به گزارش رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران؛ نخستین نشست پژوهش نقد فیلمِ «به تماشای کتاب» عصر شنبه۱۶ آبان ماه با حضور دکتر رضا پورحسین قائم مقام معاونت سیمای جمهوری اسلامی ایران، علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، علی اصغر خسروی رئیس فرهنگسرای ابن سینا، حامد طراحی مدیر امور کتاب و کتابخانه‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و جمعی از کتابداران و علاقه‌مندان در فرهنگسرای ابن سینا برگزار شد.
قائم مقام معاون سیما درباره نمایش این فیلم گفت: فیلم «پیج مستر» ۸ سال پیش زمانی که در شبکه دوم سیما مسئولیت داشتم چندین بار از این شبکه پخش شد و مورد استقبال قرار گرفت.
وی ادامه داد: این فیلم به مقوله کتابخوانی در کودکان و نوجوانان اشاره دارد و مواردی چون رشد تخیل و خلاقیت را مورد بررسی قرار داده است. اهمیت پرداختن به فیلم هایی از این دست در شرایطی که کتاب خواندن در خانواده ها رنگ باخته و دریافت اطلاعات به شکل کپسولی از راه های دیگر تامین می شود، ضروری است و من خوشحالم که در این جمع حضور دارم و درباره کتابخوانی و تاثیر آن بر کودک و نوجوان صحبت می کنم.
رضا پورحسین که روانشناس هم هست، متذکر شد: کودک در دو سالگی با پدیده ای با عنوان سمبل و نشانه آشنا می شود که این آشنایی در کنار زبان، توانایی شناخت را به کودک می دهد ولی متاسفانه معمولا این شناخت توسط خانواده یا مربی سرکوب می شود و عملا قدرت تخیل را از کودک می گیرند و در نتیجه کودک دو ساله بدون تخیل بزرگ می شود.
قائم مقام معاون سیما تاکید کرد: تخیل در کودکان و نوجوانان بخش عمده ای از رشد خلاقیت است که کتابخوانی موجب رشد این تخیل می شود و در این راستا ساخت فیلم و سریال با هدف گسترش این فرهنگ نیز ضروری است. فیلم «پیج مستر» ار جمله آثاری است که کودک را در مسیر تخیل، ماجراجویی، وحشت و مرز میان واقعیت و خیال قرار می دهد.
ترویج و تبلیغ کتابخوانی یک وظیفه و تکلیف است
علیرضا مختارپور در این نشست، پس از نمایش فیلم «ارباب صفحات» درباره اهمیت ترویج کتابخوانی گفت: ترویج و تبلیغ کتابخوانی به‌عنوان یک ارزش، یک وظیفه و تکلیف است و کتابخوانی باید به صورت یک معروف و نخواندن کتاب به صورت منکر در جامعه شناخته شود.
وی سپس در باره این فیلم گفت: این اثر با نام «کتابخانه اسرار آمیز» از سیمای جمهوری اسلامی، پخش شده است. شخصیت اصلی داستان، پسری ترسو و محتاط است که آمار و احتمالات در زندگی وی، نقش زیادی دارد. وی پس از ورود به یک کتابخانه دچار تحول می‌شود.
مختارپور در اشاره به برخی از نشانه‌های این فیلم گفت: تیتراژ فیلم در فضایی افسانه‌ای، تخیلی و وهم‌آلود شکل می‌گیرد. سبک نوشتار اسامی در تیتراژ، سبک به‌کار رفته در کتب لاتین است. تونلی که در ابتدای فیلم در مسیر راه پسرک قرار می‌گیرد، به تعبیری تونل زمان است؛ زیرا فضای قبل و بعد از ورود پسرک به آن، کاملا با یکدیگر متفاوت به‌نظر می‌رسد.
وی در اشاره به صحنه‌ای از این فیلم گفت: لحظه ورود پسرک به کتابخانه و مواجهه وی با کتابدار و حدس‌هایی که کتابدار درباره سلیقه پسر در انتخاب کتاب می‌زند از صحنه‌های جالب این فیلم است. این، همان ویژگی است که ما کتابداران باید دارا باشیم. او سعی می‌کند با بررسی قد و قواره و مشخصات پسرک، کتاب مناسب برای او را حدس بزند.
وی در ادامه با اشاره به قسمتی از گفت‌وگو جالب پسرک و یکی از شخصیت‌های فیلم (کتاب ماجراجویی) در بخشی از این اثر گفت: در بخشی از فیلم، پسرک به کتاب ماجراجویی می‌گوید که به‌دنبال راه خروج از کتابخانه می‌گردد و کتاب پاسخ می‌دهد «همه ما به‌دنبال راهی برای بیرون رفتن هستیم؛ یعنی ما کتاب‌ها هم آرزو داریم که از کتابخانه بیرون برویم و خوانده شویم».
