به گزارش خبرنگار شهر آغا محمدخان برابر نوروز ۱۱۶۴ خورشیدی تهران را به پایتختی برگزید، پس از آن در مدت ۲۲۰ سال جمعیت این شهر از حدود 15 هزار نفر به بیش از 8 میلیون نفر تا پایان شهریور 90 رسید .
رشد شتابنده جمعیت در تهران و نیز آلودگی هوای این شهر، به گونه ای پیش می رود که احتمال دارد نام پایتخت حداقل در وجه سیاسی، از پیشانی این شهر پاک شود.
این خبری است که امیر خجسته رئیس کمیسیون امور شوراهای مجلس چندی پیش به رسانه ها داد و در این زمینه گفت: برای اجرایی کردن طرح انتقال پایتخت سیاسی از تهران، شورای ساماندهی انتقال پایتخت با استفاده از ظرفیت‌ها و امکانات موجود در قوه مجریه تشکیل می‌شود.اکنون به دنبال امکان سنجی برای اجرای این طرح هستیم.
«شهر» به سراغ اعضای پارلمان شهر رفت تا نظرشان را راجع به انتقال پایتخت سیاسی و اجرایی بودن این طرح بپرسد.
احمد دنیا مالی رییس کمسیون عمران شورای شهر تهران در این زمینه گفت: « در هر صورت باید به ساماندهی پایتخت پرداخت زیرا حضور دولت در تهران شرایط خاصی را برای تهرانی ها و نیز مردمی که به دلایل گوناگون به تهران می آیند به وجود آورده است.هر چقدر تهران شلوغ تر شود سرویس دهی به مردم شرایط خاص خود را خواهد داشت. »
حضور دولت برای تهران مشکلاتی را ایجاد کرده
همچنین محمد مهدی تندگویان نائب رییس کمیسیون شهرسازی و معماری ارزیابی خود از طرح انتقال پایتخت سیاسی را بدین صورت مطرح می کند: «سالهاست که این بحث وجود دارد. به این دلیل که دولت مشکلات بسیاری را برای شهر تهران ایجاد کرده است. برای نمونه برای برگزاری یک اجلاس رسمی شهر تهران تعطیل می شود و کسب و کار این شهر از رونق می افتد. بنده از اجرایی شدن این طرح استقبال می کنم.»
مرتضی طلایی نائب رییس شورای شهر اصل این طرح را خوب می داند و می گوید: «تهران به این انتقال نیاز دارد، بالاخره روزی باید بخش سیاسی از این شهر جدا شود.»
تجربه انتقال پایتخت در دیگر کشورها
در قرن اخير دست کم پنج کشور سريلانکا، قزاقستان، استراليا، پاکستان و برزيل پايتخت خود را تغيير داده‌اند. هلند و سوئيس هم پايتخت اقتصادي خود را از پايتخت سياسي جدا کرده‌اند.بنابراین تهران اولین پایتختی نیست که ضرورت این امر را احساس کرده است.
با نگاهی به تجربه این کشورها، در می یابیم که موضوع انتقال پایتخت امری شدنی است. اما نظر نمایندگان مردم در پارلمان شهر از طیف مثبت تا منفی متفاوت است. برخی این امر را منوط به کار کارشناسی عمیق و طولانی و البته سخت می دانند و برخی این امر را در شرایط حاضر غیر اجرایی ارزیابی می کنند.
انتقال پایتخت به ظاهر ساده است
دنیامالی در مورد اجرایی بودن این طرح گفت: «از دید فنی این امر شدنی است. کشورهایی داریم که سه دسته پایتخت شامل سیاسی، اقتصادی و پارلمانی. برخی از کشورهای همسایه مثل ترکیه، ازبکستان و ... پایتخت قدیمی خود را به پایتخت اقتصادی تبدیل کرده اند و پایتخت سیاسی را به مکان دیگری منتقل کرده اند.
