گفتوگو با سید مسعود اطیابی، کارگردان «بخارست» و «انفرادی» را بخوانید
با تأکید بر اینکه سینمایی «بخارست» از ابتدای زمستان تا امروز با وجود دو روز تعطیلی سینماها به دلیل شهادت بانوی مکرم اسلام حضرت فاطمه زهرا(س) و برودت و سرمای زمستانی رتبه نخست فروش گیشه را از آن خود کرده است، فروش بیش از سه میلیارد و هفتصد میلیون تومانی را چگونه ارزیابی میکنید؟
این آمار البته چنانچه گفتید مربوط به ۱۰ روز نخست زمستان است. این روزها البته شرایط مختلف سبب میشود که فروش فیلمها کمتر شود. اما به گمانم در هفته پیش رو با توجه به ۱۰ روز نخست زمستان شرایط ثبات خواهد یافت. با توجه به اینکه از دهه فاطمیه عبور کردهایم و قدری هم در فضاهای قبلی که مردم قرار داشتند، فاصله گرفتهایم و نگرانیها قدری کمتر و کمرنگتر شده، احتمال فروش بیشتری داریم. اما در مجموع امیدوارم فیلمهای بیشتری وارد عرصه شوند تا ویترین سینما کامل شود. اینکه فقط منتظر باشیم که یک دو فیلم سینمایی فروش برود، انتظار نابه جا و غیرحرفهای است. در حقیقت باید فضای رقابت وجود داشته باشد تا شاهد فروش بیشتر باشیم.
فضای تبلیغات به ویژه برای «بخارست» و «انفرادی» چگونه بود؟
متأسفانه در حال حاضر نه تیزر تلویزیونی داریم و نه تبلیغات میدانی در خیابانها و سطح شهرهای کلان به چشم میخورد. روی بیلبردها هم خبری از سینما نیست. متأسفانه سینما طی ماههای اخیر مورد حمایت دولت و شهرداریها قرار نگرفته است. طی هفتههای اخیر بیلبردهای شهر تهران بیشتر رنگ و بوی سیاسی- اجتماعی دارند. با این رویکرد میتوان گفت که سیاست درستی برای حمایت از سینماگران پی گرفته نمیشود. در این بین باید امکانات شهری عادلانه تقسیم شود.
به عنوان کارگردان «بخارست» و «افرادی» از صدا و سیما چه انتظاری دارید؟
صدا و سیما و شهرداری هنوز هیچ اقدامی انجام ندادهاند. وقتی شور موضوعی را درآورید، بیشتر از اینکه درباره همان موضوع تبلیغات درستی انجام شود، به ضد خودش در اذهان آحاد مردم تبدیل خواهد شد و نتیجه عکس خواهد داد. بسیاری از شعایر درست هم حتی ممکن است به چنین دامی بیفتند و در نتیجه باید هوشیار بود. بیلبردهای زیبای «ایران من» در این هوای آلوده تهران، تصویر نازیبایی در اذهان ایجاد میکند. نهادها میتوانند با همین هزینهها مثلاً بنزین با کیفیتتری وارد کنند. یا به جای سخنرانی سیاسی از فرهنگ حمایت کنند که تأثیر بلند مدت و عمیقتری بر ذهن و زبان مردم دارد.
درست این بود که سهم فضای فرهنگی کشور را هم در این بیلبردها لحاظ میکردند. در میدانی که نه تلویزیون و نه شهرداری از سینما حمایت جدی نکردهاند، ارزشها و شعارها از چشم میافتد. شاید تعمدی در این امر وجود داشته باشد و اگر تعمدی نباشد، شهردار باید به گونه دیگری بیندیشد و از سینما حمایت کند.
