-
- |
-
- |
-
- |
-
- |
-
جمعه ۲۸ ارديبهشت ۱۴۰۳
ساعت : ۰۵:۱۵
ساعت : ۰۵:۱۵
به گزارش خبرنگار فرهنگي «شهر»، پروژه فيلم «لاله» مدتي است به يكي از جنجالي‌ترين و پرحاشيه‌ترين پروژه هاي سينمايي ايران تبديل شده است. البته مدير مركز گسترش سينماي مستند و تجربي يكي از دلايل پرحاشيه شدن اين پروژه را مته به خشخاش گذاشتن خبرگزاري مهر اعلام كرده بود.
به هر روي، در ابتداي ساخت اين فيلم، اين پروژه به صورت غير رسمي اعلام شد و در هر خبري عوامل ساخت، تهيه‌كنندگان اين فيلم درباره چندوچون ماجرا اظهاربي‌اطلاعي مي‌كردند. البته اين شيوه عكس‌العمل‌ها به نظر مي‌رسيد كه تعمدي بوده است. بالاخره چندي بعد در يكي از روزنامه‌ها، خبر ساخت فيلمي با سرمايه‌گذاري 5/2 ميليارد توماني از طرف مركز گسترش سينماي مستند و تجربي درج شد كه اين رقم يك سوم بودجه كل اين مركز در سال جاري محسوب مي‌شود. در اين ميان مديران مربوطه در اين رابطه سكوت كردند.
انتقاد از انتخاب اسي نيك‌نژاد
فيلمنامه اين فيلم را اسد‌الله نيك‌نژاد نوشته است. البته قبل از آن، لاله صديق داستان زندگي خود را به يكي از نويسندگان خارج از كشور تعريف كرده بود. نيك‌نژاد كه قبلا يك فيلم در ايران ساخته و پس از آن، همه عمر را ميان هاليوودي‌ها گذرانده، به نظر مي‌رسد طبق بررسي‌ها و گفت‌و‌گوهايي كه با وي انجام شده است؛ او كارنامه اخلاقي لااقل از لحاظ حرفه‌اي مطابق با موازين اسلامي ـ ايراني را ندارد. اما سعي مي‌كند خود را از فيلم‌هاي اروتيكي كه تهيه كرده، مبرا بداند؛ بطوريكه اظهار مي‌دارد در فضاي حرفه‌اي هاليوود مجبور به اين كار بوده است. او كارهاي پس از توليد را به عنوان يكي از اعضاي تيم برعهده داشته و معتقد است نبايد كارهاي يك تيم را به حساب يك نفر گذاشت. اين درحالي‌ست كه اين شغل انتخاب اوست. بر اساس اظهارات منتقدين؛ اين شيوه زندگي و حرفه، در فكر و ذهن او نهادينه شده است. با توجه به اينها چطور مي‌توان يك پروژه فرهنگي را به چنين شخصي سپرد؟
در اين ميان بسياري از كارگردانان داخلي نسبت به اين موضوع انتقاداتي را وارد كردند. آنها گفته‌اند؛ اين عادلانه نيست كه از استعدادهاي داخلي چشم‌پوشي كرد و شخصيت و سابقه يك فرد را ناديده گرفت. اما مسوولين در اين رابطه اظهار مي‌دارند چون اين فيلم يك پروژه جهاني است، نه تنها بايد هزينه زيادي براي آن خرج كرد؛ بلكه بايد در مقياس با استانداردهاي توليد سينماي جهاني حركت كرد. پس بايد از عوامل حرفه‌اي در اين زمينه از جمله نيك‌نژاد استفاده كرد كه به محيط هاليوود آشنايي دارند. از سويي، او مي‌تواند در فروش و عرضه جهاني اين محصول رابطه‌هايي را با كمپاني‌هاي خارجي برقرار كند. با توجه به اينها كارگرداني اين اثر برعهده او گذاشته شده است.
فشار بر وزارت ارشاد از مراتب بالاتر
هيچ يك از اين موارد و توجيهات، منتقدين، هنرمندان و برخي اعضاي كميسيون فرهنگي مجلس را قانع نكرده است. در ضمن در انتخاب وي نيز به نظر مي‌رسد محمود احمدي‌نژاد نيز دخيل بوده است. به دليل اينكه به گفته خود نيك‌نژاد، زماني كه رييس جمهوري به يكي از مراسم فرهنگي به امريكا سفر كرده بودند، با نيك نژاد آشنا مي‌شوند و در آنجا قول ساخت اين فيلم را مي‌دهد.
