رواج برنزگي در سايه سكوت مسوولان

به گزارش خبرنگار  "شهر" از ابتداي ورود دستگاههاي سولاريوم به ايران، نهادهاي پاسخگو ضمن اعلام غير قانوني بودن فعاليت سالن هاي سولاريوم و منع ورود دستگاههاي مربوط از برخورد قانوني با متخلفان خبر دادند اما آنچه قابل توجه است رشد قارچ گونه سالن هاي سولاريوم در سايه سكوت و عدم پيگري قاطع مراجع ذيربط است كه سلامت و بهداشت جامعه را به خطر انداخته اند.

اعلام ممنوعيت استفاده از سولاريوم در باشگاه‌ها و آرايشگاه‌ها توسط وزارت بهداشت

خبر اعلام ممنوعيت استفاده از دستگاه‌هاي برنزه كننده بدن (سولاريوم) براي اولين بار در تاريخ 5 تير ماه 87 از سوي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به اطلاع عموم رسيد .

بر همين اساس واحد بهداشت پرتوهاي مركز سلامت محيط و كار معاونت سلامت كه وظيفه نظارت بر به كارگيري ايمني و بهداشتي دستگاه‌ها و تجهيزات مولد اشعه در محيط هاي عمومي و كارگاهي را دارد، طي اطلاعيه‌اي، با هشدار درخصوص خطرهاي استفاده از دستگاه‌هاي برنزه كننده، ممنوعيت استفاده از اين دستگاه‌ها را اعلام كرد.

براساس اين گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در اقدامي هماهنگ با امور حفاظت در برابر اشعه سازمان انرژي اتمي ايران و اداره كل مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگاني، از ورود اين دستگاه‌ها به كشور ممانعت كرده است.

همچنين، معاونت‌هاي بهداشتي و درمان دانشگاه‌هاي علوم پزشكي سراسر كشور نيز موظف شده‌اند با تشكيل گروه‌هاي بازرسي در ساعات غيراداري، از مراكزي كه احتمال استفاده از اين دستگاه‌ها در آنها بيشتر است مانند آرايشگاه‌ها، هتل‌ها، ورزشگاه‌ها و حتي مطب هاي پزشكي بازديد و درصورت وجود اين دستگاه‌ها علاوه بر پلمب دستگاه، متصدي را نيز به مراجع قضائي معرفي كنند.

در اين اطلاعيه از هموطنان درخواست شده است براي معرفي مكان‌هاي استفاده كننده از اين دستگاه با شماره تلفن 09678 ستاد فوريت‌هاي سلامت محيط و كار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تماس بگيرند.

فعاليت‌هاي مراكز ارائه خدمات سولاريوم ممنوع است

پس از آن در حاليكه استفاده از اين دستگاهها در كشور به طرز چشمگيري گسترش يافت سردار فشمي مقدم ، رئيس پليس نظارت بر اماكن عمومي فرماندهي انتظامي تهران بزرگ نيز در تاريخ 5/2/89 در گفتگو ي اختصاصي با خبرنگار شهر از ممنوع بودن فعاليت و ارائه خدمات سولاريوم خبر داد.

وي اعلام كرد: هرگونه فعاليت مراكز ارائه خدمات سولاريوم (اتاق برنزه) بر اساس بخشنامه وزارت بهداشت ممنوع است و پليس نظارت بر اماكن عمومي برابر قوانين با داير كنندكان چنين مراكزي برخورد مي ‌كند.

فشمي مقدم تصريح كرد، نيروي انتظامي هيچگونه مجوز تاييدي براي فعاليت اين مراكز صادر نمي كند چراكه اساسا ايجاد چنين خدماتي ممنوع بوده و وزارت بهداشت در اين باره مرجع تصميم‌گيري است.

رئيس پليس نظارت بر اماكن عمومي تهران بزرگ از مردم خواست در صورت مشاهده فعاليت چنين مراكزي موضوع را به مسئولان وزارت بهداشت اطلاع دهند.

