دلار، بازاري که صاحب ندارد!

به گزارش خبرنگار شهر، يک هفته از آغاز به کار مرکز مبادلات ارزي مي‌گذرد. اتاقي که دارندگان و متقاضيان ارز را گرد هم مي‌آورد تا با نرخ 2 درصد زير قيمت بازار آزاد ارز را خريد و فروش کنند.

سياست گذاران اقتصادي اميد داشتند تا اين اتاق به جنگ چهارراه استانبول برود و کمر بازار آزاد را به زمين زند. اما تنها در دو روز ابتدايي اين اتاق قيمت‌ها سير نزولي داشت و پس از آن چهار راه استانبول که بسيار از حريف خود پرسابقه تر است و حريفان، مديران بانکي و طرح‌هاي اقتصادي زيادي را به خود ديده است بر اين اتاق غلبه کرد.

ديروز دلار آزاد رکورد 3 هزار تومان را تجربه کرد و اتاق مبادلات که نرخ‌هاي روزانه خود را از ميانگين معملات روز گذشته صرافي‌هاي مجازتعيين مي‌کند نيز تحت تاثير اين رکوردشکني‌ها با افزايش قيمت‌ها روبه‌رو شد.

امروز دلار در اين اتاق نسبت به نرخ روز گذشته 2257 ريال افزايش يافت و به 2672 تومان رسيد.

نمودار نرخ دلار در اتاق مبادلات ارزي

دلار چند نرخي است؟

اتفاق قابل توجهي که اتاق رسمي با خود به همراه داشته است. درج عنوان نرخ ارز غير مرجع در سايت بانک مرکزي است. مسئولان که پيش از اين بر تک نرخي شدن يا بودن ارز اصرار مي‌ورزيدند؛ چند روزي است که به صورت روزانه نرخ‌هاي جديدي را اعلام مي‌کنند. اين اتفاق يعني پذيرفتن نرخ دوم ارز از سوي بانک مرکزي است.

اما با توجه به اينکه نرخ‌ها در اتاق مبادلات ارزي بنا بر ميانگين قيمت صراف‌هاي بازار تعيين مي‌شود؛ بانک مرکزي به نوعي وجود نرخ سوم را هم براي ارز پذيرفته است.

سه نرخ براي يک کالا

اگر ارز را کالا در نظر بگيريد؛ امروز در بازار کالايي داريم که با سه نرخ متفاوت به دست مصرف کنندگان مي‌رسد.

ارز مرجع يا همان دلار 1226 توماني تنها براي واردات گروه کالاهاي يک و دو يا همان کالاهاي اساسي و استراتژيک مورد نياز کشور است. به گفته مسئولان بانک مرکزي دانشجويان بورسيه و بيماراني که تاييديه‌هاي لازم را هم داشته باشند مي‌توانند از اين ارز استفاده کنند.

اما اتاق مبادلات ارزي براي وارد کنندگان کالاهاي گروه 3 و 4 و 5 است. بيشتر حجم واردات توسط واردکنندگان هم در همين گروه قرار مي‌گيرند. اين اتاق از ابتداي آغاز به کار نزديک به 182 ميليون دلار دادوستد داشته است.

نرخ سوم ارز نيز براي مسافران خارجي و دانشجويان و واردکنندگاني است که نتوانستند ارز بانکي دريافت کنند. پس از سقوط ارزش ريال عده‌اي هم براي ذخيره دارايي‌هاي خود به اين بازار روي آورده‌اند و به نوعي پس انداز هاي خود را به ارز تبديل مي‌کنند.

تک نرخي شدن از نان شب واجب تر است

جدا از اينکه امروز قيمت ارز در چه محدوده‌اي است و ابعاد مثبت و منفي آن، بايد گفت چند نرخي بودن ارز به نابساماني بازار دامن مي‌زند و رانت ايجاد مي‌کند. کساني مي‌توانند ارز را را با نرخ پايين تر تهيه کنند و در بازار آزاد بفروشند و سودهاي بي حساب و کتابي نصيب خود کنند.

تک نرخي شدن ارز از نان شب هم براي بازار واجب تر است. اينکه به اسم دو گروه کالاي نرخ ارز را مرجع را ثابت نگه‌داريم قابل توجيه نيست. امروز اگر تورم 23.5 درصدي بانک مرکزي را هم قبول داشته باشيم يعني دلار هم به عنوانيک کالا مي‌تواند در اين محدوده نوسان داشت هباشد. حال اينکه بانک مرکزي ارزش ريال را در نرخ‌هاي مرجع روي دلار کوک کرده است چند ماه است که حتي يک ريال نوسان نداشته است دلار  1226بانک مرکزي يک پا دارد. نرخي که امروز بيشتر يک خواب و خيال است براي بازار ارز ايران.

قيمت‌هاي امروز اتاق مبادلات ارزي