تبليغات محيطي ذائقه سازي مي‏کند

يدالله تناور گرافيست و مدرس دانشگاه در گفت و گو با «شهر» پيرامون آسيب شناسي نقاشي هاي ديواري در سطح شهر تهران و چرايي آن گفت: نقطه ضعف مشترک سازمان ها و نهادهاي سفارش دهنده کار به طراحان و گرافيست ها اين است که از ديد خود به کار مي نگرند. در حالي که بايد ياد بگيرند که هنر تخصص خاصي براي قضاوت مي خواهد. اگر شما شعر حافظ را مي توانيد بخوانيد اما تفسير آن بر عهده کسي است که ادبيات خوانده است.

وي افزود: مديري که فکر مي کند چون سال ها در يک سمت بوده و با طراحان زيادي سر و کار داشته است مي تواند در مورد طرح قضاوت کند و حکم قطعي بدهد، اشتباه فکر مي کند، بايد مطالعه کند و يا اين که گروه کارشناسي داشته باشند.مثلا مي خواهيد راجع به مهرباني طرحي را ارائه دهيد اعتراض مي کنند که چرا ميوه کشيديد چرا سيب کشيديد و چرا اين ميوه در آسمان است؟ در حالي که يکي از المان هايي که براي انتقال اين مفهوم مي توان به کار برد سيب است. اگر مطالعه داشته باشند مي فهمند که اين طراحي کاملا درست بوده باشد. بسياري از ما با طرح هاي غلطي که ارائه شده شکل گرفته ايم اين نوع کارها سطح سليقه ما را يا پايين مي آورد و يا در همان سطح باقي مي گذارد.

تناور تصريح کرد: تبليغات محيطي علاوه بر اين که بر زيبايي محيط مي افزايد بايد پيامي را متناسب با فرهنگ آن مردمي که با آن تبليغ در ارتباط هستند، داشته باشد. چه ايرادي دارد که در طرح هاي خود پيام هايي را در مورد بهداشت، اخلاق، اصول شهروندي و ... ارائه دهيم.مثلا در مورد عکس شهدا بايد بگويم عکس 20 در 30 متري عکس يک شهيد در حالي که نمي تواند مفهوم شهادت و چرايي اين که آن شخص چرا شهيد شده است را نمايش دهيم چه دردي را دوا مي کند؟

اين مدرس دانشگاه عنوان کرد: در سطح شهر تهران برخي کارهاي خوب انجام شده است که کاملا طبق اصول و حرفه اي بوده است. اما هميشه فکر خوب نتيجه نمي دهد بلکه بايد با اجراي قوي همراه باشد. بايد متناسب با فضا و پتانسيل طراحي و اجرا صورت بگيرد. گاهي در منطقه اي از تهران ديده مي شود که انجام کارها به حد اشباع رسيده است. مثلا در بزرگراه شهيد صياد شيرازي از جنوب آن که ميدان سپاه است به سمت بالا در هر دو سمت خيابان تا نزديکي حشمتيه خانه هايي به سبک خانه هاي شمال کشور را نقاشي کرده اند. تعداد اين نقاشي ها به حدي است که براي ماشين هايي که با سرعت عبور مي کنند واضح و مفهوم نيست.

وي افزود: نقاشي که در يک منطقه کار مي شود از نظر ترکيب بندي و رنگ بايد کاملا با فضاي آن منطقه همخواني داشته باشد. براي برخي پيمانکارها اهميتي ندارد که کار را با چه کيفيتي تحويل دهند. به کميت نگاه مي کنند، هر ميزان هم متراژ کار بيشتر باشد به نفع پيمانکار است.

اين گرافيست تصريح کرد: سال گذشته، حجم هايي در سطح شهر تهران نصب شد. اکثر اين حجم ها وارداتي بود . تصور کنيد يک توريست به تهران بيايد و با همان حجمي روبرو شود که مثلا در يکي از ميادين باکو ديده است . اين در حالي است که دانشکده هاي هنر و دانشجوهاي خلاق مجسمه ساز بسياري داريم. چرا بايد از حجم هايي استفاده کنيم که با فرهنگ ما هيچ همخواني ندارد.چه ايرادي دارد فراخوان بزنيم و با نظارت سازمان هاي ذي ربط از افراد و گروه هاي داخلي براي طراحي هاي شهري استفاده کنيم. گاهي مواقع از طرح هاي تکراري استفاده شده است و يک طرح را در ميادين متفاوتي مشاهده مي کنيم.

تناور گفت: در ميان حجم هايي که در سمپوزيوم مجسمه سازي در باغ موزه قصر مشاهده کردم، از بين آثاري که ارائه شده بود بجز يک مورد که کمي فرم ايراني داشت ساير حجم ها، فاقد اين ويژگي بود. بايد روي طرح هايي که ارائه مي شود حساس بود زيرا کودکان ما از اين طرح ها الهام مي گيرند. اين کودکان معماران، طراحان و مجسمه سازان آينده هستند و با اين فرهنگ رشد مي کنند.

وي با بيان اين که زماني که مسئولان نسبت به هنر شناختي نداشته باشند با هر سطح دل سوزي نمي دانند که چه کاري را از هنرمند بخواهند عنوان کرد: متاسفانه ادامه اين روند باعث شده است که کارهايي که در شهر تهران ديده مي شود در سطح نازل و هزينه بر باشد. در حالي که مثلا در لندن شما زماني که نقاشي ديواري يک پياده رو را به يک پيمانکار مي سپاريد تا 10 سال آينده نيز مي توانيد در مورد کيفيت کار او را بازخواست کنيد.پيمانکاران ايراني به اين نکته توجه نمي کنند که هر رنگي براي ديوار مناسب نيست و بارها ديده شده است که نقاشي هاي ديواري به سرعت پوسته پوسته مي شود.

