به گزارش خبرنگار شهر، برنامه ای که امروز با عنوان مسکن اجتماعی توسط وزارت راه اجرا می شود به گفته محمد پژمان معاون وزیر راه و شهرسازی وزیر بدین صورت است که برای دهک های بالا تامین مسکن ضرورت ندارد اما شرایطی برای کیفی سازی و تولید واحدها با شرایط تسهیلاتی با سود بانکی فراهم می شود.
او می‌گوید: برای دهک های متوسط جامعه که ناتوان در تامین مسکن نیستند بلکه نیاز به کمک دارند هم برنامه ای ارائه می شود بدین صورت که تسهیلات در حد وسع آنها با سود معقول پرداخت می شود و با سیاست تولید انبوه مسکن نیازهای آنها در نظر گرفته خواهد شد.اما برای دهک های پایین دولت زمین رایگان و تسهیلات ارزان قیمت و سایر خدمات را در نظر خواهد گرفت که تفاوت های عمده ای با مسکن مهر دارد.
به گفته معاون وزیر در طرح مسکن اجتماعی متوسط واحد مسکونی ۵۰ متر است و برای خانوارهایی که فرزند دارند به ۷۰ متر می رسد، اما الان واحدهای مسکن مهر ۹۰ متر مربع وسعت دارند. معاون وزیر راه و شهرسازی خاطر نشان کرد: در مسکن مهر بجز وام مابقی هزینه ها را متقاضیان می دهند اما در مسکن اجتماعی این طور نیست، بلکه واحدها متناسب با وسع درآمد خانوار قیمت گذاری شود و حداکثر با ۴۰ درصد از سهم درآمد آنها امکان سکونت پیدا کنند.
پژمان با بیان اینکه ملکی بودن واحدها باعث فروش آنها می شود، گفت: ما این واحدها را به صورت اجاره در اختیار متقاضیان قرار می دهیم، در حال حاضر هم مشغول بررسی تعداد و پراکندگی متقاضیان هستیم تا در یک برنامه پنج ساله سیاستگذاری ها را مشخص کنیم. البته تعداد واحدها و واگذاری آنها از سال ۹۳ شروع می شود.
سابقه طرح مسکن اجتماعی
طرح «مسكن‌اجتماعي» طرحی است كه در برخي كشورهاي اروپايي سابقه طولاني دارد. در این طرح نهادهاي عمومي مثل شهرداري‌ها آپارتمان هایی را به اقشار عضو دهک های پایین درآمدی اجاره می دهند.
سابقه این طرح در ایران به سال 70 بر می گردد زمانی که وزارت مسكن وقت مطالعه‌اي مبسوط روي این طرح انجام داد و در مقياس‌كوچكي به‌صورت اجاره به‌شرط تمليك اجرا شد.
محمد پژمان معاون وزیر راه و شهرسازی معتقد است ابعاد و اندازه طرحی که آن زمان ارائه شد، کامل و فراگیر نبود و مسائل مسکن روستایی و بافت فرسوده در آن در نظر گرفته نشده بود.
امروز معاونت امور مسكن و سازمان ملي زمين ماموريت دارد نسخه اجرايي این طرح را به وزير راه وشهرسازي ارائه دهد.
روزنامه خراسان در این باره می نویسد « مسکن اجتماعي به شيوه هاي متعددي ساخته مي شود که از آن نمونه مي توان به خانه هاي سازماني که قبل از انقلاب ساخته مي شد اشاره کرد و در واقع مسکن اجتماعي به شکل استيجاري در اختيار نيازمندان و اقشار بسيار کم درآمد قرار داده مي شود، دکتر گيتي اعتماد پژوهشگر حوزه معماري و شهرسازي ضمن بيان اين مطلب مي افزايد:مسکن اجتماعي مي تواند نوعي مسکن اجاره به شرط تمليک باشد که به شکل استيجاري واگذار مي شود.»
دولت مجری طرح مسکن اجتماعی
وي در پاسخ اين سوال که اين نوع مسکن توسط بخش خصوصي ساخته مي شود يا دولت مجري طرح آن است، مي گويد: مسکن اجتماعي توسط دولت ساخته مي شود و توسط دولت هم واگذار مي شود.