مراكز سولاريوم مجوز قانوني ندارند

پس از پيگيري هاي مكرر خبرنگار "شهر" بالاخره كارشناس مسوول بهداشت كاربري انرژي‌هاي هسته‌اي و امواج الكترومغناطيس وزارت بهداشت در مقام پاسخگويي برآمد و اعلام كرد كه هيچ‌يك از مراكز سولاريوم(برنزه‌كردن) مجوز قانوني براي فعاليت ندارند.

 مهندس علي گوراني در پاسخ به اين پرسش كه «با وجود غيرقانوني بودن، پس چرا همچنان مراكز سولاريوم به فعاليت خود ادامه مي‌دهند؟، تصريح كرد: تخلف در هر زمان و مكاني ممكن است رخ دهد و افراد و مشتريان اين مراكز بواقع نمي‌دانند چه رفتار پرخطر و ريسك بزرگي را مرتكب مي‌شوند.

وي تأكيد كرد: اين درحاليست كه وزارت بهداشت بارها بطور رسمي اعلام كرده است كه دانشگاه‌ها و سازمان انرژي اتمي نيز حق صدور مجوزي در اين باره ندارند و وزارت بازرگاني هم حق ترخيص وسايل مورد استفاده را ندارد و همه اين قبيل مراكز بايد جمع‌آوري شوند.

 مهندس گوراني با اشاره به اين نكته كه برنزه كردن از جمله پرخطرترين و غيربهداشتي‌ترين رفتارهاي بهداشتي است و در كشور ما از خطرات بسيار زيادي برخوردار است، علت آن را ميزان زياد پرتوگيري ما از پرتوهاي ماوراءبنفش نور خوشيد دانست.

 اين كارشناس مسوول آمار 70درصدي شيوع عارضه‌هاي پوستي در كشور را فاجعه اعلام كرد و گفت: به اعتقاد متخصصان، بيشترين شيوع عارضه‌هاي پوستي با آمار بيش از 70درصد به علت پرتوگيري مردم از پرتو ماوراءبنفش نور خورشيد اتفاق مي‌افتد كه اين رقم در حد فاجعه بوده و اين درحاليست كه حجم عظيمي خسارت هم تحميل مي‌شود.

اين در حالي است كه «بين 15 تا 16 درصد سرطان‌هاي رايج در كشور، سرطان پوست است»و ايران، جزو كشورهايي است كه پيرپوستي زودرس در آن بسيار رايج و بر روي خط كاتاراكت(آب مرواريد) نيز واقع است.

وي با تاكيد بر اين نكته كه از نظرسازمان جهاني بهداشت (WHO) استفاده از اين وسيله(سولاريوم) بطور كل منع دارد و به هيچ‌وجه توصيه نمي‌شود: اما بدلايل خيلي زياد كه متقاضي وجود دارد، شرايطي را اعلام كرده كه تحت عنوان «اكيدا ممنوع‌ها» قيد شده است!

لطفا كمي هشيار باشيد/ دستور‌العملي كه رعايت نمي‌شود

سازمان استاندارد جهاني نيز يك رهنمود كاربردي در مورد سولاريوم منتشر كرده است. با توجه به استانداردهاي اين سازمان كليه مراكزي كه خدمات سولاريوم ارائه مي دهند به هيچ وجه اجازه ندارند در تبليغات خود از واژه هاي «سالم و بي خطر» استفاده كنند. استفاده از سولاريوم براي كودكان زير 15 سال ممنوع اعلام و براي نوجوانان زير 18 سال نيز وجود رضايتنامه كتبي از سوي والدين الزامي است.

در همين زمينه قانوني در سال 1988 به تصويب رسيد كه براساس آن افراد در هنگام استفاده از دستگاه بايد حتما عينك محافظ در برابر اشعه ماوراء بنفش را به چشم بزنند و تمام بدنشان زير دستگاه باشد. از ديگر مفاد اين قانون لزوم چسباندن برچسب نشانگر افزايش خطرات ابتلا به بيماري هاي پوستي توسط دستگاه است كه مي بايست در محلي قرار گيرد كه استفاده كنندگان بتوانند از اين هشدارها مطلع شوند.

از ديگر موارد مورد تاكيد در اين قانون اخذ فرم رضايت از مراجعين پيش از استفاده از سولاريوم و منع استفاده از سولاريوم در كمتر از 48 ساعت است.