اين مدرس دانشگاه تاکيد کرد: بايد دقت کرد که چه طرحي را در چه نقطه اي از شهر به کار مي بريد. در اتوبان هاي تهران ديده شده کارهاي چاپ شده بر روي فلز به نمايش گذاشته مي شود. مخاطبي که با سرعت از اتوبان عبور مي کند پيامي از اين طرح دريافت نمي کند. اتوبان هايي داريم که پر است از عکس خانه هاي روستايي که تعدادي عکس و تعدادي نقاشي است. ترکيب عکس و نقاشي را داريم اما اين که به صورت نامنظم از عکس و نقاشي به صورت جداگانه در اتوبان ها استفاده شود غير حرفه اي است.

سفارش دهنده بيمار است

تناور با بيان اين که از ديد گرافيست مشتري مثل يک بيمار است افزود: شما زماني که به يک پزشک براي قلب درد مراجعه مي کنيد در مورد نوع داروها و ميزان مصرف آن نمي توانيد با پزشک بحث کنيد. زماني هم کاري به گرافيست سفارش داده مي شود خروجي کار نشان مي دهد که کار مطلوب است يا خير. مثلا شهرداري در مورد معضل ترافيک و مشارکت مردمي در رفع معضل ترافيک طرحي را مي خواهد. گرافيست طراحي را انجام مي دهد و بايد از طرحش دفاع کند. از سوي ديگر تعداد زيادي از افراد بايد نظر بدهند که آيا پيام را گرفته اند يا خير اما مشاهده مي شود که تنها چند مسئول در اتاق هاي در بسته نظر مي دهند و طرح را رد و يا تاييد مي کنند در حالي که موظف هستند براي رد يا تاييد طرح از بخشي از مردم نظرخواهي کنند زيرا کار براي مردم است.

وي گفت: متاسفانه مديران ما فراموش مي کنند که گاهي پيش مي آيد طرح در قطع کوتاه ارائه مي شود و کاملا مناسب است اما اين به اين معني نيست که در قطع بزرگ نيز توان ارائه اين طرح را داشته باشد، گاهي نياز است که گروه اجرايي به صورت جداگانه عمل کند.

گرافيست بايد با طرح يکي شود

اين گرافيست با بيان اين که يکي از سخت ترين رشته ها گرافيک است تاکيد کرد: متاسفانه نگاه عاميانه به گرافيک وجود دارد و با يک کامپيوتر طرح هاي سطحي ارائه مي شود، اين کار آسان است اما طراح بايد مطالعه کند. مثلا شما طراحي يک کنسرت موسيقي سنتي را بر عهده داريد بايد با آهنگساز چند جلسه گفت و گو کنيد و راجع به آن موسيقي بررسي و مطالعه داشته باشيد تا کاري عميق و درخور ارائه دهيد. بايد در مورد طرح ها، رنگ ها و محتواي هر کاري مطالعه کرد. درست مثل يک بازيگر حرفه اي که بايد نقش خود را درک کند و در نقش فرو رود، گرافيست نيز بايد با طرحي که ارائه مي دهد يکي شود و آن را درک کند.

وي عنوان کرد: از سوي ديگر گرافيست ها اکثرا از نظر مالي امکان مطالعه و تحقيق را ندارند زيرا درآمد يک طراح در حدي نيست که بتواند بخشي را به مطالعه اختصاص دهد، نگاه به طراحي ها نيز سطحي است. تمامي اين موارد باعث مي شود کارهاي قوي منتشر نشود. گرافيست ابتدا بايد مطالعه کند و کارهاي مشابه را بررسي کند. ممکن است کار قوي ارائه دهيد اما مشابه آن کار قبلا ارائه شده باشد، اين امر پسنديده و حرفه اي نيست.

تمام گرافيست هاي موفق نقاش هستند

تناور با بيان اي که اگر جستجو کنيد مي بينيد تمام گرافيست هاي موفق نقاش هستند تاکيد کرد: گرافيستي که کار را با دست ارائه مي کند و نقاشي و طرح مي کشد با کسي که تنها با کامپيوتر کار مي کند متفاوت است. متاسفانه امروزه اين کامپيوتر جداي از کمک هايي که کرده است جلوي بسياري از خلاقيت ها را گرفته . از سوي ديگر مطالعه و کار قوي نداريم و تنها به پول فکر مي کنيم. اگر دغدغه و تعصب بر روي کاري نباشد به مرور کارهاي ضعيف ارائه مي شود. در ارائه اين کارهاي ضعيف هر دو طرف سفارش دهنده و طراح مقصر هستند در حالي که سال هاي مي گذرد و تنها اين آثار باقي مي ماند که مي تواند براي فرد افتخار و لذت به وجود بياورد.

وي در پايان تصريح کرد: ممکن است شما امروز براي يک شرکت ساده کاري را طراحي کنيد اگر در آينده اين شرکت در سطح بين الملل افتخار کشور باشد آيا با يک آرم سطحي به عنوان يک ايراني شرمنده نمي شويد؟

در اين زمينه بخوانيد: