بيشترين کودکان فقير در کدام منطقه تهران زندگي‌ مي‌کنند؟

به گزارش شهر اندازه‌گيري ابعاد فقر و پراکندگي آن ميان گروه‌هاي مختلف اجتماعي و مناطق جغرافيايي نخستين گام در جهت شناسايي گروه‌هاي هدف و اتخاذ سياست‌هاي مناسب براي کاهش فقر است.

يکي از مهمترين گروه‌هاي هدف کودکان هستند. علي رغم اين واقعيت، به ندرت کودکان و حقوق آنها در طرح و اجراي سياست‌ها مورد توجه قرار مي‌گيرد. حال آنکه محروميت کودکان از امکانات رفاهي کافي، نه تنها آنها را با دشواري‌هاي گوناگون مواجه مي‌کند بلکه اين وضعيت اسفناک در دوران بزرگسالي آنها نيز تکرار مي‌شود.

پژوهشي در کشور به بررسي سيماي فقر کودکان در مناطق 22‌گانه شهر تهران در سال 87 پرداخته است. گستردگي پژوهش شامل 22 هزار خانوار تهراني بوده است.

اين مطالعه درحالي‌که به موضوع فقر کودکان تمرکز دارد، به بررسي ارتباط بين ويژگي‌هاي خانوار و فقر کودکان نيز اشاره مي‌کند چراکه در واقع اغلب محروميت‌هاي اجتماعي و اقتصادي کودکان فقير، انعکاس محروميت خانوادگي آنهاست و اين موضوع اهميت پرداختن به فقر کودکان را برجسته‌تر مي‌کند.

پژوهشي حاضر فقر کودکان را براساس رويکرد نيازهاي اساسي خط فقر محاسبه و بررسي کرده است.

تحقيق پيش‌رو به عوامل متعددي در شکل‌گيري فقر کودکان اشاره مي‌کند که از آن جمله رشد اقتصادي پايين و نابرابري در توزيع درآمد، سلامت کودکان، فرسايش خانوار (اعتياد، طلاق، مشکلات عاطفي، محروميت مالي، کاهش اميد به زندگي، کاهش عزت نفس، بروز جرم و جنايت و بزهکاري در کودکان و ...) و عوامل جمعيتي است.

در اين مطالعه براي تعيين خط فقر، ارزش پولي سبد غذايي تعيين شده توسط انستيتو تغذيه براي يک فرد بزرگسال برحسب دو هزار کالري در روز محاسبه شد. سپس با محاسبه‌ نسبت مخارج غذا به کل مخارج که از مخارج خانوارهاي نمونه محاسبه شد، اين ميزان به عنوان خط فقر يک فرد بزرگسال در نظر گرفته شد و سپس با استفاده از روش‌ مقياس معادل، حداقل مخارج مورد نياز براي خانوارهاي دو نفر و بيشتر با توجه به خط فقر خانواده يک نفره محاسبه شد. در ادامه خانوارهاي فقير از غيرفقير متمايز شد و پس از شناسايي خانوارهاي فقير به تفکيک بعد آنها، تعداد کودکان در خانوارهاي فقير محاسبه شده و نرخ فقر کودکان در شهر تهران به دست آمد.

بررسي توزيع فقر در مناطق 22‌گانه شهر تهران در اين تحقيق نشان داد: 10.9 درصد از کودکان فقير، در منطقه 19 و 0.7 درصد در منطقه 3 ساکن هستند و بنابراين منطقه 19 تهران داراي بيشترين و منطقه سه داراي کمترين کودکان فقير است.

طبق اين يافته‌ها 65.6 درصد کودکان منطقه 19 فقير هستند که اين معادل 10.9 درصد کل کودکان فقير شهر تهران است اما تنها حدود 15 درصد کودکان منطقه 3 معادل 0.7 درصد کل کودکان فقير شهر تهران در فقر به سر مي‌برند.

يافته‌هاي پژوهش تعداد کودکان فقير را نيز به ترتيب مناطق 22‌گانه چنين نشان مي‌دهد: منطقه يک 0.9 درصد، منطقه دو 0.9 درصد، منطقه سه 0.7 درصد، منطقه چهار 5.1 درصد، منطقه شش 1.6درصد، منطقه هفت 3.1 درصد، منطقه هشت 3 درصد، منطقه نه 4.2 درصد، منطقه ده 3.6 درصد، منطقه يازده 3.6درصد، منطقه دوازده 6.6 درصد، منطقه سيزده 3.9 درصد، منطقه چهارده 5.6 درصد، منطقه پانزده 7.2 درصد، منطقه شانزده 6.7 درصد، منطقه هفده 5.2 درصد، منطقه هجده 6.9 درصد، منطقه نوزده 10.9 درصد، منطقه بيست 7.9 درصد، منطقه بيست و يک 5.2 درصد، منطقه بيست‌ودو 4.1 درصد.

