استاد صدیق همواره تأکید داشتند که قدر این انقلاب را بدانیم

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر، همزمان با روز گرامی‌داشت مولوی، آیین نکوداشت مرحوم «حسین محمدزاده صدیق»، مصحح نسخ خطی و مترجم دیوان شمس به زبان آذری، روز سه‌شنبه هشتم مهر ۱۴۰۴ از ساعت ۱۷ تا ۲۰ در برنامه‌ی «طلوع ماندگار» و با حضور جمع کثیری از شاگردان و علاقه‌مندان زبان و ادبیات ترکی فرهنگسرای فردوس برگزار شد.

در این مراسم باشکوه که با حضور احد بیوته، رئیس مجمع نمایندگان استان اردبیل در مجلس شورای اسلامی، هنرمندان، شاعران و علاقه‌مندان زبان، فرهنگ و ادبیات آذربایجانی برگزار شد، ضمن ایراد سخنرانی در نکوداشت استاد محمدزاده صدیق، ترجمه دیوان ترکی شمس تبریزی با عنوان «شمس تبریزی دیوانی» به عنوان تازه‌ترین اثر منتشرشدۀ ایشان معرفی شد.

نمایندۀ مردم اردبیل در مجلس شورای اسلامی، در ابتدای این مراسم با بیان خاطره‌ای از مرحوم استاد صدیق، گفت: مرحوم استاد در مصاحبه ضبط شده‌ای گفته‌اند که من از جوان‌ها می‌خواهم قدر این مملکت و انقلاب را بدانند. قبل از انقلاب به خاطر یک انشای ترکی شش ماه زندانی شدم؛ اما بعد از انقلاب ۳۰۰ جلد کتاب ترکی منتشر کرده‌ام.

وی افزود: استاد صدیق دائم به ما سفارش می‌کردند که به جوان‌ها میدان بدهید و در بحث هیئت علمی می‌گفتند که جوان‌ها را بیاورید که در کنار ما باشند.

احمد بیوته در خصوص مقام و شأن استاد صدیق افزود: به جرات می‌توانم بگویم که از نظر علمی کمتر کسی در زمینۀ زبان و ادبیات ترکی در وزن مرحوم دکتر محمدزاده صدیق بوده است. ایشان استاد مسلّم و اهل تحقیق بودند.

بیوته در رابطه با خدمات مرحوم محمدزاده صدیق به انقلاب اسلامی نیز گفت: مرحوم استاد صدیق مترجم قرآن کریم به زبان ترکی، مترجم دیوان امام علی (ع) به زبان ترکی، مترجم اشعار و وصیت نامه امام خمینی به زبان ترکی و صاحب ده‌ها اثر در رابطه با انقلاب اسلامی ایران به زبان ترکی هستند.

بهروز ارژنگ‌پور، عضو هیئت علمی دانشگاه و از دانشجویان مرحوم استاد صدیق در کلاس‌های آموزش زبان و ادبیات ترکی در دانشگاه ارومیه نیز در این مراسم با اشاره به سرگذشت شعر هجایی، بر نقش استاد محمدزاده صدیق در احیای شعر هجایی ترکی و فارسی در ایران تأکید کرد و گفت: سرگذشت شعر هجایی در ایران معاصر از سال ۱۳۷۰ دچار تحولی جدی شد؛ زمانی که زین‌العابدین باباپور اصل، با هدایت استاد صدیق، نخستین کتاب وزن شعر هجایی ترکی را تألیف کرد و پایه‌ای برای تحقیق و توسعه علمی این نوع وزن شعری فراهم آورد.

ارژنگ‌پور به نقل از استاد صدیق گفت: ترانه‌های بومی آذربایجانی نظیر بایاتی‌ها، ماهنی‌ها، لالاها، آغی‌ها، اوخشاماها، دوزگوها، قوشماجاها، سایا‌ها و جز آن، همگی در این اوزان سروده شده‌اند. این نوع سروده‌ها ساده، ملهم از طبیعت ملموس و عاری از تکلف و تصنع هستند و در دو شکل جفت هجائی و فرد هجائی تقسیم می‌شوند.

در ادامه‌ی مراسم نکوداشت، سعید فرضی‌زاده، استاد دانشگاه و متخصص هوش مصنوعی در خصوص ترجمه دیوان شمس به ترکی گفت: استاد به‌درستی بر آن شدند که این اثر را از غبار کهنگی برهانند و جان تازه‌ای در زبان مادری ما عرضه کنند. عشقی که ایشان را برانگیخت، همان عشق الهی است؛ عشقی که به صورت دوم جلوه کرده: عشق به زبان مادری، که زبان دل و روح یک ملت است.

ائلدار محمدزاده صدیق؛ فرزند استاد حسین محمدزاده صدیق و متخصص مدیریت دانش نیز به عنوان سخنران پایانی مراسم گفت: پس از کشف و بازسازی مزار شمس تبریزی در خوی، پدرم ترجمه‌های منظوم خود از دیوان کبیر به ترکی آذربایجانی را سر و سامان داد و در سال ۱۳۹۵ منتشر کرد.

فرزند استاد صدیق دربارۀ شیوۀ کار پدر گفت: پدرم در ترجمه‌ی این قصاید از کاربرد لغات عربی و فارسی ابا نکرده‌اند و دراین باره توضیح داده‌اند که گرچه اوایل اصرار داشتم اشعار مولوی را به ترکی سره برگردانم، اما دریغم می‌آید از بار فلسفی و عرفانی موجود در الفاظ عربی اشعار مولوی کاسته شود.

وی افزود: پدرم بعضی غزل‌ها را دوبار و در زمان‌های مختلف ترجمه کرده‌اند که این موارد را در پاورقی‌ها نیز مشخص کرده‌اند. متن کامل آیات، احادیث و عبارات عربی را که در برخی موارد مولوی به آنها تلمیحی داشته است، در پاورقی آورده‌اند و برگردان ترکی آنها را نوشته‌اند. ایشان برخی لغات و اصطلاحات شعری مولانا را که عیناً در ترجمه ذکر کرده‌اند، در پاورقی معادل‌یابی و معنا کرده‌اند که البته ایشان اذعان دارند، با این کار هم نمی‌توان لطف سخن و معنای رقیق و لطیف مورد نظر مولانا را به خواننده انتقال داد.

ائلدار محمدزاده صدیق ادامه داد: پدرم در ترجمه اشعار سعی کرده‌اند که زبان مولوی در ترکی باشند و انتشار این کتاب را برای خود بسیار عزیز می‌دانستند و معتقد بودند مولوی در این کار عاشقانه همراهشان بوده است و فیض باطن و توفیق الهی نصیبشان شده است.

«شمس تبریزی دیوانی» در ۷۴۰ صفحه و به قطع وزیری توسط انتشارات اختر در تبریز منتشر شده است.

در فواصل مختلف مراسم نکوداشت استاد محمدزاده صدیق، اجرا‌های متعدد هنری توسط ارکستر استاد شهریار به رهبری ابراهیم زاهید، گروه عاشیقی ساوالان به سرپرستی عاشیق بهبود نظری و گروه هنری آیلان به سرپرستی توحید حاجی بابایی تقدیم لحظات مخاطبان این مراسم شد.

برای کسب اطلاعات بیشتر از سایر برنامه‌های فرهنگی هنری فرهنگسرای فردوس با شماره ۴۴۰۵۸۹۰۰ تماس بگیرید.