کتاب «فلسفه هنر اسلامي» نوشته دکتر حسن بلخاري در سال 1390 توسط انتشارات علمي فرهنگي منتشر شد. اين مجموعه شامل 15 مقاله است که پيش از انتشار کتاب، در نشريات علمي-پژوهشي و همچنين کنگرههاي ملي و بينالمللي درج شده است.
بلخاري در اين مقالات آراي فلاسفه و حکيماني چون فارابي، ابن سينا، امام محمد غزالي، صدرالدين قونوي، جلالالدين دواني و صفيالدين ارموي را در باب قوه خيال و عالم مثال و همچنين نظريههايي چون نظريه تقليد يا همان نظريه مشهور «ميمزيس» در فلسفه هنر را بررسي کرده است.
در اين کتاب همچنين به مفهومشناسي واژه هنر در متون پهلوي و اوستايي پرداخته شده است و مقالاتي نيز درباره فلسفه معماري بهويژه مبتني بر هندسه مقدس، در کنار نقد آراي نظريهپردازان و فيلسوفاني چون «الک گرابار» و «ريچارد اتينگهاوزن» که رازگونگي عيسي(ع) و بودا را بنياد ظهور هنرهاي تجسمي در فرهنگهاي مسيحي و بودايي و فقدان اين رازگونگي در زندگي پيامبر اسلام(ص) را عامل فقر و فقد هنرهاي تجسمي در هنرهاي اسلامي ميدانند، درج شده است.
کتاب «فلسفه هنر اسلامي» در چهار فصل با عناوين «مباني نظري هنري»، «قوه خيال و عالم مثال نزد حکماي اسلامي»، «موسيقي» و «معماري» تنظيم شده است. در هر يک از اين فصول، بحثهاي متنوعي چون رمز و رازهاي حيات پيامبر (ص)، قابليتهاي هنر اسلامي، راز بهار در آيينه اسرار، نسبت صناعت و طبيعت در لوامع الاشراق جلالالدين دواني و ارتباط آن با نظريه ميمزيس در فلسفه هنر مطرح شده است.
بلخاري در اين مقالات همچنين به مفهومشناسي واژه هنر در متون اوستايي و پهلوي، رمزگشايي صور در هنر و ادب اسلامي، نقد يا تاويل، تاملي در حکمت شيخ کبير صدرالدين قونوي و نظرياتش درباره قوه خيال و عالم مثال، فلسفه خيال در تمدن اسلامي، ابداعات فارابي در مفهوم و کارکرد تخيل، قوه خيال و عالم مثال در انديشه و آثار امام محمد غزالي و تاملي در مباني حکمي تخيل هنري پرداخته است.
در دو فصل ديگر اين کتاب که مربوط به موسيقي و معماري است، مولف به موضوعاتي چون طبل شيوا، صور اسرافيل، حکمت يوناني موسيقي ايراني، نسبت عناصر اربعه با مربع و تاثيرات آن بر هنر و معماري مقدس، جايگاه کيهانشناختي دايره و مربع در معماري مقدس(اسلامي) و فلسفه معماري به مثابه بازآفريني عالم با ابتنا بر هندسه مقدس ميپردازد.
بلخاري در اين کتاب 340 صفحهاي، مقدمهاي سه صفحهاي نيز در توضيح چگونگي نگارش مقالات آن نوشته است. «فلسفه هنر اسلامي» در قطع رقعي در شمارگان 2000 نسخه توسط انتشارات علمي فرهنگي چاپ و با قيمت 7000 تومان عرضه شده است.
در همين زمينه بخوانيد:
هنري که براي اسلام خلق شود هنر اسلاميست