به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر، حیدر ارشدی - مدیرعامل بنیاد البرز - در یک ارتباط زنده تصویری در خصوص تاریخچه جایزه البرز و فراخوان این جایزه برای سال ۱۴۰۱ گفت: بنیاد البرز در سال ۱۳۴۲ یعنی قریب به ۶۰ سال پیش توسط مرحوم حسینعلی البرز تأسیس شده است، ایشان همه اموال خود را برای این بنیاد وقف کرده است. مرحوم البرز یکی از ۵۰ فعال اقتصادی ایران در طول ۱۵۰ سال گذشته و عضو نخستین هیئت امنای دانشگاه صنعتی شریف بوده است و با اینکه ارثی از جانب پدر نداشت اما با ابتکار شخصی در نخستین کار اقتصادی در سال ۱۳۱۲ در مناقصه ساخت زنجیره محوطه بیرونی اولین بانک ملی ایران برنده و از سود آن مغازه‌ای در خیابان فردوسی خرید و طی سه سال کار شبانه‌روزی نمایندگی ۱۳ شرکت معتبر خارجی همچون رادیو، گرامافون، دوچرخه و موتور سیکلت و … را اخذ کرد.
ایسنا به نقل از حیدری ارشدی نوشت: ایشان با این فعالیت‌ها یکی از میلیونرهای ایران در دهه ۲۰ بود، شروع جنگ جهانی دوم و تاثیر آن بر ایران سبب قطع مراودات خارجی مرحوم البرز شد و ایشان با اینکه می‌توانست ثروت را برای خود هزینه کند اما این اموال خود را در مسیر خیر شامل ساخت مدرسه، کتابخانه، تأسیس بیمارستان‌های سیار و تجهیز آنها و … به کار گرفت.
ارشدی یادآور شد: فعالیت‌های خیرانه ایشان فقط به ایران محدود نبود بلکه برای مثال به گرسنگان آفریقا از طریق صلیب سرخ جهانی و سیل‌زدگان پاکستان هم کمک کرده است.
مدیرعامل بنیاد البرز تصریح کرد: آن مرحوم نهایتاً بنیاد فرهنگی البرز را تأسیس کرد که در نوشته‌های خود ذکر کرده سه سال روی اساسنامه آن نظر کارشناسان خبره وقت را از پروفسور رضا تا بزرگان دیگر که به عنوان اندیشمند دوران شناخته می‌شدند ، گرفته است، نهایتاً وی در اسفند ۱۳۴۲ بنیاد فرهنگی البرز را با سرمایه معادل تأسیس یک بانک خصوصی در کشور تأسیس و همه اموالش را برای بنیاد وقف کرد.
وی تأکید کرد: مرحوم البرز همه اموال خود را به عنوان یک میلیونر دهه ۴۰ شمسی وقف این بنیاد کرد هتل لوزان وقت و هتل ایرانشهر فعلی را به عنوان حق الارث به سه دختر خود داد اما دختران ایشان نیز آن هتل را به دارایی‌های بنیاد البرز بخشیدند و متعاقب این کار، مرحوم البرز منزل چندهزار متری خود را هم می‌فروشد و پول آن را هم به بنیاد می‌بخشد و تا زمانی که ایران بود در یکی از اتاق‌های هتل لوزان زندگی می‌کرد و در خاطراتش ذکر می‌کند من مانده‌ام و این یک دست کت و شلوار!
ارشدی خاطرنشان کرد: مرحوم البرز علیرغم وقف اموال، وجود خود را هم وقف بنیاد کرد در حالی که به بیماری برونشیت مبتلا بود مدیریت بنیاد را برای سالیان سال عهده‌دار بود، ایشان حتی پیکرش را هم به دانشگاه علوم پزشکی تهران وقف کرد تا شاید از کنار تشریح جسم‌شان بر دانش پزشکی کشور افزوده شود.
وی در ادامه تصریح کرد: مرحوم البرز سه کار ویژه را در بنیاد البرز رقم زد، اول وام شرافتی که ابداع ایشان بود، دوم وام اشتغال به کار و سوم جایزه نوبل ایرانی یا جایزه البرز. چون تحصیلات در دهه ۴۰ پولی بود و بسیاری از مردم از عهده هزینه‌های دانشگاه بر نمی‌آمدند، مرحوم البرز وام دانشجویی را با عنوان وام شرافتی ابداع کرد تا بدون ضامن و اعتبار صرفاً با شرافت عنوان دانشجو از این وام استفاده کنند.
