-
- |
-
- |
-
- |
-
- |
-
شنبه ۲۹ ارديبهشت ۱۴۰۳
ساعت : ۰۷:۱۴
ساعت : ۰۷:۱۴
به گزارش خبرنگار شهر، «غلامرضا جمشيدنژاد» نويسنده و پژوهشگر ادبيات اسلامي، حج را از لحاظ اجتماعي، سياسي و نيز اقتصادي پراهميت برشمرد و آن را بزرگترين كنگره جهان اسلام از سويي و جهان بشريت از سوي ديگر عنوان كرد و گفت: ابعاد حج در جهان اسلام مختلف و متعدد است. حج يك بعد فردي دارد كه شخص حج‌گزار از آن مي‌تواند منتفع شود و آن اين است كه از خود كنده ميشود و به خداي متعال مي‌پيوندد.
جمشيدنژاد به اهميت اجتماعي، سياسي و نيز اقتصادي اين مراسم اشاره كرد و اظهار داشت: به تعبير خود قرآن، از بعد اقتصادي اين مراسم بايد در جهت منافع اقتصادي انسان و جامعه مسلمين مورد استفاده قرار گيرد. البته اين بدان معني نيست كه از ابعاد ديگر غفلت شود و فقط تبديل به يك مراسم تجاري و اقتصادي شود بلكه همه ابعاد در كنار هم بايد به كمال‌بخشي به بشر كمك كنند.
اين نويسنده تصريح كرد: مشكلات اقتصادي زيست‌محيطي در اين كنگره عظمي در خور تامل و پژوهش است و به راهكارهاي مشترك جهاني -اسلامي و ملي –اسلامي بايد دستيابي شود كه اين راهكارها بايد به وسيله دولت‌هاي اسلامي و نيز دولت‌هاي كشورهاي جهان اجرايي شوند تا جامعه انساني و زيست جوامع اسلامي همراه با جوامع بشري از بحران‌هايي كه همواره آنها را تهديد مي‌كند و كره زمين را محكوم به فنا مي‌كند جان سالم به در ببرند و نوع انسان روي سعادت دنيوي و اخروي را ببيند و اين كره را در اين زندگي به يك بهشت تبديل كند.
در سفر حج هر انساني از جايگاه ويژه برخوردار است
«سيد مجتبي حسيني» استاد حوزه و فلسفه علم نيز در مورد مراسم حج گفت: به تعداد انسان‌ها كيفيت حج وجود دارد، يعني هر كس به اين سفر معنوي رهسپار ميشود شاهد اتفاقاتي است كه براي ديگري رخ نداده است. پس هر آدمي در حج از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است.
وي افزود: همه‌ساله ميليون‌ها مسلمان از نقاط مختلف دنيا راهي مكه مي‌شوند و ما مي‌بينيم در مراسمي مانند منا و عرفات اين افراد به صورت منظم در كنار يكديگر مشغول عبادت و راز و نياز با خداي خود هستند ولي كسي جاي ديگري را تنگ نكرده است. هر انسان ارتباط بسيار عميقي بين خود با خدا برقرار كرده است. مي‌توان گفت در اين خيل جمعيت براي هر انساني يك خط ويژه وجود دارد كه هيچگاه اشغال نيست.
حسيني با بيان اينكه حج در كنار بازگشت به خويشتن، بازگشت به اصل نيز هست، اظهار داشت: حج يك دعوت الهي محسوب ميشود كه در آن خداوند بزرگترين پيامبران خود را مامور به آن كرده است. همانطور كه مي‌دانيم خداوند به حضرت ابراهيم دستور مي‌دهد كه خانه كعبه را براي طواف مسلمين تميز كند. اينها نشان از آسماني بودن ارزش‌هاي اين كنگره الهي است.
سفر حج نوعي آزمايش ايمان است
در بخشي ديگر «عبدالجبار كاكايي» شاعر و ترانه‌سرا، سفر حج را نوعي آزمايش ايمان عنوان مي‌كند و مي‌گويد: يكي از برجستگي‌هاي سفر حج اين است كه انسان در اين سفر ايمان خود را به آزمايش مي‌گذارد. شيرازه افعال انسان، ايمان اوست، سفر حج جدا از مناسك و سنت‌هايي كه زائران اجرا مي‌كنند و تاثيرگزاري كه اين نمادها و عبادات بر زندگي شخصي افراد، نوعي آزمايش ايمان آنهاست. زيرا لازمه انجام مناسك داشتن اعتقاد و ايمان است.
