به گزارش رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، بهمن نامور مطلق در پنجمین نشست ماهیت هنر اسلامی با عنوان «جلوه حُسن» در فرهنگسرای ارسباران ابتدا سوالی مطرح کرد مبنی بر اینکه آیا همان طور که هنر اقوام اسلامی و هنر مسلمانان مطرح است، می‌توانیم بگوییم هنر اسلامی داریم؟ و در این خصوص به کتاب جستارهایی در چیستی هنر اسلامی اشاره کرد و گفت: هنر اسلامی می‌تواند برگرفته از آثار دیگر باشد و به هستی‌شناسی بپردازد. کاری که هنرمندان دوره اسلامی کردند، کاری بود که به ایجاد هنر اسلامی منتهی شد، آنها کارکردهای جدید ایجاد کردند، حذف کردند و با توجه به مبانی حکمی خود برخی هنرها را گرفتند و برخی دیگر را نفی کردند؛ مانند شمایل‌نگاری ناتورالیستی که اسلام آن را نپذیرفت.
نامور مطلق در ادامه افزود: نشانه‌شناسی علم بسیار گسترده‌ای است و با اینکه عمر طولانی ندارد یکی از دانش‌های بسیار فعال است و ظرف پنجاه سال شاخه‌های متعددی یافته و به نوعی علم معناپردازی به شمار می‌رود.
نامور همچنین ضمن اینکه کار هنرمندان و مولفان را کدگذاری شناخت، تاکید کرد: کار منتقدان افشاگری و شکستن کدهاست و موضوع هنر هم به جهت محتوا و هم صورت بیانی متفاوت است، در نتیجه با زبان عادی مطرح نمی‌شود و هنرمند باید به طور غیرمستقیم حرف‌هایش را بزند.
این پژوهشگر دانشگاه در بخش دیگری از سخنانش عنوان کرد: اثر هنری شبیه‌ترین پدیده به انسان است و همانند انسان که چندوجهی است نیاز به مرمت کار، روان‌شناس، جامعه‌شناس و معمار دارد تا هرکدام وجوه مربوط به خود را کدگذاری کنند.
این نشانه شناس ایرانی بینامتنیت را ساخته دوره ساختارگرایی دانست و گفت: همان طور که در ساختارگرایی نقد و مطالعه اثر محدود به اثر می‌شود، در دوره سنتی مؤلف مطرح و برای شناخت اثر به مؤلف توجه می‌شد. اما در نیمه دوم قرن ۱۹ شاهد نگاه علمی و تجربه‌گرا به موضوع هنر هستیم و مؤلف نادیده گرفته می‌شود و منتقدان موفق نیز منتقدانی بودند که سوژه را از بین برده و مانند ماشین چندین بحث و موضوع را مورد انتقاد قرار می‌دادند.
نامور مطلق در ادامه تاکید کرد: مؤلف هیچ گاه در طول تاریخ خالق مطلق اثرش نبوده و اصل بینامتنیت هر متنی بر اساس متن‌های پیش از خودش به وجود آمده و یا به بیانی دیگر هیچ متنی بدون پیش متن نیست. بنا بر این مؤلف یک اثر خالق آن اثر نیست و چه بسا یک مؤلف از متن‌های پیش از خود استفاده می‌کند اما نسبت به آنها آگاهی ندارد.
این استاد زبان‌شناس در اشاره به برخی نظریه‌ها در مباحث هنری بیان کرد: رولان بارت در ساختارگرایی اعلام مرگ مؤلف را بیان می‌کند و آن اقتداری که برای مؤلف به عنوان مالک، دانای مطلق اثر داشتیم از بین می‌رود. او معتقد است هیچ متنی بدون پیش متنیت قابل درک نیست چرا که برای کشف و جست‌وجو به این پارادایم نیاز است. باشلار بنیانگذار نقد مضمونی نیز معتقد است من روزمره مؤلف با من خلاق مؤلف کاملاً متفاوت است و آن منی که در خیابان مشغول فعالیت‌های روزمره است با من خلاق کاملاً فرق دارد و کریستوا طراح بینامتنیت (هیچ متنی بدون پیش متنیت به وجود نمی‌آید) کارهای باختین روسی را ترجمه می‌کند.
نامور مطلق با اشاره به اینکه هیچ متنی ناب و خالص و بدون پیش متنیت نیست، گفت: آنچه به عنوان هنر اسلامی یاد می‌کنیم، هنر ناب نیست بلکه برگرفته از هنرهای دیگر است؛ مانند هنرهای ایرانی، بیزانس و عربی همان طور که هنر اسلامی از هنرهای معماری، خوشنویسی و ... بهره برده است. سه تعریف برای متن وجود دارد. ۱- نوشتار ۲- تمام آثار ادبی و هنری که در ساحت خلق قرار می‌گیرد. ۳- هر آنچه که انسان می‌آفریند، نشان‌دار و معنادار است. وی در بیان تفاوت اثر و متن نیز دو نگاه اثری (مؤلف و گفتمان) و نگاه متنی (کاری به مؤلف و گفتمان نداریم) را مطرح کرد. تئوری لذت متن نیز دو گونه است، یک لذت عمیق و یک سرخوشی سطحی که هم نگاه ما به مسئله است و هم نگاه ما به پدیده و ما در دوره تاریخی متن‌ها هستیم، جهان ما امروز جهان متنی است.
بهمن نامور مطلق (متولد ۱۳۴۱) نشانه‌شناس ایرانی و استادیار گروه فرانسه دانشگاه شهید بهشتی است. وی پس از سپری شدن کارشناسی مترجمی زبان فرانسه برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و کارشناسی ارشد خود در رشته زبان‌شناسی و رایانه را از دانشگاه بلزپاسکال در کلرمون فرانسه گرفت و سپس دکتری خود را در رشته ادبیات تطبیقی در همان دانشگاه ادامه داد. او از سال ۱۳۸۱ تا سال ۱۳۸۸ دبیر و معاون پژوهشی فرهنگستان هنر بود و هم اکنون معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است.