برنزگي، زيبايي كه بهايي بيش از سلامت در پي دارد

يازده قرن از زماني مي گذرد كه استفاده از آرسنيك براي سفيد كردن صورت به بهانه پيروي از مد نتايج مرگباري را در تاريخ به يادگار گذاشت.

حالا هم دردسرهاي خوش قيافگي و برنزه شدن دغدغه هايي را براي مشتاقان خود مهيا كرده كه انواع سرطان ها و پيري زودرس پوست از نتايج آن است.

بعد از آنكه كباب شدن در آفتاب سواحل دريا و استخرهاي روباز در تابستان و افتاب سوختگي پيست هاي اسكي در زمستان نشان از كلاس و پايگاه اجتماعي افراد شد، فكر استفاده از وسايل مدرن كه هم وقت كمتري را مي گيرد و هم در تمام فصول سال در دسترس است و از همه مهمتر اين تغيير رنگ در صورت وجود اشتياق براي استفاده مجدد هميشگي است بازار پر رونقي را براي سودجويان مهيا كرد.

بر همين اساس در سال 1978 اولين سالن‌هاي برنزه در آمريکا افتتاح ‌شدند و تا سال 1985 که برنامه‌اي رسمي براي کنترل اين ‌سالن‌‌ها تدوين شد، به ‌صورت انفجاري در سراسر دنيا رشد کردند.

تجارت پر رونق سولاريوم

بر اساس گزارشات منتشر شده در مورد تجارت دستگاه هاي برنزه كننده سولاريوم، اين صنعت چيزي در حدود 2 بيليون دلار در سال تنها در آمريكا سوددهي دارد. طبق آمار سالانه 28 ميليون آمريكايي از 25 هزار سالن زيبايي دارنده اين دستگاه ها در سراسر كشور استفاده مي كنند. در حقيقت، مطالعات اخير نشان داده است كه تنها 10 هزار نفر از اين افراد نوجوانان هستند و آمار استفاده از اين دستگاه در ميان دختران جوان آمريكايي رو به افزايش است.

اين تجارت به واسطه صنعت مد در تمام دنيا از رشد چشمگيري برخوردار است تا جاييكه دوستداران زيبايي حاضرند براي ورود به اين عرصه هزينه هاي گزافي را پرداخت كنند تا تنها كمي متفاوت تر شوند!

پيامدهاي زيبا شدن در سولاريوم‌ها

در سال 1994ميلادي، محققان سوئدي دريافتند كه زنان 18 تا 30 سالي كه بيش از 10 بار در سال از اتاق ها يا تخت هاي سولاريوم استفاده كرده اند، 7 بار بيشتر از زناني كه از اين دستگاه ها استفاده نكرده اند در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دادند. همچنين در تحقيقات ديگري دريافتند افرادي كه 10 جلسه به طور كامل از اين دستگاه ها استفاده كرده اند صدمات جبران ناپذيري به روند پروتئين سازي پوست خود وارد كرده اند. اين صدمات اغلب هنگامي كه در مقابل تابش مستقيم نور آفتاب هستيم، به وجود مي آيد. بر اساس اين تحقيقات اشعه ماوراء بنفش دستگاه هاي سولاريوم به اندازه اشعه ماوراءبنفش آفتاب خطرناك و زيان آور است. در سال 2002 محققان دانشگاه پزشكي دارتموث به اين نتيجه رسيدند كه دستگاه هاي سولاريوم 5/1 تا 5/2 برابر خطر ابتلا به 2 نوع سرطان پوستي مهلك را افزايش مي دهند .

علاوه بر آن در اثر ورود اشعه‌هاي UVA كه کلاژن و بافت‌هاي پيوندي زير لايه‌هاي سطحي پوست را تخريب مي‌کند و انواع سوختگي ها ي پوست را با درجات مختلف پديد مي آورد پيري زودرس را نيز به دنبال دارد. آسيب هاي چشمي كه از مواجهه با اشعه ماوراء بنفش حاصل مي شود و اختلال در سيستم ايمني بدن نيز از ديگر نتايج استفاده از دستگاههاي سولاريوم است.

