصد ساختمانها شهر آجري‌اند
در ادامه اين مقاله آمده است:
با توجه قدمت 200 ساله تهران و نبود الگوي مناسب ساخت و ساز ، تنوع ساختماني در اين شهر بسيار گوناگون است در سراسر شهر ، انسان با ساختمان هاي آجري ، بتني ، فلزي و خشتي روبرو مي شود.
با عنايت به تجربيات گذشته مي توان گفت: بيشتر ساختمان هاي خشتي ، آجري ، چوبي در برابر زلزله نامقاوم بوده و تخريب مي شوند.در تهران ساختمان هاي آجري داراي بيشينه توزيع 76.6 درصدي هستند. اين ساختمان ها به دو گروه آجري و نيمه اسکلت تقسيم مي شوند.درهنگام زلزله مواردي از جمله جدايش سقف از ديواره ها،فرو ريزش آجرها، بازشدن تيرهاي طاق ضربي، وزن سنگين ساختمان و جذب نيروي برشي توسط سازه اشاره کرد.
سطح آب هاي زيرزميني و مشكل زلزله در تهران
شايد يكي از مهم ترين عوامل خرابي در زلزله پديده روانگرايي در خاك در زير پي سازه ها مي باشد ، بعلت اينكه جلوي خرابي سازه بر اثر نيروي افقي زلزله را مي توان با تدابيري گرفت ، اما در خاك هاي ماسه اي و از آنجايي كه بيشتر خاكهاي سطح شهر تهران از نوع آبرفتي و ماسه اي مي باشند بعلت عدم وجود كانال هاي فاضلاب و بالا آمدن سطح تراز آب ، لايه اي سست ماسه اي و اشباع از آب را تشكيل داده است كه بر اثر زلزله اين لايه حالت خميري گرفته و ساختماني كه حتي بر اثر نيروي افقي زلزله خراب نمي شود را در خود واژگون مي كند و ساختمان بر حسب ميزان زلزله كج يا كاملا" واژگون مي شود.
اين مسئله از آنجا مهم است كه در قسمت هاي جنوبي تهران تراكم جمعيت بسيار بالا مي باشد و همينطور سطح تراز آب هاي زيرزميني بسيار بالا بوده ، بطوريكه در بعضي مناطق مانند بازار با كندن زمين تا عمق 5 متر به آب خواهيم رسيد.
بهترين چاره براي اين مشكل احداث كانالهاي فاضلاب مي باشد كه موجب پايين رفتن سطح آب زيرزميني مي گردد ، البته سطح آبهاي زميني به آرامي پايين خواهد رفت و مدت زمان زيادي نسبتا براي اين موضوع مورد نياز مي‌باشد ، البته با پايين رفتن سطح آب احتمال پديد آمدن نشست هايي در سازه ها وجود دارد.
يكي ديگر از عوامل تخريب سازه ، احداث سازه ها در شيب بسيار زياد و همچنين احداث ساختمانها در لبه شيرواني ها بخصوص در نواحي شمالي تهران مي باشد كه خطرهاي زمين لغزش و سنگ ريزش را در پي دارد ، بطوريكي كه خاك زير ساختمان به حركت در آمده و در زير ساختمان مي لغزد.
نشست هاي ناگهاني در اثر زلزله
نشست هاي ناگهاني در اثر زلزله يكي ديگر از خطرهاي زلزله مي باشد ، در خاكهاي سست و دستي مانند يوسف آباد و نواحي جنوب تهران خاك داراي پتانسيل بسيار بالايي براي نشست مي باشد كه نيروي زلزله اين پتانسيل را فعال مي سازد ، اين مشكل در نواحي مانند ميدان ونك ، گاندي ، خيابان مطهري و عباس آباد كه در اثر تسطيح تپه ها بوجود آمده اند بسيار جدي است.
پيامدهاي زلزله در تهران آنقدر زياد است كه از حوصله خواننده خارج است. مشكلاتي چون ناامني و آشوب بعد از زلزله نيز وجود دارد كه مربوط به حوزه روانشناسي و جامعه شناسي مي باشد. عدم وجود گروه هاي امداد و نجات ، قطع لوله هاي آب و شبكه برق ، آتش سوزي ناشي از تركيدن لوله هاي گاز و بسياري مشكلات ديگر بر خود مشكل زلزله دامن زده و بحران را جدي تر مي كند.
بنابراين براي پيشگيري از تيديل شدن سانحه طبيعي همانند زلزله به يک فاجعه غيرقابل تصور و به خطر افتادن امنيت ملي کشور بايد تمهيدات لازم هرچه زودتر انديشه شود و اقدامات پيشگيرانه انجام شود.
در همين زمينه بخوانيد:
وجود 2500هزار نقطه بحران‌زا در تهران/مردم ناجي اصلي در هنگام زلزلهاند
تهرانيها درباره زلزله پيش رو چه ميگويند؟
تعلل دولتيها به قيمت خانه خرابي تهرانيها
