به گزارش خبرنگار شهر، کتاب «حكمت اُنسي و زيباييشناسي عرفاني هنر اسلامي» از آخرين آثار تاليفي زندهياد محمد مددپور است که انتشارات سوره مهر آن را بهمنظور تجليل وي و ماندگار کردن انديشهاش، در سال 84 منتشر کرده است.
در درآمد اين کتاب با عنوان «حقيقت، اسماء الهي، انسان كامل و هنر ديني» آمده است: «هنر كه معني شريف آن همان «انسان كامل و تمام» است، در فرهنگ عتيق بشري به معني ديني تفسير ميشود، اما هرچه جلوتر ميآييم كفر بر هنر غلبه پيدا ميكند، و اين امر با بُعد انسان از حقيقت ملازمه دارد، تا به امروز كه هنر عين حجاب حق و حقيقت ميگردد. از طرفي، در سير متداني تاريخ بشر در «ظاهر و خلق و مجاز»، هنر بيش از پيش ظاهرپرست ميشود كه خود مانعي است براي كنده شدن انسان از عالم فاني.»
در بخشي ديگر از اين درآمد ميخوانيم: «دو صورت بارز هنر دين، هنر مسيحي و هنر اسلامي است، كه آنها را ميتوان به هنر حق و حقيقت نبوي و ولوي تعبير كرد. البته نميتوانيم اين دو هنر را كه در تاريخ مسيحيت و اسلام متحقق شدهاند، عين و مظهر تام و تمام حقيقتي بدانيم كه حضرت عيسي(ع) و حضرت محمد(ص) مظهر آن بودهاند. اما آنچه لازم به تذكر است عبارت است از قرب اين هنرها به حقيقت محمدي و حقيقتعيسوي، و از آنجا قرب به حقيقتي است كه مقام ذات انسان و ظهور حق به اسماء جمالي است .طرح هنر مسيحي مجالي ديگر ميطلبد، در اين نوشته جز به اجمال از هنر مسيحي سخني به ميان نيامده است.»
اين کتاب در دو باب «حكمت هنر اسلامي» و «تاريخ هنر اسلامي» تنظيم شده است. باب اول شامل چهار فصل با عناوين «حكمتاُنسي و معرفتشناسي هنر اسلامي»، «سرآغاز حكمت هنر»، «هنر حقيقي و حكمتديني» و «ادوار هنري» است و نويسنده در باب دوم در چهار فصل به موضوعاتي چون «زمينههاي پيدايي هنر اسلامي»، «هنر اسلامي و غيبت اولياء معصوم»، «ماده هنر اسلامي شمهاي از تفكر و تاريخ هنري جهان قبل از اسلام» و «صور مختلف هنر اسلامي» ميپردازد.
نويسنده در اين کتاب خيال و تخيل را ماده اثر هنري، منبع الهام حقيقت هنري را جذبه و مکاشفه حقيقت و زيبايي را صورت اثر هنري ميداند. وي همچنين در بخشهاي مختلف کتاب به موضوعاتي چون كشفصوري و كشف مخيّل، عالم خيال و مراتب قواي ادراكي، ريشهشناسي هنر، عشق و عاشقي و خيال معشوق، مبدأ القائات در خيالهنر ديني و دنيوي و خيالممدوح و خيال مذموم، مرگ خيال و مكاشفه اساطيري، غايتاثر هنري يا كاتارسيس، آغاز هنر اسلامي، ظلمتاموي و بازگشت صور خيالي جاهلي، پيدايي شعر حكمت يونانزده پس از نفوذ فلسفه يوناني و نسبت ميان شعر و دين ميپردازد.
آغاز شعر فلسفي و شعر حكمتشيعي، حكمت هنر ادبا و فلاسفه، شعر حكمت خاقاني و نظامي گنجوي، حكمت انسي هنر نزد اميرخسرو دهلوي، عطار، حافظ و جامي، فلسفه هنر خواجه نصيرالدين طوسي، سكريه و صحويه و تأويل در هنر، نظريههاي هنر در آراء متفكران مسلمان، هنر حقيقي و انكشاف قدسي، انحراف هنر با متافيزيك و فلسفه يوناني، غربيشدن تعريف هنر در عصر سيطره فلسفه، تنزّل خيال از فلسفه يونانزده مسلمانان و سنت و بدعت هنري از ديگر موضعاتي هستند که مددپور در اين کتاب به آنها پرداخته است.
کتاب «حكمت اُنسي و زيباييشناسي عرفاني هنر اسلامي» در 509 صفحه در قطع رقعي، با شمارگان 2200 نسخه و قيمت 4500 تومان توسط انتشارات سوره مهر عرضه شده است.