به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر به نقل از روابط عمومی مراکز فرهنگی هنری منطقه 8 جلسه نقد و بررسی کتاب «سفر پر ماجرا» نوشته لیلا دارابی در فرهنگسرای گلستان برگزار شد. سیدعلی کاشفی
خوانساری به عنوان منتقد در این جلسه حضور داشت و این رمان را از ابعاد مختلف بررسی کرد.
دارابی در ابتدای جلسه ضمن معرفی خود گفت: کارم را با قصه‌های منظوم کودکان آغاز کردم و سپس شروع به نوشتن رمان کردم. وقتی که سومین رمان بزرگسال خود را تمام کردم با خود فکر می‌کردم که بهتر است همراه با نوجوانان باشم، چرا که این کار می‌توانست مرا در شخصیت‌پردازی بهتر رمان‌های دیگرم یاری کند. با این ذهنیت وارد دنیای کودکان و نوجوانان شدم، اما درگیرش شدم و دیگر نمی‌توانم از آنان دل بکنم. البته معتقدم که نوشتن برای کودکان، کار بسیار سختی است و راه زیادی تا تبدیل شدن به یک نویسنده کودک در پیش دارم.
وی درباره کتاب «سفر پر ماجرا» گفت: سفرپر ماچرا تجربه جدیدی برایم بود، چرا که در بستر تاریخی فانتزی رخ می‌داد و مخاطب را به دوران صفوی و مقطع حکومت شاه عباس صفوی بردم. برای فهم بهتر اتفاقات دوران صفوی منابع زیادی را مطالعه کردم که یکی از بهترین‌های آن، کتاب «شاه عباس؛ پادشاه سنگدلی که به افسانه بدل شد» بود.
در بخش دیگری از این جلسه سیدعلی کاشفی گفت: رمان «تصویر آخر» که به نوعی اولین رمان خانم دارابی برای نوجوانان بود را پیش از چاپ خواندم و همان زمان احساس کردم که شاهد تولد یک نویسنده خوب و جدی در این عرصه هستیم. آن کتاب جوایز زیادی دریافت کرد و همین موضوع نشان داد که حدس من بیراه نبوده است.
وی ضمن تقسیم‌بندی این داستان از نظر ژانر و موضوع گفت: یکی از موضوعاتی که به بهانه این کتاب می‌توان مرور کرد این است که از خود بپرسیم این داستان، چه نوع داستانی است؟ منظورم ژانر و گونه‌های داستانی نیست، بلکه می‌خواهم درباره تقسیم‌بندی پیشینی داستان صحبت کنم.
این منتقد ادبی بیان داشت: اینکه بگوییم یک داستان، رمان است یا داستان کوتاه، الزاما به حجم آن برنمی‌گردد و باید مشخصه‌های دیگر را هم در نظر گرفت. برای مثال در رمان با تعدد اتفاقات روبه‌رو هستیم و ماجراهای زیادی خلق می‌شود؛ هم‌چنین در رمان، تعداد شخصیت‌ها زیاد است و عمده آنان شخصیت‌های پیچیده، پویا و خاکستری هستند. این اتفاق در حالی است که در داستان کوتاه یک یا دو شخصیت را می‌بینیم.
وی خاطرنشان کرد: براساس این توضیحات، در گذشته می‌گفتند که رمان برای کودک معنایی ندارد، چرا که او توانایی خواندن متون طولانی، به یاد سپردن شخصیت‌های متعدد و پیچیده و اوج و فرودهای مکرر را ندارد. بنابراین می‌گفتند که چیزی به نام «رمان کودک» نداریم. بنده معتقدم که کتاب سفر پر ماجرا، «داستان کوتاه بلند» است. بدین معنی که از نظر ساختار، پیرنگ و درون‌مایه، یک داستان کوتاه است، اما از آنجا که نویسنده با ذوق خود به آن شاخ و برگ داده و توصیفات متعددی را در آن مطرح کرده است، تبدیل به «داستان کوتاه بلند» می‌شود. به عبارت دیگر، وحدت زمان، مکانی و شخصیت محوری پابرجاست اما حجم داستان بیشتر شده است. اینگونه کتاب‌ها می‌تواند مورد اقبال گروه سنی کودک نیز قرار گیرد.
کاشفی ضمن بیان نقدهایی به این کتاب گفت: البته نویسنده، برای ایجاد جذابیت، یک روایت موازی و ثانویه را در داستان قرار می‌دهد. این موقعیت جدید زمینه‌ای برای تغییر شخصیت اصلی و عبور او از عادت‌های بد گذشته‌اش است. در همین‌جا باید این سوال را پرسید که آیا برای زمینه‌سازی تغییر در شخصیت اصلی باید او را به اصفهان و دوران صفویه می‌برد؟ شاید بهتر بود که شخصیت اصلی در موقعیت دیگری قرار می‌گرفت تا باورپذیری مخاطب نسبت به موقعیت جدید بالاتر رود. هم‌چنین بهتر بود که در همین موقعیت جدید، سوالاتی برای شخصیت اصلی به وجود می‌آمد تا با پاسخ دادن به آنها دریچه جدیدی از اطلاعات به روی خوانندگان باز شود.
وی ادامه داد: برای این داستان، یک هدف اصلی و یک هدف فرعی می‌توان درنظر گرفت. از یکسو آموزش می‌دهد هر نوجوانی که یک ویژگی دارد که آن را مانع موفقیت و مشارکت جمعی خود می‌داند، می‌تواند با تغییر در خود و دیدگاهش بر این مانع غلبه کند. هدف دیگر هم این است که در خلال این ماجرا، خواننده اطلاعات بیشتری را از یک دوران تاریخ خاص پیدا کند.
دارابی در بخش دیگری از این جلسه در پاسخ به برخی سوالات مطرح شده درباره فضای داستان و انتخاب دوران صفویه گفت: حال و هوای خود شخصیت این را می‌طلبید که به آن دوره تاریخی سفر کنیم. فراموش نکنید که نیما خط زیبایی دارد و از قضا موضوع کنفرانس آنان در مدرسه نیز مربوط به شاه عباس است. از سویی دیگر، تلاش کردم که با این سیر داستانی، نوجوانان را با دوره تاریخی صفویه و شاه اسماعیل بیشتر آشنا کنم.
وی اضافه کرد: جنبه رئال داستان بیشتر از بخش‌های غیرواقعی آن است، چرا که می‌خواستم خوانندگان کتاب و به ویژه نوجوانان همذات‌پنداری بهتری با نیما و مشکل او داشته باشند.
انتهای پیام/