وی گفت: باید بررسی کرد و دید شیوه اجرا و محاسبات اقتصادی این امر به چه صورت است.زیرا انتقال پایتخت ظاهرا ساده است اما بحث های زیربنایی همانند سیستم حمل و نقل، دسترسی ها، منابع انسانی و ... مطرح است تا یک شهر بتواند در مقام پایتخت به جمعیتی میلیوینی سرویس دهد.باید بررسی کرد و دید شرایط موجود را می توان بهبود بخشید یا خیر، زیرا اگر بحث انتقال پایتخت سیاسی مطرح شود به این معنی است که تهران دیگر پایتخت نخواهد بود. »
انتقال پایتخت سیاسی در ایران شدنی نیست
تندگویان معتقد است انتقال پایتخت سیاسی شدنی است اما نه در ایران: « این که تا چه حد این طرح اجرایی و عملیاتی باشد بنده زیاد به آن خوش بین نیستم. این امر در کشورهایی همانند مالزی صورت گرفته است و پایتخت سیاسی و اقتصادی از یکدیگر جدا است.در مجموع ایده و امر خوبی است اما از آن جهت که بسیار پیچیده و سخت است و نیاز به تهیه زیربنا و مطالعات عمیق دارد بنده تصور نمی کنم که در ایران قابلیت اجرا داشته باشد.»
طرح انتقال پایتخت؛ به جایی نمی رسد
اما بدبینانه ترین نظر را در مورد انتقال پایتخت سیاسی از تهران مهدی چمران رییس اسبق شورای شهر تهران دارد: «از دید بنده فعلا طرح انتقال پایتخت سیاسی از تهران به جایی نمی رسد. اما باید مطالعه عمیق و کارشناسی صورت بگیرد .»
چه کسانی انتقال پایتخت را ارزیابی می کنند؟
رئیس کمیسیون امور شوراهای مجلس اعضای شورای ساماندهی پایتخت را بدین صورت معرفی می کند: رئیس‌جمهور یا معاون اول رئیس‌جمهور به عنوان رئیس شورا، وزیر کشور به عنوان دبیر شورا، دو نماینده از مجلس شورای اسلامی، نماینده مجمع تشخیص مصلحت نظام، رئیس سازمان پدافند غیرعامل، وزرای اقتصاد، جهادکشاورزی، نیرو، نفت، راه و شهرسازی، شهردار تهران، جانشین نیروهای مسلح و معاون برنامه‌ریزی رئیس‌جمهور.
تنها نماینده مستقیم از شهر تهران در این کارگروه، شهردار تهران است برخی از نمایندگان مردم شورای شهر حضور شهردار را کافی می دانند و برخی، حضور نماینده ای از شورا را ضروری می دانند. دلایل این افراد را برای حضور و یا عدم حضور نماینده ای از شورای شهر در کارگروه ساماندهی پایتخت در جدول زیر می خوانید:
|
نام
|
سمت
|
اظهار نظر
|
|
احمد دنیامالی
|
رییس کمسیون عمران و حمل و نقل
|
از دید
بنده حضور شهردار در این کارگروه کفایت می کند.
|
|
محمد
مهدی تندگویان
|
نائب رییس کمسیون شهرسازی و معماری
|
تصور
می کنم که حضور یکی از اعضای شورای شهر ضروری است. انجام آن نیز کار سختی نیست
می توان طرح و پیگیری کرد ، تصور می کنم که این پیشنهاد را نیز بپذیرند.
|
|
مرتضی طلایی
|
نائب رییس شورای شهر تهران
|
در
صورتی که در کارگروه ساماندهی پایتخت، حتی با وجود شهردار عضوی از اعضای شورای
شهر حضور ندارد باید در این مورد پیشنهاد صورت گیرد تا شرایط حضور شورای شهر
تهران نیز در این کارگروه فراهم شود، زیرا شورا پارلمان شهر است. بدین معنا که
تمامی دستگاه های ذی نفع و مرتبط با موضوع باید در این کارگروه حضور یابند.
|
|
مهدی چمران
|
عضو کمیسیون شهرسازی و معماری
|
در این
کارگروه رییس شورای شهر یا یکی از اعضای کمسیون شهرسازی و یا عمران شورای شهر
باید حضور داشته باشد.
|
|
رضا
تقی پور
|
سخنگوی شورای شهر
|
تصمیم
در این رابطه را مجلس شورای اسلامی می گیرد اما از دید بنده در صورتی که عضوی از
اعضای شورای اسلامی شهر تهران حضور داشته باشند، مناسب است زیرا اعضای شورای شهر
به مشکلات پایتخت واقفند.
|
در هر صورت کارگروه ساماندهی پایتخت شکل گرفته است تا تهران پس از تجربه آلودگی هوا و سرریز جمعیت، انتقال پایتخت سیاسی را نیز تجربه کند.پس از این باید منتظر ارزیابی ها ماند و دید این طرح تا چه حد اجرایست و تهران برای بازگشت به «طهران» باید چه مراحلی را از سر بگذراند؟
