کشف حجاب قانونی است که رضاخان در هفدهم دی ماه ۱۳۱۴ تصویب کرد و بر اساس آن زنان و دختران ایرانی را از چادر، روسری و روبنده منع کرد. کشف حجاب با چهره تجدد طلبی معرفی شد و بعد‌ها در بین برخی به اصطلاح روشنفکران ظهور و بروز یافت.
بهانه‌هایی مانند مبارزه برای آزادی، فراهم کردن زمینه حضور زنان در فعالیت‌های اجتماعی، آزادی زنان، حسود قلمداد کردن شوهران غیور، اینکه چادر دشمن ترقی است در قالب به اصطلاح نهضت‌های زنان، کنسرت‌های زنان بی‌حجاب و نظایر آن رخ نمود.
در عین حال تاثیرپذیری رضاخان از اصلاحات دموکراتیک در افغانستان و سفر خارجی‌اش به ترکیه و متاثر شدن از اقدامات غرب گرایانه آتاتورک زمینه آن را فراهم کرد تا کشف حجاب را در قالب قانون معرفی کند و بدین ترتیب طی جشن فارغ التحصیلی دختران بی‌حجاب در دانشسرای مقدماتی، رسماً بر کشف حجاب تاکید و به‌صورت اجباری به‌عنوان قانون اعلام کرد، البته در سال ۱۳۲۰ که رضاخان ایران را ترک کرد اجرای قانون کشف حجاب هم فراموش شد.
اما امروز نفوذ اندیشه‌های مرموز و خزنده به‌شکل قانون خود را نشان نمی‌دهند و حتی مانند دهه‌های گذشته صرفاً خود را در قالب مدهای اجتماعی هم نشان نمی‌دهند این امر با دیدگاه روان‌شناسان اجتماعی از پدیده مد کاملا روشن می‌شود. آنان معتقدند «مد رفتار جمعی مکرری است که به رسم اجتماعی تبدیل نمی‌شود و در حد مد باقی می‌ماند» به تعبیری مد رفتاری است که از گروه و جمع خاصی سر می‌زند اما در مواجه با فرهنگ، انگاره‌های دینی و ارزش‌های اخلاقی جامعه توانایی تبدیل شدن به یک رسم اجتماعی را ندارد و مد اجتماعی دیگری جای آن را می‌گیرد.
آیا آنچه امروزه از تظاهر به بدحجابی و بی‌حجابی از سوی برخی از افراد در جامعه می‌بینیم همچنان پیروی از یک مد اجتماعی در قالب پوشش و آرایش زنان و مردان است یا تلاش آنان برای القای آن به‌عنوان یک رسم اجتماعی است.
آنچه قانون کشف حجاب رضاخان به‌وسیله زور و اجبار نتوانست انجام دهد امروز ممکن است بدون اجبار و با ظاهری مدرن با پشتوانه تولید محصولات مختلف و با تاثیر امواج ماهواره‌ای آن سوی مرز‌ها به خانه و شهرمان بیاید، مردان و زنان مسلمان ایرانی را دستخوش تغییر و زمینه رفتارهای ضد ارزشی و اخلاقی را فراهم کند.
تظاهر به بدحجابی و بی‌حجابی زمینه‌ها و علل مختلفی دارد که یکی از مهم‌ترین این وجوه انکار خود؛ هویت و ارزش‌های خودی است، مفهوم انکار خود به‌عنوان یکی از عناصر از خود بیگانگی از دیدگاه «علامه جعفری» دارای معانی وجوهی است، ایشان یکی از آن وجوه را تمرکز بر خواسته‌های معمولی و مادی حیات می‌داند یعنی خواسته‌هایی که ثمره تقلید و عکس‌برداری از دیگران است و هضم نکردن قدرت‌ها و امتیازاتی است که در خود انسان وجود دارد و این امر منجر به آن خواهد شد که فرد زمینه پذیرش هر محصول فکری را بدون توجه به معیارهای برآمده از باور‌ها و فرهنگ خویش داشته باشد.
تظاهر به بدحجابی و بی‌حجابی از سوی برخی افراد تلاشی است برای اینکه آن‌ها خود را نماینده خیل عظیمی از زنان جامعه قلمداد می‌کنند، خاص بودن، با کلاس بودن، تنوع طلبی بی‌منطق، اینکه بدحجابی امری صرفاً زیبایی‌شناختی است و آنان با شلختگی و بهم ریختگی مخالفند بهانه‌ای است که برخاسته از همان خواسته‌های معمولی و مادی از زندگی است.
البته تظاهر به بدحجابی و بی‌حجابی دلایل متعددی دارد، ترک و یا کمرنگ شدن امر به معروف و نهی از منکر، بیماری خودنمایی، ناآگاهی در خصوص مسائل دینی، فقدان نظارت اجتماعی، عدم توجه و نظارت خانواده، وجود رسانه‌هایی مانند ماهواره و نظایر آن و سرعت انتشار فرهنگ غربی در آن‌ها، محیط‌های مختلط اجتماعی که در آن رعایت‌های لازم صورت نمی‌گیرد، ضعف اراده و ایمان، کوتاهی برخی نهاد‌ها، تدابیر استعمار در ترویج بی‌حجابی، عدم حیا و بی‌توجهی برخی مردان و رضایت ایشان در مقابل بدحجابی همسران و فرزندانشان، اینکه حجاب صرفاً مختص زنان است نه مردان، کمبودهای عاطفی و شخصیتی، تقلیدهای کورکورانه و چندین عامل دیگر از دلایلی است که منجر به ترویج بدحجابی و بی‌حجابی می‌شود.
اما آنچه اهمیت دارد این است که فلسفه حجاب در اسلام پوشیدگی است و اینکه انسان به لحاظ فطری تمایل به حفظ و پوشش بدن خود دارد. زنان و مردان متدین به آثار و جنبه‌های روانی، اجتماعی، اخلاقی و خانوادگی بی‌حجابی آگاه هستند و می‌دانند آنچه امروز در غرب به‌شکل خشونت‌های جنسی و بی‌حرمتی به زنان و مردان رخ می‌دهد و حتی به تعبیر برخی‌ها، اروپا و آمریکا را به جهنم زنان تبدیل کرده است ثمره بی‌قیدی و عدم پایبندی به ارزش‌ها و فرهنگ انسانی و ایمانی و عدم آگاهی از آثار و پیامدهای ناپسند پدیده‌های ضد ارزشی و غیرانسانی است.
بنابراین مقدمات است که مولای متقیان حضرت علی(ع) می‌فرمایند: «بندگان خدا، به نادانی خود استوار نگردید و فرمانبردار خواهش‌های خویش نشوید، زیرا هر که در این وادی در آید در پرتگاه سقوط باشد.»
با این تعبیر کاملاً روشن است که انسان دیروز و امروز در مقابل هر پدیده ضد ارزشی و ضدانسانی باید با تکیه بر ارزش‌ها و انگاره‌های دینی و اخلاقی راه سعادت و نجات را بیابد و با آگاهی خانواده و جامعه را از آثار و پیامدهای منفی بسیاری از پدیده‌ها محافظت و مصون نماید.
اکبر بختیاری
مدیر فرهنگی، هنری منطقه ۱۸
