-
- |
-
- |
-
- |
-
- |
-
يکشنبه ۲۳ ارديبهشت ۱۴۰۳
ساعت : ۰۴:۰۱
ساعت : ۰۴:۰۱
امير دژاكام نويسنده، كارگردان و بازيگر تئاتر در گفت‌و‌گو با خبرنگار فرهنگي «شهر»، در رابطه با اينكه در طي اين سال‌ها عرصه تئاتر تا چه اندازه‌اي توانسته به موضوع دفاع مقدس بپردازد و چه روندي در اين مدت طي شده است، اظهار داشت: اين سوال‌ها و مسايل نيازمند تحليل است، فقط با بله و خير نمي‌شود پاسخ آنها را داد. به دليل اينكه زوايايي از عرصه دفاع مقدس كار شده و بخش‌هايي از آن هم از نظرها دور مانده است.
دژاكام با بيان اينكه مسوولين نهادهاي مختلفي كه پول نفت در حوزه تئاتر دفاع مقدس در اختيارشان بوده است؛ بايد در نظر داشته باشد كه اين موضوع فرهنگ بايد در فضاي آرام و در طولاني مدت به ثمر بنشيند، گفت: در واقع دانه گل نياز به خاك، آب و آفتاب دارد تا رشد كند. بنابراين در هنر تئاتر هم بايد زمينه‌ها مهيا باشد، در اين ميان هنرمند در يك فضاي آرام مشغول مطالعه و بررسي‌هاي موضوعات مرتبط باشد تا در زمان مناسب به سراغ موضوع برود و به تحقيقات كتابخانه‌اي و حتي ميداني در رابطه با مضمون‌ها با آرامش و فراغ بال بپردازد. در اين ميان واكنش مناسب به اطراف خود داشته باشد و با انتخاب واژه‌ها و وام گرفتن از قهرمان‌هاي دفاع مقدس مي‌توان هميشه روح ايمان، سلحشوري‌ها، سازندگي‌ها، عبادت‌ها و غيره را زنده نگه داشت.
با ايراد در يك نمايش، كل تئاتر تعطيل مي‌شود!
اين نويسنده، كارگردان و بازيگر با ابراز تأسف از اينكه مسوولين به صورت بخش‌نامه‌اي با اين مقوله‌ها برخورد كردند، گفت: در حال حاضر شرايط به گونه‌اي است كه مدير كل و رييس يك سازمان هنري هيچ اطلاعي از تئاتر ندارد، همين‌ها موجب مي‌شود خروجي‌هاي مناسبي در اين زمينه‌ها نداشته باشيم و درنهايت هم اين روندها به تعطيلي يك جشنواره منجر مي‌شوند. در جايي كه ايراد و اشتباه در يك نمايش بوده است اما اين مديران تصميم گرفتند كه كليت تئاتر را تعطيل كنند. در واقع يك سري باورهايي كه بايد براي پيشرفت در تئاتر در بعضي از مسوولين باشد اما در واقعيت اينطور نيست، با اين همه من در چند وقت اخير به يك سري باورهايي رسيدم كه تغييراتي در اين عرصه رخ مي‌دهد.
دژاكام با بيان اينكه اخيرا سرمايه‌هاي دقيق و همچنين هيجان‌هاي پيشرفت به سمت اين مقوله‌ها مي‌آيد و اگر اين امر اتفاق بيفتد، ماهيت هدفمان از كل تئاتر را به ياد داشته باشيم و در راستاي آن حركت كنيم. در واقع وقتي هدف‌گذاري مي‌كنيم؛ بايد تئاتر را به عنوان يك فرهنگ و نهاد سرگرم‌كننده و همچنين به عنوان دانش، شعر و شعور در نظر بگيريم.
نويسنده «ساقي» با ادامه صحبت‌هاي خود با اشاره به اينكه اگر هدف، به وقوع پيوستن شكوفايي فرهنگ باشد، گفت: در اين ميان هزاران دلتنگي در اين جنگ وجود داشته، قصه‌هاي بي‌كسي، با كسي، تنهايي، ترسيدن‌ها، ايستادگي‌ها، پناه‌آوردن‌ها، ايثارها، شجاعت‌ها و غيره وجو داشته و در نهايت هم با دست خالي در مقابل تمام كشورهاي ابرقدرت جهان ايستاديم كه مي‌خواستند سرزمين ما را نابود كنند. بنابراين همواره بايد به اين مباحث توجه جدي داشت.