چند روز پیش با بهروز مفید، تهیه کننده سینمایی «بام بالا» صحبت میکردم. ایشان نقل به مضمون میگفتند که فضای اردوگاهی هم در مدارس و آموزش و پرورش کمرنگ شده است. این هم آیا به سینما آسیب نمیزند؟ با توجه به نقش آموزش و پرورش و تعطیلی مدارس این ضرر گویی ادامه دارد. چه انتظاری از مسئولان آموزش و پرورش دارید؟
من با اصطلاح «فضای اردوگاهی» چندان موافق نیستم. اردو با رفتن به سینما فرق دارد و این دو را باید از یکدیگر به درستی تفکیک کرد.
سخن تهیه کننده بام بالا را مجدد و به شیوه رسا مطرح میکنم: یعنی بچهها را دسته جمعی به سینما ببرند تا کمکی به فروش گیشه شود.
چنین کاری برای بچهها مفید است که در هفته سانسی را در نظر بگیرند تا بچهها در شهر خودشان به سینما بروند. فضای اردوگاهی آشنایی با محیط است و بچهها فضای دیگری را تجربه میکنند. تا جایی که میدانم بچهها را برای دیدن فیلمهای کودک به سینما میبرند. البته از سویی باید متقاضیاش هم وجود داشته باشد. فیلمها باید فیلمی باشند که به درد دانشآموز بخورد و خانواده بچهها به راحتی اجازه بدهند که آنها را برای دیدن فیلم یا انیمیشن به سینما ببرند. در حال حاضر بیشتر خانوادهها به شکل انفرادی دست به چنین انتخابی میزنند و ترجیح میدهند خودشان فرزندانشان را به سینما ببرند. اما در عین حال و در سوی دیگر ماجرا برای دانشآموزان جذاب است که به همراه همکلاسیهایشان راهی سینما شوند و تجربه دیدن مشترک یک فیلم را داشته باشند و برایشان تکرار شود. از دیگر سو بچههای امروز بچههایی بزرگسال نسبت به سنشان از لحاظ فکری و اندیشگیاند. آنها دیگر فقط فیلمهای کودکانه نمیپسندند. در نتیجه باید فیلمهایی برای بچهها ساخت که به دردشان بخورد و برایشان خوراک ذهنی مفیدی باشد. اما در مجموع به نظرم آموزش و پرورش کار خودش را انجام میدهد غیر از اینکه به اردو اهمیت بیشتری میدهد تا رفتن به سینما.
«بخارست» و «انفرادی» گویی در شرایط امروز ناجی سینما و گیشه است. نظرتان در این باره چیست؟
بحث ناجی نیست. بیشتر بحث روحیه و نشاط است. در این هوای آلوده و رفتارها و گفتارهایی که در سخنرانی مدیران میشنویم و گویی همه به یکباره سخنران شدهاند تا اجرا کننده خواستههای مردم، و در متن شرایط اقتصادی موجود که اخبار ناگوار مردم ما را احاطه کرده، به نظر شما چه چیز به درد مردم میخورد تا دو ساعتی جایی بیابند و فارغ از هر موضوع و خبری، کنار خانوادهشان بنشینند و نشاطی را تجربه کنند. سینمای کمدی در شرایط فعلی، سهل و ساده، این امکان را به مردم میدهد.
به عنوان پرسش آخر میخواهم بدانم با توجه به اینکه ۲۸ آبان امسال فیلم «بخارست» اکران خودش را شروع کرد، آینده اکران این فیلم خوش فروش را چگونه ارزیابی میکنید؟
بخارست هنوز اکران جدیای را شروع نکرده، چرا که طی هفتههای اخیر هر بار با شرایطی مواجه شده که اتفاقات مختلف رخ داده است. اما به گمانم از هفته پیشرو موافقیتش آغاز خواهد شد و خواهد درخشید. این مهم را با توجه به بازتاب نسبتاً خوبی که تا کنون داشته و تبلیغ دهان به دهانی که شده پیشبینی میکنم. این تبلیغ، به فروش فیلم کمک بسزایی خواهد کرد. در این بین اندک تبلیغ بیرونی هم همراه شود، فروشمان بالا خواهد رفت.