شهرِ در جنگم کو؟

به گزارش خبرنگار مديريت شهري «شهر» پس از مدت ها انتظار باغ موزه دفاع مقدس تا چند روز ديگر افتتاح مي شود. باغ موزه اي که قرار است روايتگر جنگ و تبعات آن بر اين سرزمين براي نسل امروز باشد. جوان امروزي با ورود به باغ موزه ، مي تواند روح سربازان دفاع مقدس را حس کند، مي تواند مروري بر تاريخ انقلاب اسلامي و به ثمر رسيدن آن داشته باشد و مي تواند ايران در جبهه هاي جنگ را ببيند اما جوان امروزي در تصوير پردازي اين موزه که با بهترين معماري و تکنولوژي روز ساخته شده است تصويري از آژيرهاي خطر، پناهگاه ها، بيمارستان هاي صحرايي، صف هاي طولاني نفت و تصوير همکلاسي اش را زماني خبر شهادت پدرش را مي شنيد يا هم کلاسي جنوبي اش که جنگ او را آواره کرده بود نمي يابد. جوان امروز ، شهر ِ در جنگش را در سال هاي دفاع و پس از آن در اين باغ موزه نمي بيند.

احمد لو مدير کل امور ايثارگران شهرداري تهران در مورد ناديده گرفتن خانواده هاي شهدا و مردم در ساخت مجموعه باغ موزه، عنوان کرد: بخشي از مجموعه هايي چون تالار پروانه ها به شهدا و خانواده هاي آنها اختصاص دارد. ضمن اين که اين موزه، موزه حجمي نيست و اين قابليت را دارد که در موضوعات مختلف به شکل ديجيتالي خواسته هاي فرهنگي و هنري نسل هاي بعد را تامين کند. بدين معني که اين موزه مي تواند به شکل موضوعي در بستر تاريخ انعطاف لازم را داشته باشد.»




با تکيه بر اين صحبت مي توان دريافت که باغ موزه مي تواند سناريو هايي با موضوعاتي که در ابتداي سخن به آن اشاره شد تهيه کند و در قالب صوت و تصوير که از ويژگي هاي منحصر به فرد اين باغ موزه است نمايش دهد اما سخن اينجاست که به گفته ژيلا نوروزي مدير عامل شرکت برسيان که طراحي اين مجموعه را بر عهده داشته است، آنها پس از برنده شدن در مسابقه و در دست گرفتن کار طراحي باغ موزه سناريويي را براي طراحي دريافت کرده اند و آنچه امروز مشاهده مي شود به ميزان زيادي همان چيزي است که در سناريو از آنها خواسته شده است.


از سوي ديگر مسئولان مجموعه باغ موزه دفاع مقدس از جمله علي اصغر مونسان مدير عامل شرکت توسعه فضاي فرهنگي شهرداري تهران دليل تاخير در افتتاح باغ موزه را تکميل بخش مفهومي باغ موزه اعلام کرده اند. با اين تفاسير بخش مفهومي از ابتدا تا کنون چه در قالب سناريو و چه در قالب تکميل بخش مفهومي به طراح مجموعه ارائه شده . يک موزه جنگ بايد اين ويژگي را داشته باشد تا علاوه بر ارائه تصويري از تمام اقشار درگير در جنگ، فضاهاي يک جامعه در دوران جنگ آنچه که تحت عنوان تبعات و پيامدهاي جنگ در دوران پس از آن ناميده مي شود را نيز به تصوير بکشد.

