مدرنيته از معنويت مساجد مي‌کاهد/اصالت در سادگي ست

حجت‌‌الاسلام حاج محمدحسين حبيب‌اللهي در گفت‌وگو با خبرنگار شهر درباره تغييرات در معماري و کاربري مساجد گفت: مساجد از ابتداي پايه‌گذاري‌شان توسط پيامبر اسلام حضرت محمد(ص)، کاربردهاي خاص خود را داشته‌اند. مهم‌ترين کاربرد مساجد در آن دوران نيز سجده‌گاه و محلي براي به‌جاي آوردن نماز بود؛ ولي از آن‌جا که هنوز مکان‌هاي متعددي براي رسيدگي به امور حکومتي وجود نداشت، بسياري از اين امور نيز در مسجد انجام مي‌شد.

وي ادامه داد: در آن دوران مسجد محل قضاوت، محل رسيدگي به امور اموال و دارايي و محل انجام بسياري از امور مملکتي و حکومتي بود؛ اما پس از اين‌‌که ممالک اسلامي توسعه يافتند، ادارات نيز از مسجد جدا شدند و مسجد محل خاص عبادت شد. پس از آن اين کارآيي مسجد در قرن‌‌هاي متمادي حفظ شد و در دوره‌هاي مختلف بالندگي خاص خود را نيز داشت.



اين روحاني افزود: حتي در زمان رضاخان که قرار بود همه مساجد تعطيل شوند، مساجد کارآيي خود را از دست ندادند و معنويت آن‌ها بود که حفظشان کرد. ولي مدرنيسم کنوني در مساجد امروز، آن‌ها را تبديل به مکان‌‌هايي براي کسب درآمد کرده است و واقعيت اين است که اين تغيير، تا حدي از اعتبار معنوي مساجد کاسته است؛ در حالي که کارکرد اصلي مساجد، پرورش معنويت است.

امام جماعت مسجد حجتيه شهرري تاکيد کرد: وقتي مراکز معنوي، براي ماديات و افزايش آن به کار رود، ساختار اصلي آن‌ها نيز تغيير مي‌يابد. البته صاحب‌نظران بايد در اين مورد نظر دهند. من 30 سال است که در مسجد حجتيه شهر ري امام جماعتم و شاهد اين بوده‌ام که در اين 30 سال، اين مسجد از يک مسجد کم‌رونق و نيمه‌خراب، تبديل به يک مسجد فعال و پررونق شده و پيشرفت کرده است.

وي توضيح داد: البته من دليل اين پيشرفت را فعاليت اقتصادي در حاشيه مسجد نمي‌دانم؛ بلکه پيشرفت آن از نظر گرايش بيشتر مردم و نمازگزاران به آن است. به نظر من مسئولان مساجد بايد کاربري اقتصادي‌ اين مکان معنوي را کنار بگذارند و بگذارند مسجد به مسائل معنوي‌اش برسد. آن‌چه هر مسجدي بيش از هر چيز ديگر نياز دارد، نمازگزار است. مسجدي که نمازگزار نداشته باشد چه ارزشي دارد؟ ممکن است يک مسجد بسيار شيک و عالي باشد ولي اگر نمازگزار نداشته باشد، چه فايده و اعتباري خواهد داشت؟



حجت‌الاسلام حبيب‌اللهي درباره تغييرات در اسلوب معماري مساجد امروزي اظهار داشت: ما رواياتي داريم که در تمام کتاب‌هاي معتبر که درباره حضرت مهدي(عج) است، در اين مورد سخن گفته‌اند. در اين روايات آمده است که وقتي امام زمان(عج) ظهور مي‌فرمايند، تمامي مساجد را به حالت ابتدايي آن و به شکل مساجد دوران پيامبر(ص) برمي‌گردانند و همه متعلقاتي که پس از پيامبر(ص) به مساجد اضافه شده است را از بين مي‌برند.

وي خاطر نشان کرد: اين به آن معناست که اگر اين ملحقات اصالت داشتند، امام زمان(عج) نمي‌خواستند آن‌ها را از بين ببرند و اين‌که اين تغييرات مورد پسند امام زمان(عج) نيست، به معناي اصالت‌نداشتن و تاثير مثبت نداشتن آن‌ است. اصالت مسجد در سادگي آن است و در کتاب‌هاي فقهي نيز آمده است که مسجد بايد تميز و در عين حال ساده باشد. گمان مي‌کنم هرچه زرق و برق مسجد افزايش يابد، از معنويتش کاسته مي‌شود.

اين روحاني گفت: به هر حال ولي فقيه در راس امور و همچنين مجتهدان و مراجع صاحب نظر بايد در اين مورد تصميم بگيرند و اظهار نظرهاي ما چندان فايده‌اي ندارد. در حال حاضر که مرکز رسيدگي به امور مساجد، مساجد را اداره مي‌کند و کارهاي مساجد به اين مرکز محول شده است. تاکنون نيز اين مرکز بسيار خوب عمل کرده است و اميدواريم اين روند ادامه يابد.

در همين زمينه بخوانيد:

معماري مساجد مدرن شبيه کليساهاست