به گزارش رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، بهروز عوضپور مؤلف و پژوهشگر هنر در ششمین نشست از سلسله نشستهای «جلوه حُسن» با تاکید بر نیاز به بررسی «افول هنر اسلامی– ایرانی در دو سه سده اخیر» گفت: غربیها بارها به موضوع هنر اسلامی- ایرانی پرداختند. ما میتوانیم فلسفه و نظریههای هنر به مفهوم غربی را بررسی کنیم و از ابتدا به هنر اسلامی و ایرانی خودمان بپردازیم.
عوض پور در ادامه افزود: این موضوع از ماهیت هنر اسلامی با بررسی چهار مقوله ۱) با نگاه تاریخی به تعریف غربیها از هنر اسلامی پی میبریم ۲) شناخت رویکرد تحمیلی ۳) بررسی کتابهای تألیفی با موضوع هنر اسلامی توسط غربیها ۴) لاادری به مفهوم ندانم گرایی به معنی نداشتن دانش کافی در رد یا اثبات وجود یک پدیده است.
مؤلف کتاب درآمدی بر نظریههای هنر در تشریح این چهار مقوله یاد آور شد: نخستین نگاه تاریخی غربیان به هنر اسلامی تکذیب این هنر و در راستای کلان، هنر اسلامی را نیست، میدانند که این نگاه سیاسی بوده نه هنری فلسفی. غربیها با هنر ما آشنا شدند و به تعریفی رسیدند و به نوعی با رویکرد تحمیلی سعی کردند ما را متقاعد کنند از دید آنها به هنر خودمان بنگریم. همانطورکه میدانیم در اولین مواجه غرب با هنر اسلامی در جنگهای صلیبی تعدادی از آثار هنری اسلامی به تاراج برده شد و غربیان همواره با نگاه بربریت به هنر اسلامی– ایرانی اتاقهایی با نام اتاق عجیب در محل زندگیشان ساخته و آثار اسلامی را در کنار حیوانات تاکسی درمی شده نگهداری میکردند.
عوض پور در ادامه افزود: با طرح مثال سازه کوشک در معماری ایرانی، ساختمانی در فضایی که از چهار طرف باز است و هشتی مانند است؛ غربیها به آن کیوسک گفتند و فرهنگستان واژه کیوسک را به کاشانک ترجمه کرد. مؤلفین غربی در نگارش کتاب با رویکرد انکاری به موضوع هنر اسلامی پرداختند و آن را هنر ممالک اسلامی خواندند. ما در جواب این انکار هنر مسیحی را بدون پیش متنیت میخوانیم.
این پژوهشگر و منتقد در بیان فلسفه لاادری گفت: غرب بر اساس سیاست استعمارگرانه باعث شده ما همانند سایر حوزهها دچار خودزدگی فرهنگی شویم و میل به هنر برتر را، تقلید از هنر غرب بدانیم، حال این تقلید به دو نوع کورکورانه و آگاهانه انجام میپذیرد.
وی در ادامه تاکید کرد: نخستین دلیل عمده افول هنر ما، استیلای فرهنگ غرب بر همین مفهوم است. ما اگر غرب را در نظر نگیریم و بخواهیم هنر خود را تعریف کنیم این وظیفه فلاسفه است. وی یکی از مشکلات استادان و هنرمندان ایرانی را نداشتن نظریه هنری مستقل و فاصله تئوری فلسفه و عمل را در ایران زیاد دانست.
عوض پور در بخش دیگر این نشست یادآور شد: ما اسلام را در سه مرتبه (تعریف، شریعت، طریقت) بیان میکنیم که شریعت همان علوم نقلی و کلام و طریقت عرفان معنی میشود. هنر ما فقط حسی نیست در نگاه شریعتمدار ما به هنر اسلامی، خدا خالق همه زیباییهاست و هنر ایرانی – اسلامی در مرتبه شریعت یعنی – هنر زیبا ساختن نه فقط ساختن بلکه زیبا ساختن. همانطور که انجام فرایض دینی از سوی مسلمانان باید طوری باشد که گویی خدا را جلوی خود میبینند. آیین (امور متافزیک) آینه (امور فیزیک) که در تعریف عرفا و حکما هنر یک آینه است که تجلی یا تظاهر یک امر معقول در یک امر محسوس در آن نمایان است.
عوض پور در خاتمه بحث هنر اسلامی افزود: در دین ما هنر شامل همه کنشهای انسانی است و با هنر غرب نمیخواند و اسلام سکولار نیست، دین را در همه چیز منتشر و بحث «وحدت و کثرت» را مطرح میکند.
بهروز عوض پور نویسنده پژوهشگر و مترجم دارای مدرک دکتری پژوهش هنر است و تاکنون کتابهای درآمدی برنظریههای هنر، هنر معقول را به رشته تحریر در آورده و کتابهای نظریه هنرمعاصر، شکل، کلمه، رنگ، اسطوره شناسی هنر را نیز ترجمه و رسالهای با عنوان اسطوره کاوی، اسطوره شناسیهای شخصی از وی به چاپ رسیده است .
همچنین دو کتاب با عنوان اسطوره و اسطور شناسی نزد ماکس مولر و اسطوره و اسطوره شناسی نزد ژرژ دومریل با همراهی عوض پور و دکتر بهمن نامور مطلق تالیف و چاپ شده است.
تاکنون نشستهایی از جمله مرگ متن و نقش نمایهای آن در هنر اسلامی، نمادپردازی در هنر اسلامی، مناسبتهای هنر و اخلاق و روابط فرامتنی در ماهیت هنر اسلامی از سلسله نشستهای جلوه حُسن در این مرکز با حضور دانشجویان و علاقهمندان هنر در این مرکز برگزار شده است.