دفاع مقدس؛ رنگين‌كمان مضامين انساني
دژاكام مدرس هنرهاي نمايشي با اشاره به اينكه دفاع مقدس پتانسيل رنگين‌كمان بشريت است، مقوله‌هاي دفاع مقدس يك سويه نيست و خروجي‌‌هيا از جمله شجاعت‌هاي دلاوران جنگ تحميلي بود.
وي در رابطه با نشان دادن عرصه جنگ به نسل‌هاي آينده، گفت: اگر اينها را به نسل‌هاي آينده به دور از شعار، در قالب مقاله‌نويسي، سخنراني كردن و سرگرم‌كننده نشان دهيم طوريكه بعد از پايان نمايش وقتي سالن را ترك مي‌كنند؛ از زبان نمايش، نورپردازي، موسيقي و غيره ناراضي نباشند و همه چيز در جاي مناسب خود به كار برود مي‌تواند تاثيرگذاري خوبي در مخاطب به وجود آيد.
اين نويسنده، كارگردان و بازيگر به يكنواخت نبودن داستان‌ها و قصه‌هاي جنگ اشاره كرد و گفت: در كنار شجاعت‌ها و تعليق‌هاي جنگ، شوخي‌ها و مسايل اين چنيني هم وجود داشته است و در اين زمينه كتاب «دا» را مي‌توان ذكر كرد؛ علاوه بر اينكه اين اثر پر از استقامت و شعرو شعور است، سرگرم‌كنندگي هم دارد. در واقع اين مباحث نبايد در نمايش‌ها طوري مطرح شود كه باعث دل‌زدگي مخاطب شود. بنابراين اگر به اين سمت‌و‌سو حركت كنيم، با انبوه مخاطب در اين زمينه‌ها روبرو خواهيم شد.
هزينه ميلياردي براي يك نمايش
دژاكام با تاكيد بر اينكه اگر در تئاتر دفاع مقدس يك اثر فاخر با هزينه يك ميليارد تومان توليد كنيم و اين اثر 30، 40 سال روي صحنه باشد، هيچ اشكالي ندارد، افزود: اين اثر هم بودجه و سرمايه خود را برمي‌گرداند و همچنين با انبوهي از مردم تماشاگر مواجه مي‌شود. حتي بايد براي اين منظور سالن اختصاصي طراحي كنيم كه در كشورهاي ديگر دنيا اين اتفاق افتده است اين درحالي‌ست كه ضرورت اين موضوع براي ما بيشتر است اما نتوانستيم اين كار را انجام دهيم.
وي در اين زمينه به كتاب حافظ اشاره كرد كه او يك كتاب دارد اما اين اثر جاودانه شده است و گفت: هدف ما در عرصه تئاتر دفاع مقدس يا هر عرصه هنري ديگر فراموش شده است در صورتيكه در اينجا بايد انبوه مردم از طبقات گوناگون بايد با اين موضوع‌ها آشنا شوند.
كميت نشان دهنده كيفيت نمايش‌ها نيست
دژاكام در رابطه با ارزيابي آثار توليده شده در اين زمينه با اشاره به اينكه اعداد و آمار رياضي در خصوص توليدات نمايشي به خودي‌خود معنايي ندارند، گفت: در حوزه فرهنگ اعداد تعيين كننده نيستند. در واقع يك اثر هنرمند مي‌تواند او را صاحب شهرت كند در صورتيكه خيلي موقع‌ها چندين اثر هم نمي‌تواند براي هنرمند نتيجه قابل توجهي داشته باشد. بنابراين بايد سازوكار حرفه‌اي براي اين عرصه در نظر گرفت. براي اين كار بايد با دقت از متن و پژوهش‌هاي متني شروع كنيم و آرام آرام در مورد دست‌اندركاران اين عرصه از جمله كارگردان و توانايي‌هايي بازيگران هم دقت به عمل آوريم و سوابق هنري بازيگران را مد نظر قرار دهيم، همچنين با بهره‌گيري از طراحان و موزيسين‌هاي حرفه‌اي اثر را روي صحنه ببريم.
