«مطرب عشق» تصویر منحصر به فردی از زندگی رابعه عدویه است

وی افزود: پژوهشگران و تاریخ‌نویسان مختلف، هر یک بنا به درک خودشان از شخصیت رابعه، دیدگاه متفاوتی در مورد وضعیت زندگی و منش رابعه دارند. «مطرب عشق» نیز روایتی جذاب به قلم یحیی یثربی است که تصویر منحصر به فردی را از زندگی او ارائه می‌کند. روایت یحیی یثربی در «مطرب عشق»، ارائه‌ تصویری از زندگی معنوی و عرفانی بانویی است که یک قرن پیش از ظهور اولین صوفیان شناخته‌ شده همانند حلاج، بایزید بسطامی و شبلی، با قلبی سراسر اشتیاق و سری مملو از شور، چنان نکات ژرف و دقیقی را در عالم تصوف استخراج کرد که توانست جایگاه رفیعی را در میان عارفان مسلمان زمان خود به دست بیاورد؛ به این صورت که به سبب مقام بلند رابطه عدویه، به او القابی نظیر مادر نیکی‌ها و تاج سر مردان نسبت داده می‌شد.
این کارشناس ادبی بیان کرد: یحیی یثربی داستان «مطرب عشق» را با الهام و استفاده از برخی نکات و حکایاتی که از قول رابعه عدویه نقل شده است، به رشته تحریر درآورده است؛ اما ماهیت داستان پیش رو، بیشتر حاصل پرورش این قصه در خیال نویسنده و گره خوردن آن به گوشه‌هایی از تاریخ است. در «مطرب عشق» سرگذشت رابعه و افکار او با نقلی داستان‌وار و به زبانی ساده که مخاطب عادی علاقمند به عرفان اسلامی و زندگی عرفای بزرگ هم راحت بتواند با آن ارتباط برقرار کند روایت شده است.
لطفی با بیان اینکه داستان با نقل بی‌قراری و خواب مردی به نام ابوغریب، تاجری که رابعه در خانۀ او کنیز است، آغاز می‌شود اظهار کرد: ابوغریب به دنبال خوابی که می‌بیند و به راهنمایی پیری که پای وعظ او می‌نشیند رابعه را آزاد می‌کند و این فتح بابی است به سرگذشت رابعه که با شرح آزادی او آغاز می‌شود و در ادامۀ داستان شرح سیر و سلوک رابعه و احوال باطنی او و سخنان و افکارش می‌آید و از خلال این شرح شمه‌ای از عرفان و تصوف اسلامی نیز نموده می‌شود. «مطرب عشق» شرح سرگذشت جانهای بی‌قرار و جویای حقیقت و عشق عرفانی است.

وی درباره جایگاه رابعه عدویه عنوان کرد: از دیدگاه سر حلقه عارفان مسلمان، امام علی (ع)، آدمی باید به كسی امید بندد كه از او می‌ترسد، به كسی پناه بَرد كه هم حیات در دست اوست و هم ممات. از این جهت عارف كامل كسی است كه در نوسان میان این دو حال باشد یعنی از لطف، محبت الهی و توفیق در زندگی نباید مغرور شود كه خوف و حرمان در كمین او نشسته است و از شكست و ترس نومید نشود كه خدای رحمان معدن محبت و لطف است.

او افزود: از رابعه عدویه حكایت شده است كه وقتی نماز عشاء می‌گزارد بر پشت بام می‌رفت و چادر و مقنعه‌اش را محكم می‌كرد و می‌گفت: « خدای من، ستاره‌ها بیدار و منور شدند و چشم‌ها به خواب رفتند، پادشاهان در خانه‌هاشان را بستند و هر دلداده با دلبر خویش خلوت كرد، من هم  اینجا در مقابل تو ایستاده‌ام » سپس بر سجده گاهش بوسه می‌زد و به هنگام سحر می‌گفت :« خدای من. این شب به پایان رسید و صبح دمید. وای كاش می‌دانستم كه آیا اعمال این شبم را از من پذیرفتی تا خشنود شوم یا آن كه آن را رد كردی تا عزادار شوم و سوگواری كنم و به عزتت سوگند اگر مرا از درت برانی از وقتی كه محبتت در دلم افتاده است از آن رویگردان نشده و نخواهد شد».
این کارشناس ادبی گفت: نویسنده کتاب به دلیل شناخت عمیق از عرفان اسلامی و وقایع زندگی و روحیات رابعه عدویه و البته قلم توانا، به خوبی اثری آفریده که مخاطبان را جذب داستان می‌کند. روایت چنین داستانی با بیانی روان و سلیس، نیازمند دید روشن و قلمی استوار است که نویسنده به خوبی از پس آن برآمده است.