حسين جودوي پژوهشگر دفاع مقدس در بيان تصوير واقع بينانه و کامل از جنگ و دوران دفاع مقدس مي گويد: « اين تفکر که تمامي افرادي که در جنگ شرکت داشته اند همه افراد مسلمان و مذهبي بوده اند درست نيست، در دفاع مقدس از افراد و تفکرات و از اقليت هاي متفاوت شهيد داشته ايم که فضاي خاص جنگ بر آنها اثر گذاشت، تمامي اين نکات بايد در يک موزه دفاع مقدس انعکاس داده شود.
وي گفت: با نگاهي واقع بينانه اين اولين جنگ در تاريخ ايران است که تمامي بدنه جامعه درگير آن شده اند بنابراين زماني که شما مي خواهيد تاريخ نگاري جنگ را انجام دهيد بايد تمامي اقشار جامعه درآن در نظر گرفته شوند. »

سردار جواد خضرايي مدير عامل باغ موزه، به اختصاص محل ويژه اي در تالار پروانه ها براي حضور افراد پيشکسوت و خانواده هاي شهدا براي بيان خاطرات اشاره مي کند و در تشريح تالار پروانه ها مي گويد: « نمايه تالار پروانه ها در 3 شکل انجام مي شود. شکل اول به ارائه آثار و تجهيزات شهدا مي پردازد، شکل دوم در برگيرنده عکس هاي 3 بعدي و هولوگرام از شهدا است و شکل سوم نمايش اسم شهدا استء . ضمن اين که محل ويژه اي نيز طراحي شده است به منظور حضور پيشکسوتان براي بيان خاطرات شهدا و دوران دفاع مقدس. خانواده هاي شهداء نيز مي توانند در همين مکان حضور يابند و نشست هاي دائمي داشته باشند و سخنان خود را پيرامون شهدا بيان کنند.»

اما سوال اينجاست در حالي که پايه اوليه اي براي نمايش ايران در جنگ و بعد از جنگ در مکاني با نام باغ موزه دفاع مقدس گذاشته شده است چرا تصوير اوليه اي که از آن دوران ارائه مي شود ناقص است؟
محمد حسين حيدري عکاس جنگ و مديرعامل انجمن عکاسان دفاع مقدس در اين باره مي گويد : « چرا فکر مي کنيم هميشه بايد چرخ را خودمان از اول اختراع کنيم و براي ساخت يک باغ موزه دفاع مقدس حداقل از چند نمونه خارجي بازديد نکنيم. شخصا با ديدن اين موزه ها، تفاوت آنچه که در آن جوامع ارزش محسوب مي شود را با کشور خودمان دريافتم.

وي عنوان کرد: اگر به موزه جنگ اکراين مراجعه کنيد مي بينيد در ديوار 7 متر در 20 متر سرتاسر عکس هاي زنان جواني را نصب کرده بودند، عکس زناني که تا انتهاي جنگ منتظر شوهرانشان بودند. با توجه به هزينه هاي سرسام آور براي ساخت اين نوع مکان ها اين قابل تامل است که در باغ موزه دفاع مقدس تنها آنچه مربوط به خود جنگ است نمايش داده شده و اشاره اي به سرنوشت خانواده هاي شهدا و پدر و مادرانشان و آنچه که بعد از جنگ بر عامه مردم گذشته، نشده است. »

اما ذکر اين نکته ضروري است که به گفته طراح مجموعه، پيشنهاد مولتي مديا بودن اين مجموعه و کارکرد انتقال مفاهيم به وسيله صوت و تصوير که مطابق با موزه هاي برتر بين المللي با موضوع جنگ است از جانب شرکت برسيان که طراحي را بر عهده داشته است داده شده. مي توان گفت در صورتي که قابليت ديجيتال بودن را از اين باغ موزه حذف کنيم شايدرسالت اين موزه در نمايش تمام بايسته هاي دوران جنگ و پس از آن در تمامي ابعاد ناکام مي ماند و دوباره شاهد دوباره کاري در اجراي يک پروژه ملي بوديم. بايد منتظر شد و ديد که آيا مديريت بهره بردار باغ موزه در کليپ ها و سناريوهايي که متناسب با مخاطب در آينده طراحي مي کند تصويري از شهر در جنگ نسل امروز را ارائه مي دهد؟