«روزنامه‌نگاري شهروندي» مشاركت همه‌جانبه مردم را به‌همراه دارد

به‌گزارش خبرنگار «شهر» هادي خانيكي، عضو هيات علمي دانشگاه علامه‌طباطبايي عصر روزگذشته ـ30آذرـ در نشست «روزنامه‌نگاري شهروندي» كه از سوي انجمن ايراني مطالعات فرهنگي و ارتباطات در دانشگاه علوم اجتماعي دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: در روزنامه‌نگاري شهروندي ما از يک مرحله سهولت در دسترسي وارد مرحله ديگري خواهيم شد که سهولت در مشارکت را در پي دارد.

وي با اشاره به نظريه‌هاي مانوئل کاستلز، جامعه‌شناس معاصر در اين زمينه افزود: ما از عصر «مخاطبان انبوه» عبور مي‌كنيم و رسانه‌هاي توده‌اي جاي خود را به رسانه‌هايي مي‌دهند که آن‌ها را مي‌توان «رسانه‌هاي خودگزين» ناميد که از دل آنها رسانه‌هاي شهروندي سر درآورده‌اند، رسانه‌هايي که امکان مشارکت شهروندان در توليد و پخش محتوا را افزايش داده و از سوي ديگر دريافت محتوا را نيز خودگزين کرده اند، يعني هرفرد مي‌تواند اطلاعات را توليد، توزيع و دريافت كند.

عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي به‌ سه مفهوم «خودتوليدي، خودگرداني و خودگزيني» از كاستلز اشاره كرد و گفت: از همين‌رو گسترش روزنامه‌نگاري شهروندي مشاركت شهروندان را به‌همراه دارد كه يكي از مباني فرايند توسعه پايدار است.

وي با اشاره به افكار هابرماس در حوزه عمومي ادامه داد: هابرماس مطرح مي‌كند با ظهور اين فضاي جديد حضور نوآوران و نخبگان کمرنگ‌تر شده و گويي که اين امر سبب سطحي شدن و عام شدن مسايل شده‌است، از همين‌رو بايد سوال كرد كه با توجه به وجود محدوديت‌هاي مختلف تكنولوژيك، حقوقي، اجتماعي و سياسي آيا رسانه‌هاي شهروندي قابل استفاده براي همه هستند يا نه؟

اين استاد دانشگاه در مورد آينده روزنامه‌نگاري شهروندي اظهار داشت: فرايندهاي ارتباطي تغيير كرده و بيش از اين هم تغيير مي‌كند و ظهور رسانه‌هاي نو بر رسانه‌اي پيشين نيز تاثير گذشته است و ادامه اين روند هم قابل پيش‌بيني است، ضمن اين‌كه سيستم‌هاي پيچيده و گران به سيستم‌هاي ارزان و قابل دسترس براي همگان تبديل شده‌اند كه اين روند را تسريع مي‌بخشد.

وي در ادامه تصريح كرد: نتيجه اين عوامل رسانه‌اي جديد، فضايي باز، چند ذهني و متکثر است که به صورت‌هاي مختلف اجتماعي، سياسي و فرهنگي ظاهر مي‌شود و در نتيجه هم گفتمان و هم پادگفتمان توليد مي‌کند.

خانيكي ادامه داد: نتيجه ديگر اين است که رسانه‌هاي جديد امکان ايجاد تجربه‌هاي گفتگويي را فراهم مي‌آورند که مبتني بر 4 مورد است؛ يکي دسترسي به رسانه‌ها، دوم دسترسي به اطلاعات، سوم دسترسي به شهروندان ديگر يا دسترسي افقي و چهارم دسترسي عمودي که به رابطه شهروندان و نظام سياسي مربوط است.

وي با بيان اين كه با افزايش سهولت دسترسي و مشاركت از طريق رسانه‌هاي شهروندي مي‌توان انتظار داشت يك «شهروند‌روزنامه‌نگار» مي‌تواند «روزنامه‌نگار كنش‌گر» باشد، گفت: ‌روزنامه‌نگاري کنشگر، مضمون روزنامه‌نگاري را هم تغير مي دهد و بنابراين رسانه‌ها مي تواند فضاي دموکراتيک متفاوتي در مقايسه با گذشته را سبب شوند.