به گزارش شهر به نقل از اقتصاد آنلاین، در مناظره شبکه یک سیما که ( ششم دی ماه 1392) برگزار شد، مباحث متنوعی مطرح شد. یکی از این مباحث سهم اشتغال خودروسازی های ایران بود. یکی از مدیران عامل خودروسازی های بزرگ کشور در دفاع از خودروسازی های کشور، میزان اشتغالی که این شرکت ها اینجاد کرده اند را مطرح کرد. اما چیزی که در آن میان از آن غفلت شد، میزان کارا بودن این اشتغال و بهره وری نیروی کار در این خودروسازی ها بود. به عبارت دیگر، باید دید که میزان شغل مستقیمی که ایران خودرو و سایپا بوجود آورده اند تا چه حد توجیه اقتصادی دارد. به زبان اقتصادی یعنی بهره وری نیروی کار در این بنگاه ها مهمتر از اشتغال خالصی است که این بنگاه ها ایجاد کرده اند.
به زبان ساده بهره وری نیروی کار به این معناست که به ازای هر کارگری که در این شرکت ها استخدام شده چند اتومبیل تولید می شود. هرچه این نسبت بیشتر باشد به این معناست که بهره وری نیروی کار بیشتر بوده و سهم هر فرد در تولید بیشتر است.
همانطور که در جدول زیر مشاهده می کنید، میزان اشتغال ایجاد شده توسط ایران خودرو 54000 نفر و میزان اشتغال مستقیم ایجاد شده توسط سایپا 48000 نفر است. با توجه به میزان تولید اتومبیل پیش از تحریم ها در سال 90 که سال اوج تولید خودرو در ایران به شمار می رود، میزان بهره وری در ایران خودرو 12 و در سایپا 9 است. این به آن معناست که هر فرد در ایران خودرو در سال 12 اتومبیل و هر فرد در سایپا 9 اتومبیل تولید می کند. تا اینجای کار این امر به معنای ضعف شدید بهره وری نیروی انسانی سایپا در مقابل ایران خودروست.
اما اگر این آمار را با آمارهای بین المللی مقایسه کنیم، به نتایج عجیب و جالبی می رسیم. این مقایسه در جدول زیر انجام شده است. جالب است که شرکت ایسوزو با تولیدی بسیار مشابه ایران خودرو یعنی حدود 600 هزار اتومبیل در سال تقریبا یک هشتم ایران خودرو کارمند و کارگر دارد! این باعث شده است بهره وری نیروی کار در ایسوزو 81 باشد در حالی که این عدد برای ایران خودرو تنها 12 است. اگر این کارخانه را با سایپا مقایسه کنیم در می یابیم که ایسوزو 10 برابر بهتر از سایپا از کارمندان و کارگرانش استفاده می کند.
اینجاست که باید از مدیران عزیز ایران خودرو و سایپا پرسید چگونه و با کدام مدل پیشرفته مدیریتی توانسته اند چنین نتایج اعجاب آوری را خلق بکنند و عملا 7-8 برابر معمول نیروی انسانی را برای تولید میزان معینی از خودرو استخدام بکنند. با این حساب در مقام مقایسه می توان گفت حداقل 40 هزار نفر از کارمندان ایران خودرو و 35 هزار نفر از کارمندان سایپا اضافی هستند و ارزش افزوده ای تولید نمی کنند.
این امر به معنای هرز رفتن منابع ملی برای پوشش عدم بهره وری خودروسازان داخلی است. این امر نه به تحریم ها مرتبط است نه به کمبود سرمایه. پایین بودن بهره وری و حجم بالای کارمندان و کارگران این کارخانه های اتومبیل سازی بیش از هرچیز دیگر به مدیریت سیاسی و دولتی این کارخانه ها بازمی گردد که لازم است هرچه سریعتر تجدیدنظری جدی در آن به عمل آید.
*تمامی آمارها از گزارشات بین المللی OICA و نیز CNN Money استخراج شده و مربوط به سال 2012 است.