وی تصریح می کند: وقتي که خانه به صورت استيجاري باشد، دولت هزينه تعمير و نگهداري آن را پرداخت مي کند اما دولت ها تصميم گرفتند مسکن استيجاري را به شيوه اجاره به شرط تمليک در اختيار افراد قرار دهند تا مبلغي که به نام اجاره، پرداخت مي کنند در واقع بخشي از اقساط تملک آن ها باشد و از طرفي ساکنان در حفاظت و نگهداري چنين واحدهاي مسکوني تلاش کنند تا از اين طريق تا حدودي مشکل مسکن افراد نيازمند حل شود.»
مسکن اجتماعی یا مسکن مهر کدام بهتر است
بر خلاف تصور همگان این طرح از آرشیو وزارت راه و شهر سازی خارج نشده است به این دلیل که وزیر وقت راه وشهرسازی عباس آخوندی در مهر سال90 در گفت‌وگو با دنياي‌اقتصاد درباره «راه بهتر از مسكن‌مهر براي خانه‌داركردن گروه‌هاي كم‌درآمد» در مورد این طرح صحبت کرده بود.
آخوندی در آن گفت و گو با تقسيم‌بندي بازار تقاضاي مسكن به سه گروه «مسكن‌آزاد»، «مسكن‌حمايتي» و «مسكن‌اجتماعي» اعلام كرده بود: «گروه اول بدون نياز به كوچك‌ترين حمايت مالي دولت قادرند از بازار آپارتمان‌هاي معمولي خريد كنند. گروه دوم اما نيازمند پرداخت تسهيلات بانكي و تخفيف در هزينه‌هاي زمين و ساخت‌وساز هستند و گروه سوم همان مخاطب اصلي طرح‌هاي 100درصد حمايتي دولت محسوب مي‌شوند كه جزو دهك‌هاي پايين قرار دارند، به طوري كه اگر دولت حمايت نكند، امكان خانه‌دارشدن آنها وجود ندارد.»این گروه همان هایی هستند که امروز طرح مسکن اجتماعی برای آنها مطرح می شود، یعنی دهک ها یک، دو و در نهایت سه.
افراد عضو این دهک ها تعداد خانه هایی را که توسط نهادهای دولتی برای این امر در نظر گرفته شده است را اجاره می کنند.
با توجه به روند طبیعی افزایش جمعیت و نیز تورم موجود این سوال مطرح است که آیا اجرای این طرح در دوره کنونی عملیاتی است؟ گویا دولت قصد دارد در اين طرح، زمين‌‌هاي دولتي را كه پيش‌تر به‌صورت اجاره 99ساله به مسكن‌مهر اختصاص مي‌يافت براي ساخت مسكن‌اجتماعي اختصاص دهد و همزمان از پس‌اندازهاي متقاضيان در صندوق‌هاي سپرده‌گذاري براي تامين منابع مالي ساخت واحدها بهره گرفته شود.
جزئیات مسکن اجتماعی در مقایسه با مسکن مهر
تفاوت این طرح با مسکن مهر از اینجا آغاز می شود که مسکن مهر دهک های بالاتر از سه را نیز شامل می شود و بحث مالکیت ارزان قیمت بر خلاف این طرح در آن مطرح نیست.بنابراین حتی آنچه که تحت عنوان اجاره به شرط تملیک چیزی حدود 20 سال پیش نیز در کشور اجرا شد، در واقع اجرای ناقصی از مسکن اجتماعی بود.
رییس سازمان ملی زمین و مسکن تفاوت این طرح را با مسکن مهر این گونه بیان می کند: در مسکن مهر بجز وام مابقی هزینه ها را متقاضیان می دهند اما در مسکن اجتماعی این طور نیست، بلکه واحدها متناسب با وسع درآمد خانوار قیمت گذاری شود و حداکثر با ۴۰ درصد از سهم درآمد آنها امکان سکونت پیدا کنند.
پژمان با بیان اینکه ملکی بودن واحدها باعث فروش آنها می شود، گفت: ما این واحدها را به صورت اجاره در اختیار متقاضیان قرار می دهیم، در حال حاضر هم مشغول بررسی تعداد و پراکندگی متقاضیان هستیم.
