طاق و قوس پاسخ‏گوي نياز امروز نيست

مهرداد کريمي مشاور، دکتراي معماري و مشاور معاونت زير ساخت و طرح جامع سازمان مطالعات شهرداري تهران در گفت و گو با شهر گفت: اگر به معماري ايراني- اسلامي فرمال و صوري بنگريم راه به خطا رفته ايم. اين تفکر که مي توان در زندگي امروز از ابزار معماري گذشته همچنان استفاده کرد، منطقي نيست. نياز زمانه ما چيز ديگريست و بايد در طراحي هاي خود پاسخگوي نياز امروز باشيم.

وي افزود: بايد يک نگاه معنايي به اجراي معماري ايراني – اسلامي در زندگي امروز داشته باشيم. زماني که مي گوييم معماري ايراني- اسلامي چندان امر پيچيده اي نيست. همين که ايراني هاي مسلمان مکاني را بر اساس خواست ها و نيازهاي خود شکل مي دهند اين معماري ايراني- اسلامي است. همانگونه که ما در رفت و آمد هاي روزمره مشاهده مي کنيم به سبک خاصي لباس مي پوشيم، غذا مي خوريم، حرف مي زنيم. اينها به معني ايراني – اسلامي است، بايد به اين قضيه ساده نگاه کرد.

کريمي مشاور عنوان کرد: هيچ گاه همانند يک فرانسوي يا آمريکايي درون خانه مان را طراحي نمي کنيم بلکه بر اساس نيازهايمان طراحي ها شکل مي گيرد. مثلا براي خواندن نماز به مسجد نياز داريم همانطور که يک مسيحي به کليسا نياز دارد. در اين مورد نبايد به دنبال چيزي عجيب و غريب بود و گفت که ما تا کنون اشتباه کرده ايم و از اين پس بايد راه را درست رفت و معماري را به سبک ايراني- اسلامي در آورد. مثلا زماني سرويس هاي بهداشتي منازل در گوشه حياط خانه ها بود اما امروز با وجود سرويس هاي بهداشتي شاهد طراحي متفاوتي در چينش بخش هاي مختلف يک خانه هستيم. تمامي مردم که اشتباه نمي کنند و مي دانند چگونه بر اساس نيازهايشان زندگي و سبک معماري محيط پيراموني خود را شکل بدهند.

اين کارشناس تصريح کرد: حتي تصور اينکه شکل و شمايل خانه ها را به شکل طاق و قوس درآوريم بدين معني که به معماري ايراني - اسلامي شباهت داشته باشد نيز اشتباه است زيرا اين شکل معماري در آن زمان پاسخي به نيازهاي سازه اي بوده که در آن زمان وجود داشت. اين شکل معماري براي نگه داشتن سقف بوده زيرا در آن زمان ها تير و داربست وجود نداشت.

وي گفت: اجراي نقوش طاقي و اسليمي، ذهن ما را به سمت سبک معماري قديمي و اصيل مي برد.  زماني که به ميدان نقش جهان مي رويد ذهنتان به سمت سبک معماري قديمي مي رود و براي ما اين ملاک است اما يک طراح بايد بداند يک سري اشکال و واژه ها بار معنايي بالايي دارند مثل گنبد. مي شود شکل گنبد را در اماکني به کار برد تا تصوير مسجد تداعي شود و قصد بنده انکار اين امر نيست اما چيزهايي که در آن زمان وجود داشته بر اساس نياز آن زمان بوده و به مرور تبديل به واژه هايي واجد معناي خاص شده است و ما مي توانيم آن واژه هاي جديد را استفاده کنيم. در يک جمع بندي کلي بايد گفت معناهاي گذشته را بگيريم و با ابزارآلات جديد به طراحي بپردازيم چه بسا اين شيوه کار منجر به زايش سبک جديدي از معماري شود.

وي با بيان اين که مردم نيازشان را مي خواهند اما مسائل فني را نمي دانند، گفت: اين وظيفه کارشناس است که به مردم بگويد و آگاهي دهد که از چه ابزاري متناسب با نيازهايشان استفاده کنند. همانطور که مي شود نيازهاي مردم را به عنوان کارشناس درک کرد بايد براي اجراي مسائل فني بسيار قاطع بود تا شهر شکلي را که بايد  داشته باشد.

در اين زمينه بخوانيد:

بايدحافظ معماري ايراني- اسلامي باشيم نه احياگر!  

قانوني براي جلوگيري از تخريب بناهاي ماندگار شهري نداريم

معماري تهران، پرخاشگري را تشديد مي‏کند