كاكايي با بيان اينكه حج آزموني براي تجربه ايماني است كه در زندگي معمولي و شرايط دشوار، متزلزل و مندرس شده و به نوعي آسيب ديده است، اظهار داشت: اين موضوع با پس‌زمينه نگاهي به داستان حضرت ابراهيم (ع) كه ايمانش را براي قرباني كردن فرزندش به محك آزمايش قرار دارد تبيين ميشود، بنابراين بايد گفت محوريت حج ايمان داشتن و تفكيك بي‌اعتقادي از اعتقاد است.
حج، ضامن بقاي دين، تبليغ معارف اسلامي و جلوه‌اي از عدالت اجتماعي است
همچنين«عبدالكريم پاك‌نيا» نويسنده و مدرس سطوح عالي حوزه علميه حج را ضامن بقاي دين، تبليغ معارف اسلامي و جلوه‌اي از عدالت اجتماعي مي‌داند و اعتقاد دارد اجتماع عظيم مسلمانان همه‌ساله در مراسم حج تبلوري از وحدت، همدلي و اتحاد آنان از هر مسلكي است.
وي افزود: مهمترين نكته در رهاورد حج از لحاظ تبليغ معارف اسلام است. حج مي‌تواند به صورت مهمترين رسانه‌اي باشد كه معارف اهل بيت و اسلام را تبليغ كند همانطور كه امام حسين (ع) نيز در اجتماع پرشور حج مهمترين شعار خود را بيان كرد: «هركس آماده است در راه اسلام جان نثاري كند، لازم است با ما سفر كند، ما انشاءالله فردا صبح حركت مي‌كنيم.» پس اين رهاورد حج است كه تبليغ معارف اهل بيت و اسلام در مكه ايجاد شود.
پاك‌نيا اظهار داشت: حج همچنين جلوه‌اي از عدالت اجتماعي است، تمام كساني كه به اين سفر عازم مي‌شوند از از سمت و سويي با يك لباس معمولي و مساوي در كنار يكديگر به طواف مي‌پردازند و اصلا سخني از تفاوت‌هاي مادي نيست به عبارتي حج مبارزه با تبعيض نژادي است و در آن توانمند و غير توانمند مساويند.
نفي خود و خودپرستي از خصوصيات چشمگير حج است
در بخش ديگر «حجت‌الاسلام علي حيدري» كارشناس قرآني و مذهبي تاريخ اسلام با بيان اينكه در تمامي مناسك حج دو مساله به صورت چشمگير ديده ميشود، مي‌گويد: نفي خود و خودپرستي يكي از اين ويژگي‌ها است. دشمن‌ترين دشمنان انسان نفسي است كه در وجودش است كه اين خودپسندي‌ها يكي يكي در مراسم حج از بين مي‌رود.
وي افزود: فرد محرم شده نبايد به آيينه نگاه كند يعني فقط دوست را ببيند، نبايد از عطر استفاده كند يعني كه بوي خوش خود را نفهمد و فقط شميم و رايحه دوست را استشمام كند.
حيدري با اشاره به خصوصيت ديگر حج اظهار داشت: در حج تمام رنگ‌ها به كنار گذاشته ميشود و همه يكدست مي‌شوند، غني و فقير، ضعيف و قوي و عالم و جاهل در كنار يكديگر مي‌ايستند و به عبادت خداوند مي‌پردازند. يعني امتيازها و تعلق‌ها برداشته ميشود. بت تعلق كه هر انساني براي خود ترسيم كرده است به كنار مي‌رود اين يعني نفي خدايان بيروني (دنيا و بهره‌كشي‌هاي آن).
حج پالايش وجود در باران رحمت خداوندي است
«علي‌اكبر توپچي» رييس فرهنگسراي قرآن نيز در يادداشتي درباره حج نوشته است: ايام حج ايام عبادت، دعا و بندگي است و حج از بافضيلت‌ترين اعمال است. زائر خانه خدا در اين ايام مهمان است و خداوند ميزباني او را بر عهده دارد. بر سر سفره خداي كريم مهمان هرچه بخواهد به او عطا ميشود همانطور كه امام محمد باقر (ع) مي‌فرمايد: زائر حج و عمره، مهمان خدا است اگر از خدا درخواست كند، به آنان مي‌دهد، اگر او را بخواند، اجابت مي‌نمايد، اگر شفاعت كسي را بكنند، خدا شفاعتشان را مي‌پذيرد، اگر ساكت شوند او سخن‌گفتن را آغاز مي‌كند و به جاي يك درهم (كه در راه خدا داده شده) يك ميليون در هم عوض مي‌گيرند.