تب تند مردان شكلاتي

ظاهرا تب استفاده از سولاريوم در بين آقايان تندتر است و اين را مي توان در تعداد مراجعين به اين سالن ها و خدمات جنبي رفاهي كه در اين سالن ها عرضه مي شود جستجو كرد. يكي از كاركنان سالن سولاريومي در شمال تهران خدمات سالن خود را به مشتريانشان كه در شرايط معمولي روزي 10 نفر و در زمان مناسب تا 40 نفر هم مي رسد رضايت بخش مي داند. وي نيمه دوم سال را زمان اوج كار اين سالن ها مي داند و مي گويد براي رفاه حال مشتريان و سرويس دهي بيشتر دستگاههاي سولاريوم اين سالن را به روز كرده ايم،‌زمان برنز شدن در دستگاههاي قديمي 25 الي 30 دقيقه وقت مي برد ولي اين زمان در دستگاههاي جديد 12 تا 20 دقيقه است كه از زمان باقيمانده براي خدمات دهي به مشتريان ديگر استفاده مي كنيم يعني با مدد از تكنولوژي جديد در يك ساعت چيزي حدود 3 تا 5 مشتري را برنزه مي كنيم.

شايد تكرار اين نكته خالي از لطف نباشد كه در اين سالن نيز زدن عينك الزامي نيست و فقط به مشتري ها اعلام مي كنند كه نبايد زياد چشم خود را باز و بسته كنند! اما مسئله اي كه بسيار تكان دهنده است رده سني مراجعه كنندگان به اين سالن است كه از 15 سال شروع و به حدود 35 سال ختم مي شود. گردانندگان اين سالن ها بدون در نظر گرفتن قوانين وضع شده در دنيا براي استفاده از دستگاههاي سولاريوم تنها براي كسب سود بدون دادن هيچگونه اطلاعات پزشكي اقدام به پذيرش مراجعان مي كنند.

وقتي از ايشان سوال مي شود كه ارايه اطلاعات درخصوص زيان اور بودن استفاده از اين دستگاهها طبق قوانين بهداشت جهاني مي بايست در بدنه اين دستگاهها نصب شود و در وقت پذيرش اين موارد يادآوري شود در كمال خونسردي با اين پاسخ مواجه مي شويم كه براي ما كميت مهم است نه كيفيت و رضايت مشتري از ديدگاه ما اين است كه در هر حالتي نهايت امكانات را به مشتري ارايه كنيم تا همچنان مشتري ما باقي بماند!

پيش به سوي متفاوت شدن

اما بشنويم از سالن ديگري كه به يكي از چهره هاي سينمايي تعلق دارد و تعداد مشتريانش گاهي تا 40 نفر در روز هم مي رسد. در اين مكان علاوه بر وجود دستگاههاي سولاريوم خدمات جنبي ارايه مي شود كه در نوع خودش كم نظير است. اين سالن براي مشتري هاي خاص خود اتاق VIP در نظر گرفته است كه چهره ها و افراد ويژه براي پاك سازي پوست، ريلكس كردن و استفاده از لوسيون هاي مورد نظر از آنجا استفاده مي كنند. در كنار اين اتاق محلي براي ارايش و پيرايش مو و چهره وجود دارد كه خدماتي از قبيل مش و رنگ مو و همچنين ارايش مو با مدل هاي فشن را براي مشتريان متقاضي عرضه مي كند. جايگاه عكاسي نيز در اين مكان از رونق ويژه اي برخوردار است بالاخره كسي كه اين همه خرج مي كند و برنز مي كند بايد عكس يادگاري هم داشته باشد.

اما اتاق مخصوص لوسيون ها، عطر، اسپري و كرم هاي درخواستي از ديگر جاذبه هاي اين سالن است و نهايتا كافي شاپ مجموعه كه از استقبال خوبي هم بهره مند است.

اما بشنويم از وجود دستگاهي با ابعاد 2 در 2 كه مانند پي سولت ماده برنزه كننده موقت را با بوهاي مختلف به دوستداران شكلاتي شدن هديه مي كند البته اين برنز شدن عمري به كوتاهي 24 ساعت دارد و تنها يك شب مهماني را مهمان پوست دوستدارانش است.

