تنها بازمانده نقاشي قهوه خانه‌اي درباره هنرش چه مي‌گويد

 به گزارش شهر، منصور وفايي؛ تنها بازمانده نقاشي قهوه‌خانه اي ايران، درحاشيه مراسم نکوداشتي که همزمان با روز بزرگداشت فردوسي در فرهنگسراي ارسباران براي او برگزار شد،  درباره علاقه‎مندي‎اش به اين نوع از نقاشي گفت: من نقاشي را در محضر علي اکبر نجم آبادي حدود سال 28 ياد گرفتم؛ سال 1369 که کنگره بين‌المللي فردوسي برگزار شد و فردوسي شناسان از همه جاي دنيا آمده بودند، دانشکده هنرهاي زيبا از ما خواست که گروهي از نقاشان کارهايي را براي کشيدن آثار قهوه‎خانه‌اي با محوريت شاهنامه فردوسي دعوت کردند. از ميان 45 نقاش من و استاد حسن اسماعيل‌زاده ‌ که مرحوم شده ‌اند انتخاب شديم. او دو تابلو خلق کرده و من هفت خوان رستم را در هفت پرده با آب رنگ کشيده بودم. استقبال از کارم در آن زمان موجب شد که کارهايي را در همين زمينه خلق کنم و تا امروز نيز اين کار ادامه پيدا کند.

اين هنرمند درباره جايگاه نقاشي‌ قهوه خانه در جهان و شناخت مردم ديگر کشورها از اين نوع نقاشي نيز اظهار کرد: در دنيا خيلي به نقاشي قهوه‌خانه‎اي اهميت مي‎دهند؛ اين اهميت تنها به خاطر خود نقاشي نيست بلکه مردم ديگر نقاط جهان از دريچه آثار قهوه‌خانه‌اي با فرهنگ، دين، اساطير و آداب و سنن مردم ايران آشنا مي‎شوند.

نقاشي قهوه‌خانه‌اي سه موضوع را در خود دارد که در هيچ‌ يک از آثار هنري به صورت توامان وجود ندارد، موضوعات مذهبي که شامل وقايع عاشوراست، موضوعات حماسي که از شاهنامه فردوسي الهام گرفته شده و سوم آداب و روسوم مانند جشن‎ها، عروسي‌ها، مراسم آش‎پزان و زندگي روزمره مردم ايران در قديم؛ اين سبک از نقاشي در واقع فرهنگ ما را در مقابل ديد ديگران قرار مي‎دهد.

وي درباره تاثير اين نوع از نقاشي بر نسل جديد و به ويژه کودکان نيز گفت: وقتي کودکان ما داستان‎هاي حماسي شاهنامه را روي بوم مي‎بينند و از تلاش پهلوانان کهن ايران زمين براي نجات ايران زمين آگاه مي‌شوند، روحيه دلاوري در آنها تقويت مي‌شود.

وفايي با بيان اينکه هنرمندان قديمي معمولا يک مجلس شاهنامه يا عاشورا را از روي هم کپي مي‎کردند افزود: اين تقليد به ويژه در سبک کار آنها و استفاده از همان پرسپکتيو، نحوه چيدن شخصيت‎ها در تابلو مشاهده مي‎شود.

 من در کارهايم سعي کردم از اين نوع تقليد دوري کنم و با الهام از شاهنامه و البته حفظ ويژگي‌هاي اصلي نقاشي قهوه‌خانه آثاري را خلق کنم. به علاوه من از رئاليسم هم در آثارم استفاده مي‎کنم و دورنماي تابلوهاي مرا مناظر طبيعي تشکيل مي‌دهد تا بيننده بتواند جزييات داستان و اشعار را نيز در کار ببيند. به ويژه اگر لازم باشد من پرسپکتيو نظري را هم رعايت مي‌کنم تا بتوانم مثلا پرتعدادي قشون و سربازان را بيش از آنچه در نقاشي‌هاي قهوه‌خانه وجود دارد ايجاد کنم.

اين هنرمند پيشکسوت درباره شرايط آموزشي نقاشي قهوه خانه نيز گفت: مردم ما اين نوع نقاشي را به خوبي مي‌شناسند، ما نياز داريم که آموزشي در اين زمينه وجود داشته باشد، البته دانشجويان نقاشي در حد دو واحد اين درس را در دانشگاه مي‎خوانند اما اين مقدار واقعا کافي نيست و به عنوان مثال بايد 6 ماه کار کنند تا بتوانند اصول اين نوع نقاشي را که به هيچ عنوان به نقاشي آکادميک شبيه نيست بياموزند. من به آموزش اين نقاشي بسيار علاقه دارم و در کلاس‌هايي که وزارت ارشاد برايم مي‎گذارد شرکت مي‌کنم، اما بايد امکانات بيشتري فراهم کنند، تبليغات کنند تا دانشجويان و علاقه‎مند براي آموختن اين نوع نقاشي ترغيب شوند.

منصور وفايي متولد 1313 در همدان است. او نقاشي را نزد علکي اکبر نجم آبادي از شارگردان کمال‌الملک آموخت و تا کنون آثار بسياري را در زمينه نقاشي قهوه‌خانه خلق کرده است که از ميان آنها مي‎توان به 12 تابلو بر اساس اشعار محتشم کاشاني موجود در بنياد ايران شناسي، 10 تابلو براساس شاهنامه موجود در تالار فردوسي دانشگاه تهران، 20 تابلو نقاشي قهوه خانه موجود در فرهنگستان هنر،60 تابلو دومتري در فرهنگسراي بهمن اشاره کرد.

نمايشگاه آثاري از اين هنرمند تا 28 ارديبهشت ماه در فرهنگسراي ارسباران برپاست.

|هنرآنلاين|