در حال حاضر هم به وزارت ارشاد و همين‌طور به مراتب پايين‌تر از جمله شمقدري فشار ساخته شدن اين فيلم به هر قيمتي وارد مي‌شود. در آنجا چه گفت‌و‌گويي بين اينها تبادل شده كه مسوولين با وجود سيل انتقادات از همه جهت (از جمله هنرمندان، مجلس و منتقدان) نمي‌توانند از مواضع خود كوتاه بيايند و حتي قادر به قانع كردن مراجع قانوني هم نيستند.
اين اجبار و فشار به وزارت ارشاد و معاون آن و همچنين بر مركز گسترش سينماي مستند و تجربي از همين نقطه ناشي مي‌شود. علي مطهري، عضو كميسيون فرهنگي مجلس به اين مسأله اذعان دارد.
شايد كار به استيضاح وزير بكشد
البته كميسيون فرهنگي مجلس و كارگروه رسانه و هنر در آخرين خبرها اظهار داشتند كه اشكالات زيادي بر پروژه فيلم «لاله» از سوي كميسيون وارد است و آن را به وزارت ارشاد گوشزد كرده‌اند. پژمان‌فر در اين رابطه به خبرنگار فرهنگي ما گفت؛ اگر وزارت ارشاد به تذكرات ما در ساخت اين فيلم توجه نكند و گفته‌هاي ما را اعمال نكند، او را استيضاح خواهيم كرد.
در ميان مجلسي‌ها از جمله يكي از اعضاي كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي كه بسيار علني مخالفت خود را با ساخت اين فيلم اعلام كرد؛ بيژن نوباوه‌وطن بود كه به خبرنگار «شهر» گفته بود؛ اگر همه اعضاي كميسيون هم در مقابل اين فيلم كوتاه بيايند، من مقابل اين فيلم مي‌ايستم و از ساخت آن با ابزارهاي قانوني خود جلوگيري مي‌كنم.
لاله افتخاري هم از ديگر اعضاي كميسيون فرهنگي مجلس در اين مدت مواضع مخالف خود را اعلام كرد و معتقد است اين سوژه نمي‌تواند منعكس كننده زن ايراني ـ اسلامي براي جهانيان باشد.
صدور پروانه ساخت براي فيلمنامه ناقص!
در رابطه با صادر شدن پروانه ساخت اين فيلم مي‌توان گفت كه طبق آيين‌نامه‌ها، همواره صدور پروانه ساخت شامل پروژ‌هايي مي‌شود كه فيلمنامه آنها به صورت كامل به دست شوراي نظارت و ارزشيابي رسيده باشد. اين درحالي‌ست كه عليرضا سجادپور موافقت ضمني خود را با فيلمنامه ناقص فيلم «لاله» اعلام كرده است.
«لاله» مي‌تواند نمونه زن ايراني ـ اسلامي باشد؟
مضمون فيلمنامه در مورد زندگي لاله صديق، قهرمان اتومبيل‌راني ايران است كه سوژه‌اي اجتماعي دارد. دليل مخالفت بنياد سينماي فارابي با اين فيلم هم، اختلاف آشكار فضاي فرهنگي حاكم بر اين پروژه با فرهنگ ايراني ـ اسلامي بوده است.
احمد سالك، عضو كميسيون فرهنگي مجلس هم در رابطه با محتواي اين فيلم انتقاداتي را وارد كرد مبني بر اينكه گزارش و عکس‌هاي بسياري از مرحله پيش توليد به دست ما رسيد که اين اطلاعات و عکس‌ها به هيچ عنوان با ارزش‌هاي ديني و فرهنگي اسلامي ـ ايراني مطابقت ندارد و به نوعي ارزش‌هاي ديني را به ضد ارزش تبديل مي‌کند.
بر اساس اظهارات وي قهرمان اين فيلم كسي است كه در امريكا زندگي مي‌كند و رويه زندگي او طبق مستندات، خلاف فرهنگ عفاف و حجاب اسلامي و ايراني است. از اين گذشته، مگر قحطي سوژه شده است كه به اين موضوع در سينماي ايران با اين هزينه هنگفت مي‌پردازند.
با توجه به اين تحليل‌ها و به اعتقاد منتقدين چرا نبايد به سوژه‌هاي زنان موفق عرصه علم و تكنولوژي، زنان سرنوشت‌ساز انقلابي، پزشكان و مادران شهيد پرداخته شود كه داستان زندگي هر يک از آنها مي‌تواند سوژه‌هاي محکمي براي ساخت فيلم‌هاي سينمايي ايراني باشد. در جقيقت، بهره‌گيري از اين سوژه‌ها به جهانيان زناني را نشان دهد كه با وجود حفظ بنيان خانواده ـ كه مهمترين مسأله جوامع مدرن دنياست ـ در عرصه‌هاي اجتماعي مختلف هم قله‌هاي موفقيت را پشت سر گذاشته‌اند. پرداختن به سوژه‌ها در عرصه جهاني با هزينه ميلياردي اولويت‌بندي مي‌طلبد.