وي در خصوص فراهم شدن فضا براي نمايش‌هاي دفاع مقدس، گفت: در تپه‌هاي عباس‌آباد چندين سالن نمايشي ساخته شده ولي در حال حاضر بيشتر از دو سه سال از ساخته شدن آنها مي‌گذرد اين درحالي‌ست كه هيچ اثري در آنجا روي صحنه نرفته است. در صورتيكه قابليت اين را كه هر روز چهار پنج تا نمايش در آن مكان اجرا شود. همينطور سازمان‌هاي ديگر هم در اين زمينه كم‌كاري كرده‌اند.
رودخانه در سالن نمايشي
دژاكام در خصوص چگونگي پرداختن به موضوعات و رويداد‌هاي جنگ تحميلي در سالن‌هاي نمايشي، اظهار داشت: امكاناتي در حال حاضر در تئاتر دنيا وجود دارد كه نمايش‌هاي ويژه جنگ به روي صحنه مي‌رود و اگر در ايران هم زيرساخت‌ها درست شود، هر نوع افكتي را مي‌توانيم اجرا كنيم. همانطور كه در كشورهاي ديگر شاهد نمايش‌هايي در اين زمينه بودم؛ رودخانه و قايق‌سواري روي صحنه نمايش وجود داشت و باران باريده مي‌شد. با اين حال پتانسيل‌هاي هنر تئاتر با سينما فرق دارد گرچه من حتي در تالار وحدت آرپيچي زدن، همچنين تيراندازي كردن و گلوله‌خوردن را مشاهده كردم. شايد كمي مشكل باشد اين دسته از موضوعات را نشان داد اما فراموش نكنيم كه هنر ديجيتال به كمك تئاتر آمده و مي‌توان از اين طريق به زواياي پنهان تئاتر دست پيدا كرد.
كارگردان «روياهاي خليج‌فارس» در خصوص پرداختن به آسيب‌ها و تبعات جنگ در جامعه، گفت: همانطور كه در صحبت‌هايم اشاره كردم؛ اين بحث را بايد به صورت رنگين‌كمان و طيف نگاه كرد. در خصوص آسيب‌هاي جنگ بايد بي‌كسي‌ها و با كسي‌ها را نشان داد. بي‌كسي؛ زني است كه همسرش مفقود‌الاثر شده و باكسي يعني زندگي با فردي كه قطع نخاع شده و يا جانباز و شيمياي شدن يك رزمنده. در واقع اين آدم‌هاي جنگ بعد از 20 واندي سال، به دليل از بين رفتن زيرساخت‌هاي لازم و مسايل اقتصادي از خانواده، شهر و جامعه خود جدا مي‌شوند.
نويسنده «غزل كفر» با اشاره به تاثير مخرب جنگ بر روي روح و روان بشر، گفت: ما هيچ كدام نمي‌خواستيم بجنگيم، از جنگ نفرت داريم، آن را چيز بد و زشتي مي‌دانيم، به همين دليل اين جنگ تحميل شده را دفاع مقدس مي‌ناميم. در واقع ما در اين عرصه پيش‌قدم نبوديم و اينها قابل بررسي و پرداخت در عرصه‌هاي مختلف از جمله در تئاتر است.
دژاكام در رابطه با ابعاد سوژه‌هاي دفاع مقدس، گفت: انساني كه ايمان دارد از نظر روانشناسي هر لحظه ممكن است شك در درونش شكل بگيرد و بالعكس. كسي كه شجاع است ترس جانش را مي‌لرزاند و يا كسي كه مي‌ترسد لحظه‌اي ممكن است بر ترس خود فايق آيد. همه اينها در جنگ وجود داشته است و اگر بخواهيم اين موارد را ناديده بگيرم، آثارمان رو به تصنعي مي‌رود و پر از شعارزدگي مي‌شويم. بنابراين براي تماشاگر هم قابل‌باور و تاثيرگذار نخواهد بود.