ارشدی بیان کرد: در دهه ۵۰ به دنبال تغییر شیوه تحصیلات آکادمیک و رایگان شدن آن، مرحوم البرز وام‌ها را در مسیر اشتغال‌زایی و کارآفرینی هدایت کرد تا از مهاجرت نخبگان جلوگیری کند، بدین ترتیب که نفرات برتر دانشگاه‌ها می‌توانستند از این وام بهره‌مند شوند و بعد از یک دوره تنفس ۵ ساله به بازپردخت اقدام می‌کردند
مدیرعامل بنیاد فرهنگی البرز اضافه کرد: در دست نوشته‌های مرحوم البرز است که برای این به چنین حمایت‌هایی وام می‌گفت تا کرامت انسانی جوان ایرانی از بین نرود، لذا در شرایط اعطای وام ایشان ذکر کرده بود که اگر فرد در این دوره تنفس، ابتکار و خلاقیتی داشت از بازپرداخت کل وام معاف می‌شود! نگاه ایشان کلاً حمایت از نخبگان و جوانان ایرانی بود.
وی ابراز کرد: مرحوم البراز نهایتاً جایزه نوبل ایرانی را در دهه ۵۰ شمسی ابداع کرد، ایشان جمله‌ای ماندگار دارد و می‌گوید «نه میراث از پدرم بود و نه تجارت نامشروع می‌نمودم و نه وابستگی و قرابت با هزار فامیل داشتم که از قِبَل آن سرمایه بیندوزم آنچه را از ملت به دست آورده بودم به شیوه‌ای دیگر به ملت بازگرداندم!»
ارشدی با بیان اینکه مأموریت بنیاد البرز صرفاً اشاعه فرهنگ در کشور از طریق اعطای جایزه به دانشمندای ایرانی در داخل و خارج از کشور است، تأکید کرد: با این نگاه همه ساله در دو بخش نخبگان و دانش‌آموزی از برترین‌های علمی تقدیر می‌کنیم. تمامی هزینه‌های جایزه البرز بدون هرگونه مشارکت مالی نهادها و افراد، همه از محل درآمد موقوفات بنیاد فرهنگی البرز تأمین می شود و این تدبیر آن مرحوم برای استقلال همیشگی بنیاد البرز است.
جایزه‌ای برخاسته از سنت حسنه وقف
مدیرعامل بنیاد البرز اظهار کرد: کاهش آلام بشری، ارتقای رفاه زندگی انسانی و اعتلای نام ایران در جامعه جهانی سه محور فعالیت بنیاد البرز است. جایزه البرز باسابقه‌ترین جایزه علمی کشور و شاید قدیمی‌ترین جایزه کشور است و در سال ۱۴۰۱ شصتمین سال این جایزه برگزار می‌شود.
وی تأکید کرد: جایزه البرز تنها جایزه علمی است که تماماً بر مبنای سنت حسنه وقف انجام می‌شود، جایزه‌ای مستقل و فاقد ه گونه وابستگی به نهادهای دولتی و حاکمیتی است؛ هیچ هزینه‌ای بابت ثبت‌نام از متقاضیان اخذ نمی‌شود و قابلیت نامگیری نوبل ایرانی را دارد؛ مرحوم البرز در چشم انداز ترسیمی برای این جایزه چنین عنوانی را در نظر داشته است.
ارشدی در پایان خاطرنشان کرد: بیش از پنج هزار نفر در طول این سال‌ها از طریق وام و جایزه البرز حمایت شده‌اند که چهره‌هایی همچون آیت‌الله صادق آملی لاریجانی، عبداله جاسبی، پرورفسور دانشور پدر علم قلب باز، استاد تجویدی از هنرمندان صنایع دستی، علامه آشتیانی، پروفسور احمدی، حجت‌الاسلام محمد قمی و … در میان آنها به چشم می‌خورند. دارندگان شرایط لازم می‌توانند در همه شاخه‌های علوم اعم از علوم پزشکی، علوم پایه، علوم انسانی و … از این جایزه بهره‌مند شوند.
سه پایه اصلی آئین‌نامه جایزه البرز در سال ۱۴۰۱
در بخش دیگری از این ارتباط زنده تصویری مهدی مقیمی دبیر جایزه البرز ۱۴۰۱ درباره آیین‌نامه جایزه البرز اظهار کرد: امسال برای اولین بار آئین‌نامه جایزه البرز را توسط بنیاد تدوین کردیم که در این مسیر از استادان دانشگاه‌های به نام بهره گرفتیم، در تنظیم آئین‌نامه طلاب هم از استادان برجسته حوزه علمیه استفاده شده است.
دبیر جایزه البرز ۱۴۰۱ ابراز کرد: پایه‌های اصلی آئین‌نامه عبارتند از: بخش اول آموزشی و پژوهشی بخش دوم نوآوری و فناوری که امسال با وزن بیشتری به آن نگریسته شده و بخش سوم مسئولیت‌پذیری اجتماعی؛ برای هر یک از این پایه‌ها وزن‌های مشخصی داریم، بخش اول ۵۵ درصد نمره، بخش دوم قریب به ۳۰ درصد نمره و بخش سوم وزن ۱۵ درصدی را در امتیاز کل دارد.