رابطه معنادار قيمت با خدمات در اين سالن هاي سولاريوم

قيمت هاي سولاريوم در سالن ها از هفت هزارتومان شروع و به بيست هزارتومان ختم مي شود. در سالن هايي كه خدمات رفاهي بيشتري عرضه مي شود درآمد روزي يك تا سه ميليون تومان دور از انتظار نيست!

سبزه/گندمي/ برنزه مسئله اين است

سالن هاي سولاريوم خانم ها رنگ و لعاب كمتري دارد. البته تعداد مراجعه كنندگانش خوب است ولي از وجود سرويس هاي ويژه خبري نيست. اينجا فقط خانم ها براي پاسخ به نياز برنزه شدن مي آيند.

اما در اين سالن ها نيز سن مراجعه کنندگان از 17 سال شروع مي شود که در برخي موارد با کمي رفاقت و سفارش متقاضيان 15 -16 هم بي نصيب نمي مانند. در اينجا هم از همان جلسه ابتدايي 20 دقيقه وقت سولاريم در نظر گرفته مي شود و تنها نظارت انجام شده توسط گردانندگان اين سالن ها در نظر گرفتن رنگ پوست متقاضيان است که در صورت سفيد پوست بودن فواصل زماني پيشنهادي را 48 ساعت اعلام مي کنند و در صورت دارا بودن پوست هاي گندمي و سبزه 10 تا 12 جلسه بدون فاصله زماني تنظيم مي شود.

اين در حالي است که مدت هر جلسه برنزه کردن در اين سولاريوم‌ها 20 دقيقه است در صورتي كه طبق اعلام نظر متخصصان جلسات اول استفاده از سولاريوم بايد زمان هاي کوتاه 3 تا 5 دقيقه‌اي باشند و ظرف 4 هفته به ‌تدريج به جلسات 20 دقيقه‌اي برسند تا هم برنزه شدن با کيفيت بهتري اتفاق بيفتد و هم اسيب كمتري به پوست وارد شود زيرا در غير اين‌صورت، آفتاب‌سوختگي به وجود مي‌آيد.

در اينجا هم استفاده از عينك هيچ الزامي ندارد. تنها اطلاعاتي كه به مراجعه كنندگان ارايه مي شود اين است كه براي تاثير گذاري بيشتر و رسيدن به رنگ دلخواه بايد حداقل 6 جلسه از سولاريوم استفاده كنيد! و در آخر كار هم توصيه مي شود به خاطر خشكي پوست از لوسيون استفاده شود. اما ذكر اين نكته جالب توجه است كه هيچ اطلاع رساني مبني بر مضرات استفاده از سولاريوم در اختيار افراد قرار نمي گيرد و تنها چيزي كه به وفور شنيده مي شود تهييج مراجعه كنندگان براي استفاده بيشتر است .

كدام نهاد پاسخگو است؟

خبرنگار شهردر تماسي با شماره اعلام شده 09678 با اعلام اين سوال كه تاكنون چند مورد شكايت از اين سالن ها شده است با جواب تامل برانگيزي روبرو شد، تاكنون هيچ تماسي مبني بر شكايت از سالن هاي سولاريوم ثبت و پيگيري نشده است. اين بدان معنا است كه يا اطلاع رساني در اين زمينه محدودبوده و يا مردم ما درخصوص آثار زيان اور دستگاههاي سولاريوم بي اطلاع هستند؟!

اما سوال اينست كه در جايي كه هم وزارت بهداشت و هم نيروي انتظامي فعاليت اين سالن ها را غير قانوني و مورد پيگرد عنوان كرده اند، رشد روزافزون اين سالن ها در سطح شهر گوياي غفلت كدام يك از دستگاههاي اجرايي و نظارتي است؟

و در آخر اينكه اقدامات وسيع و پيشگيرانه كدام يك از نهادهاي تاثيرگذار مي تواند از بحران هاي سلامت جسمي و رواني كه در آينده نسل جوان كنوني رخ مي دهد جلوگيري كند.

مهناز اعتدالي