بهای کاذب، زخمی پنهان در جان نوجوانان- مهرداد شفق

این روز‌ها بیش از هر زمان دیگری نیاز داریم به نوجوانانمان امید بدهیم، اما نه امیدی پوشالی و نه تحسینی بی‌پایه. بار‌ها دیده‌ایم که نوجوانی تنها با چند جمله پرزرق‌وبرق، احساس می‌کند قله‌های موفقیت را فتح کرده است، بی‌آنکه هنوز راهی را پیموده باشد. این همان چیزی است که آن را «بهای کاذب» می‌نامم؛ یعنی دادن ارزش و اعتباری که بر زمین واقعیت استوار نیست.

در ظاهر، این تحسین‌های بی‌دلیل لبخند می‌آورند، اما در باطن، بذر شکنندگی را در روح نوجوان می‌کارند. روزی که او با نخستین ناکامی‌های واقعی روبه‌رو شود، می‌فهمد همه آنچه درباره‌اش گفته‌اند، سرابی بیش نبوده است؛ و چه تلخ است لحظه‌ای که عزت نفس فرو می‌ریزد و جای خود را به یأس و افسردگی می‌دهد.

تجربه نشان داده است که نوجوانانی که فرصت یادگیری واقعی، تلاش عملی و ایجاد اثر ملموس دارند، هم خلاقیتشان شکوفا می‌شود و هم حس مسئولیت‌پذیری و اعتماد به نفس واقعی در آنها شکل می‌گیرد. این همان نکته‌ای است که سازمان فرهنگی هنری تهران در برنامه‌های موفق خود رعایت کرده است: ترکیب سرگرمی با آموزش و بازخورد سازنده.

آینده فرهنگی شهر تهران وابسته به نوجوانانی است که نه تنها دیده شوند، بلکه تجربه کنند، تلاش کنند و از مسیر واقعی رشد عبور کنند. برنامه‌های فرهنگی و هنری وقتی ارزشمندند که نوجوانان را به خلاقیت واقعی، تلاش و یادگیری تشویق کنند و از تحسین بی‌پشتوانه یا بهای کاذب پرهیز کنند.

باور دارم که باید به نوجوانان بها داد، اما بهایی راستین؛ بهایی که از دل آموزش، تمرین، تلاش و تجربه بیرون بیاید. تحسین باید بر شانه‌های واقعیت بنشیند، نه بر دوش خیال. این نوع تشویق است که می‌تواند روحیه‌ای پایدار و امیدی واقعی در نسل آینده بسازد.

«بهای کاذب» زخمی است که آرام و خاموش در جان نوجوان می‌نشیند. اگر می‌خواهیم نسلی خلاق و مقاوم داشته باشیم، باید از امروز بیاموزیم که هر تحسینی را به تلاش پیوند بزنیم و هر ستایشی را به آموختن. آینده این سرزمین نه بر پایه توهم، که بر ستون حقیقت و شایستگی استوار خواهد شد.

نوجوانان، آیینه فرهنگ شهرند و سرمایه‌ای هستند که باید با دقت، توجه و برنامه‌ریزی درست پرورش یابند.