مختارپور با اشاره به تعبیری از مرحوم اشراق، ادامه داد: «مطاالعه طلوع آدمی است بر کتاب و طلوع کتاب است بر جان آدمی» همان‌طور که انسان با کتاب، حیات فرهنگی پیدا می‌کند، کتاب نیز با خوانده شدن زنده می‌ماند. در این فیلم، کتاب هم مایل است از فضای کتابخانه خارج شود. در نهایت نیز، علامت خروج بر بنای مرتفعی قرار گرفته که تمام سنگ و خشت آن را کتاب‌ها تشکیل می‌دهند.
وی با تاکید بر اشاره فیلم به شخصیت‌های کتاب در داستان‌های دکتر جکیل و مستر هاید، موبی‌دیک، ناخدا سیلور، سفرهای گالیور، قالیچه پرنده (هزار و یک شب) و... افزود: در صحنه‌ای از این اثر، پسرک در دل اژد‌ها گرفتار شده است و برای رهایی به سراغ کتاب‌ها می‌رود. در نهایت نیز با استفاده از لوبیاهای کتاب جک و لوبیای سحرآمیز، موفق به خروج از دهان اژد‌ها می‌شود.
کتابخانه برای این پسر، راه غلبه بر مشکلات و رهایی از ترس، ضعف و وحشت وی تلقی می‌شود. داستان این فیلم، خروج از کتابخانه نیست بلکه رهایی از مشکلات به واسطه استفاده از کتاب‌ها است.
وی با اشاره به استقبال خوب مخاطبان در کشور از آثار اقتباسی تولید شده در عرصه سینما و انیمیشن ادامه داد: فیلم‌ها و انیمیشن‌های ساخته شده بر اساس رمان‌ها و داستان‌ها در کشور ما مخاطبان زیادی را به خود جلب کرده است. بینوایان، سفرهای گالیور، آلیس در سرزمین عجایب، بابا لنگ دراز تعدادی از این آثار است.
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور درباره تاثیر این آثار در آشنایی مردم با کتاب تصریح کرد: گرچه شخصیت‌های کتاب در فیلم و انیمیشین، دستخوش تغییر می‌شوند اما آشنایی با یک کتاب به واسطه تماشای یک فیلم یا انیمیشن، ارزشمند است و تولید چنین محصولاتی به آشنایی مردم با کتاب، کمک می‌کند.
وی افزود: تصور رقابت فیلم با کتاب نیز کاملا نادرست است. مثال روشن این موضوع، شمارگان بالای مجموعه «هری پا‌تر» در کنار فروش بالای فیلم این اثر است. تولید فیلم اقتباسی می‌تواند به افزایش مخاطب کتاب‌ها منجر شود.
وی در بیان هفت مورد مهم در مدیریت فرهنگی با محوریت کتاب و کتابخوانی گفت: «توجه به موضوع کتاب، کتابخوانی و کتابداری در تولیدات سینمایی، تلویزیونی و هنری»، «توجه به اهمیت کودکان و نوجوانان در تجهیز کتابخانه‌ها»، «توجه به نقش ماندگار کتب داستانی در شخصیت کودکان و نوجوانان»، «توجه به کتاب و کتابخانه به‌عنوان مرجعی برای حل مشکلات و رفع معضلات»، درک این مسئله که «انسان با مطالعه حیات تازه می‌یابد و کتاب نیز با خوانده شدن حیات خود را حفظ می‌کند»، «توجه به تاثیر تولیدات تلویزیونی و هنری در علاقمندی به مطالعه و آشنایی با کتاب (تاثیر متقابل کتاب و اقتباس سینمایی، تلویزیونی و نمایشی)» به گونه‌ای که تماشای این آثار منجر به رجوع به کتاب شود؛ آنگونه که در سایر کشور‌ها معمولا این اتفاق می‌افتد. آخرین نکته نیز که از اصل مطالعه در سطح ترویج و تبلیغ مهم‌تر است، ترویج و تبلیغ کتابخوانی به‌عنوان یک ارزش، یک وظیفه و تکلیف است.
مختارپور در خاتمه با اشاره به تعبیری از شهید مطهری، کتاب خوب را، معروف و امر به خواندن آن را، امر به معروف دانست و گفت: کتاب نخواندن در جامعه، باید منکر تلقی شود و در نظر مردم زشت و قبیح به نظر برسد. تبلیغ کتابخوانی از تبلیغ و ترویج یک کتاب مهم‌تر است و باید مورد توجه قرار گیرد.
قائم مقام معاون سیما هم در بخش پایانی از صحبت های خود با اشاره به دو مقوله خیال و واقعیت یادآور شد: در حوزه روانشناسی دو مقوله خیال و واقعیت وجود دارد و انسان با مرزبندی و تفکیک این دو مقوله از یکدیگر می تواند میان خیال و واقعیت در رفت و آمد باشد و اگر فردی بتواند مرز میان این دو را به خوبی مدیریت کند به خلاقیت و شناخت می رسد.
سلسله نشست پژوهش‌های نقد فیلم با مضمون کتاب و مطالعه، با عنوان «به تماشای کتاب» با هدف جذب مخاطب به کتابخانه‌ها از سوی معاونت برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، با مشارکت فرهنگسرای ابن‌سینا و به همت اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران به صورت ماهانه، برگزار می‌شود و کتابداران، مخاطبان ویژه آن خواهند بود.