همين نتايج حاکيست: بيشترين درصد نرخ فقر، شکاف فقر و شدت فقر مربوط به منطقه 19 و کمترين مربوط به منطقه 3 است.

اين پژوهش در ادامه به بررسي شاخص‌هاي فقر در مناطق شهر تهران با ويژگي‌هاي سرپرستان خانوار پرداخته است. در اين شاخص، سن، جنسيت خانوار، تحصيلات، نوع شغل سرپرست خانوار و نيز بعد خانوار مورد توجه قرار گرفته است.

بيشترين کودکان فقير در چه خانواده‌هايي هستند؟

نتايج بررسي نشان داد: 38 درصد کودکان فقير در خانوارهاي چهار نفره به سر مي‌برند و شدت فقر در خانوارهاي چهار نفره 10.57 درصد و شکاف فقر 3.7 درصد است.

يافته‌هاي تحقيق حاضر درباره نرخ فقر کودکان و خانوارهاي فقير با توجه به نوع شغل سرپرست خانوار حاکيست: نرخ فقر کودکان در خانوارهاي با شغل رسمي در شهر تهران نزديک به 38 درصد و در خانوارهاي با مشاغل غيررسمي 45 درصد است.

همچنين شکاف و شدت فقر در خانوارهايي که مشاغل غيررسمي دارند، بالاتر از مشاغل رسمي به دست آمده است.

اين تحقيق خانوارها را براساس تحصيلات سرپرست خانوار به دو گروه داراي تحصيلات عالي (فوق‌ديپلم يا بالاتر) و فاقد تحصيلات عالي (ديپلم و کمتر) تقسيم کرده است. يافته‌هاي تحقيق نشان داد نرخ فقر کودکان در خانوارهاي با تحصيلات عالي سرپرست خانوار 26.26 درصد و در خانوارهاي فاقد تحصيلات عالي دو برابر اين رقم است. همين‌طور شکاف فقر و شدت فقر در خانوارهايي با سرپرست فاقد تحصيلات عالي دو برابر خانوارهاي با تحصيلات عالي است.

بررسي جنسيت سرپرست خانوار کودکان فقير هم حاکي از آن است که نرخ فقر کودکان خانواده‌هاي مرد سرپرست 43.84 و خانواده‌هاي زن‌ سرپرست 47.32 درصد است که نشان مي‌دهد کودکان خانواده‌هاي زن سرپرست آسيب‌پذيرند.

پژوهش حاضر در ادامه‌ي بررسي نرخ فقر کودکان مناطق 22‌گانه شهر تهران با توجه به سن سرپرستان خانوار پرداخته است. براساس يافته‌هاي اين بخش از پژوهش، در گروه سني سرپرستان خانوار 4554 سال نرخ فقر کودکان 46.34 درصد است، درحالي‌که در گروه سني 65 سال نرخ فقر کودکان 60.5 درصد و بالاترين نرخ فقر کودکان در اين پژوهش است.

براساس اين تحقيق، اين مساله مي‌تواند ناشي از فقر فرهنگي در خانوارهاي با سرپرستان 65 سال و بيشتر باشد که علي‌رغم بعد بالاي خانوار و سن بالاي سرپرستان خانوار، فرزند زير 18 سال دارند، بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت که احتمال وقوع فقر کودکان در چنين خانوارهايي بيشتر باشد.

يافته‌هاي اين مطالعه تاکيد مي کند: فقر کودکان به شدت وابسته به ويژگي‌هاي سرپرست خانوار آنها است. حال آن‌که ارتباط بين درآمد خانوار، هزينه‌ي زندگي و ايجاد شرايط امن اقتصادي براي خانوار‌ها، گام حياتي براي رفاه کودکان است. بنابراين سياست‌هاي کاهش فقر کودکان بايد معطوف به ارتقاي سطح رفاه سرپرست خانوار‌ها از طريق حمايت قانوني از دستمزد سرپرست خانوارهاي محروم با تاکيد بر اصلاح سطح دستمزد‌هاي حداقلي و بيمه‌هاي بيکاري باشد.

منبع: ايسنا