ناگفته نماند كه طبق اخبار غير رسمي، استعفاي معاون فرهنگي بنياد فارابي به دليل عدم موافقت با ساخت اين فيلم بخاطر محتواي فيلم بود؛ اما شمقدري اين موضوع را تكذيب كرد.
بازنويسي اين فيلم برعهده مشاور شمقدري (جليل عرفان‌منش) گذاشته شد. او داراي مدرك دكتري پژوهش هنر (فيلمنامه‌نويسي) است و پيش از اين هم نگارش متن سريال «آفتاب و زمين» به كارگرداني جواد شمقدري را برعهده داشته است.
هزينه بالا دليل بر فاخر بودن فيلم نيست
در اين ميان ابراهيم اصغري (تهيه‌كننده) هم در رابطه با ساخت فيلم ميلياردي با چنين سوژه‌اي عنوان مي‌كند كه متأسفانه بعضي‌ها بالا بودن هزينه فيلم را دليلي براي فاخر بودن فيلم مي‌دانند و در كنار آن همچنين مي‌خواهند برخي خواسته‌هاي شخصي خود را به جامعه سينمايي و فرهنگي تحميل كنند. آيا اولويت‌هاي سينمايي ما شخصيت‌هاي اين فيلم است؟
يكي از كارگردانان منتقد «لاله»، مسعود اطيابي است. او چندي پيش گفته من هم چنين سوژه‌اي را مي‌خواهم كار كنم و دولت بايد مقداري از چنين بودجه‌اي را هم به ما بايد بدهد تا «فرمول» خود را خلق كنيم و در عرصه بين‌المللي نمايش دهيم.
ملت ايران نيازي به «لاله» ندارند
از جمله منتقدان ديگر اين فيلم؛ محمدرضا اسلام‌لو (نويسنده و كارگردان) است كه با انتقاد از اختصاص بودجه ويژه به اين فيلم، اظهار داشته نظام جمهوري اسلامي ايران و مردم شريف ما در شرايط فعلي نيازي به ساخت فيلمي با هزينه ميلياردي ندارد. عوامل اين فيلم ظاهرا مي‌خواهند فيلم جهاني بسازند؛ اما اولويت سينماي ايران ساخت فيلم‌هاي گيشه پسند نيست. او معتقد است؛ ساخت اين نوع فيلم‌ها گول زدن مردم است.
نوباوه‌وطن هم در برنامه «هفت» تلويزيوني در ميان اين برنامه بازهم گريزي به اين پروژه زد و آن را مورد انتقاد قرار داد و گفت كه اولويت فيلم «لاله» چيست؟ من از شمقدري مي‌پرسم كه آيا اولويت سينماي ما «لاله» است؟ در حاليكه اقتصاد سينماي ما در وضعيت بحراني است و كارگرداناني به خاطر نبود بودجه اندك از خلق آثار بيكار مانده‌اند، چرا بايد اين بودجه براي اين فيلم خرج شود؟
شمقدري پاي چه كسي مي‌سوزد!
در تمام اين مدت شمقدري از پروژه «لاله» تمام قد دفاع مي‌كند. علاوه بر دلايلي كه در اين گزارش به آنها اشاره كرد؛ معتقد است فيلم‌هاي خارجي با زبان انگليسي عليه كشور ما ساخته مي‌شود و ما هم بايد براي دفاع از مليت ايراني، در داخل چنين پروژه‌اي را بسازيم و در سطح بين‌المللي هم كار كردن هزينه‌بر است.
با اين همه هيچ‌كدام از توضيحاتي كه وزارت ارشاد و معاونت آن به كميسيون فرهنگي مجلس و كارگروه رسانه و هنر ارايه داده‌اند، نمايند‌گان مردم در مجلس شوراي اسلامي را قانع نكرده است. آنها در گفت‌و‌گويي به خبرنگار فرهنگي «شهر» اعلام كردند اگر وزارت ارشاد و عوامل پشتيباني فيلم «لاله» تذكرات مجلس را در اثر اعمال نكنند، از طريق اختيارات حقوقي و ابزار قانوني خود اين مسأله را به طور جدي‌تر پيگيري خواهند كرد و وزير بايد در اين رابطه پاسخگو باشد.
در همين زمينه بخوانيد:
«لاله» فيلم فاخري نيست/ احتمال استيضاح وزير ارشاد
كميسيون فرهنگي به «لاله» تذكر داد/ وزير ارشاد بايد جواب بدهد
اشكالات فراواني به فيلم «لاله» وارد است
«لاله» چقدر قابليت صادرات انقلاب را دارد؟/ هدف «جدايي نادر از سيمين» تحقير انقلاب بود
استفاده از ابزار قانوني براي جلوگيري از ساخت «لاله»