اين نوع عبادت، علاوه بر اينكه پيوند استواري ميان بنده و خدا به وجود مي‌آورد، مي‌تواند از جهات گوناگوني مبدا اثرات سودمند و ارزنده‌اي در اجتماع اسلامي باشد. اما در عين آنكه حج مورد قبول و توصيه اسلام سنتي ابراهيمي است و شريعت مقدس اسلام همان شكل حج را بر مسلمانان تكليف كرده، مناسك اجزا و شرايط و اركان آن را به ما آموخته است.
فوايد اجتماعي حج از فوايد فردي‌اش كمتر نيست
اين عبادت اسلامي همچون ساير عبادات اسلامي داراي حكمت‌هاي سودمندي است كه سود آن عايد فرد و جامعه مي‌گردد، مهمترين و سودمندترين حكمت حج اظهار عبوديت و بندگي به پيشگاه خداوند متعال است كه اين امر در تمام اعمال حج نظير احرام و طواف و سعي و قرباني، مشهود و مشخص است.
علاوه بر اين، منافع روحي و رواني و اخلاقي بسياري به شخص حاجي و به جامعه اسلامي مي‌رسد از جمله اينكه شخص با احرام و قطع وابستگي خود از تعلقات مادي و دنيوي، از تمام قيود و وابستگي هاي خسران‌آور رها گشته و آماده عروج و پرواز در فضاهاي معنوي و عرفاني ميشود.
مسلمانان از اقصي نقاط كشورهاي اسلامي و غير اسلامي در ايام مشخص در كنگره عظيم حج جمع مي‌شوند و با اتحاد و همفكري راه حل مشكلات مسلمانان جهان را بررسي كرده و در رفع مشكلات از نيروي عظيم مسلمانان كمك مي‌گيرند و اتحاد اسلامي را بين همه مسلمانان جهان برقرار مي‌سازند.
حج در مقايسه با برنامه‌هاي تربيتي ديگر مانند نماز و روزه، دو قيد زمان و مكان به همراه دارد به بيان ديگر در هر روز و هر ماه و در هر مكان و سرزميني نمي‌توان اعمال حج را به جاي آورد و حاجي شد.
در برنامه تربيتي و تهذيبي حج، پيوند تاريخ و جغرافياي هستي را شاهديم. به همين دليل حج همانند روزه به جاي يك ماه بايد در چند روز خاص و زمان‌هاي تعيين شده انجام پذيرد.
حج متفاوت از نماز و روزه فقط در مناطقي مشخص در سرزميني مقدس در ميعادگاه توحيد و در حريم امن و آرامشگاه تاريخ انجام مي‌گيرد.
حج بريدن از همه وابستگي‌هاست
حج تطهير وجود در اقيانوس هستي است، شرك‌ستيزي و وحدت‌جويي است، پالايش وجود و شست‌وشوي جان و روان در باران رحمت خداوندي است.
حج گسستن همه زنجيرهاي وابستگي، رها شدن از انانيت‌ها و تشخيص‌ها و تمرين و تجربه زندگي توحيدي است.
در نظام الهي هر كس كه امكان حضور در همايش عظيم حج را داشته باشد و بتواند از عهده انجام برنامه‌ها و هزينه‌هاي آن در نهايت سادگي برآيد، مكلف به عزيمت به خانه امن و هجرت از خويشتن خويش به سوي خالق منان است.
رفتار كسي كه حاجي ميشود به گونه‌اي است كه گويا تولدي دوباره يافته و قلبش براي خدا مي‌تپد و بس، جز به حق نمي‌گويد جز به حق نمي‌جويد و جز به صراط حق گام نمي‌گذارد و همه مردم از كوچك و بزرگ و زن و مرد انتظار دارند و دوست مي‌دارند كه همه ارزش‌هاي والاي قرآني و الگوي متعالي شخصيت اسلامي را در منش و رفتارهاي فردي و اجتماعي وي مشاهده و تجربه كنند.
و حاجي يعني مظهر مقاومت در برابر طوفان سركش نفس، تفسير درستي و صداقت تجسم گذشت و ايثار، تبلور محبت و منطق و تجلي صفا و مروت.