تدبیر امسال برای افزایش شانس دانشجویان مقطع کارشناسی
وی تصریح کرد: تجربه سال‌های گذشته نشان داد عمده کسانی که می‌توانند در جایزه البرز صاحب رتبه‌های برتر شوند عمدتاً دانشجویان مقاطع تکمیلی به ویژه دکتری هستند به همین منظور با نگاه جدید این مسئله را اصلاح کردیم بدین ترتیب که از دانشجوی مقطع کارشناسی امتیاز خاص پژوهشی نداریم و عمده انتظار ما این است که بتواند در نمرات و معدل ممتاز باشد از این رو در مقطع کارشناسی سهم آموزش ۸۵ درصد و سهم پژوهش ۱۵ درصد است و در دوره های تکمیلی سهم بیشتر به پژوهش و تألیف کتاب و مقاله و طرح اختصاص دارد. این اصلاح برای عدالت سنجش مقاطع تحصیلی است.
مقیمی با بیان اینکه جزئیات آئین نامه ۱۴۰۱ در سایت جایزه البرز بارگذاری شده است، گفت: در بخش پژوهش مقالات در مجلات و همایش‌ها و تألیف کتاب و ترجمه و کسب رتبه در جشنواره‌های معتبر در نظر گرفته شده است. به جای ارسال تمامی مقالات، درخواست شده منتخبی از مقالات را به دبیرخانه ارسال کنند.
وی با بیان اینکه شاخص فناوری و نوآوری شامل ثبت اختراع است یا به صورت ثبت داخلی و مورد تأیید مراجع ذی صلاح و یا مورد تأیید مراجع خارجی همراه با مستندات، گفت: مورد دیگر در آیین‌نامه امسال آن است که بنیاد به فناوری نگاهی ویژه دارد برای مثال از آنها که درصدد راه‌اندازی استارتاپ هستند، حمایت می‌کند البته مطابق با شرایط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری. علاقمندان به شرکت اگر مستندات را آپلود کنند امتیاز مطابق آیین‌نامه را دریافت می‌کنند.
مقیمی با اشاره به مسئولیت‌پذیری اجتماعی به عنوان یک شاخص در جایزه البرز ۱۴۰۱ بیان کرد: فعالیت‌های بشردوستانه و مشارکت اجتماعی در حل بحران‌ها مثل اقدامات مقابله‌ای با کرونا، شرکت در مسابقات دانشجویی، فرهنگی و هنری و عضویت فعال در سازمان‌ها، تشکل‌ها و انجمن‌های دانشجویی زیرمجموعه این شاخص قرار می‌گیرند.
دبیر جایزه البرز ۱۴۰۱ ادامه داد: افرادی هستند که در ساحت اختراع کار ویژه‌ای کرده اند، که اگر با شاخصه‌های بنیاد البرز همخوانی داشته باشد مثل تلاش برای کاهش آلام بشری، اگر دانشجو هم نباشند می‌توانند در جایزه شرکت کنند.
مقیمی با بیان اینکه رقابت در جایزه البرز میان افراد شاخص است، ابراز کرد: به تناسب آنچه در سایت تشریح شده ثبت‌نام و ارسال اثر داشته باشید تا فرآیند داوری‌ها طی شود. برای افراد در پسادکتری هم شرایط و شاخصه هایی در نظر گرفته شده است که با رده دانشجویی مقایسه نمی‌شود و به رده دانشمندان برتر هدایت می‌شوند؛ ما خودمان چنین افرادی را پیدا می‌کنیم در حوزه‌های علوم پایه، علو پزشکی، علوم مهندسی و علوم انسانی و از هر حوزه یک نفر را انتخاب می‌کنیم که محدودیت سنی (تا ۵۰ سال) دارد.
دبیر جایزه البرز ۱۴۰۱ یادآور شد: در بنیاد البرز از یک رشته و شاخه خاص حمایتی نداریم محور کار ما حمایت از کلیت علم است؛ تقویم زمانی و نحوه شرکت در جایزه در سایت بنیاد قابل دسترسی است.
وی در مورد شرط سنوات برای دانشجویان گفت: دانشجو اگر فارغ التحصیل شده باشد طبق آئین‌نامه امکان حضور نخواهد داشت و مدت سنوات مورد پذیرش براساس آنچه وزارت علوم بیان می‌کند برای کارشناسی 4ترم و برای دکترا 9ترم است، البته سنواتی که به دلیل کرونا افزایش پیدا کرده باشد قابل قبول است،
مقیمی در خصوص دانشجویان پسا دکترا که در آئین نامه ذکر نشده است نیز تصریح کرد: این افراد می‌توانند از فرم مخترعان استفاده کنند یا در بخش دانشمندان برتر می‌توانند انتخاب شوند.
دبیر جایزه البرز ۱۴۰۱ درباره طرح‌های پژوهشی خاطرنشان کرد: در بخش مستندات پژوهشی بخش فناوری را نیز داریم که اگر کسی با اساتید خود همکاری در کار علمی داشته با ارائه گواهی از سوی استاد مربوطه می‌تواند شرکت کند و همچنین افرادی که کتاب یا ثبت اختراع دارند می‌توانند در این جایزه حضور داشته باشند.
