ناصری: حج، جهان بینی من را تغییر داد

وی ادامه داد: در کتاب جای پای ابراهیم با نویسنده ای طرف هستیم که خوب می داند چه بنویسد و چه ننویسد و این که می بینید کتاب در صفحه 134 تمام می شود، به همین دلیل است که نویسنده از زیاده گویی پرهیز می کند.

علیانی با اشاره به این که کتاب خاطرات حج ناصری در سال 1372 نوشته شده است، گفت: دو سال پس از نگارش این اثر، کتاب در سال 1374 جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را از آن خود کرد.

محمد ناصری نویسنده سفرنامه حج «جای پای ابراهیم» نیز در ادامه این برنامه با اشاره به چگونگی سفرش به مکه، گفت: در سال 1366 ماجرای کشتار حاجیان در عربستان (که اغلب ایرانی بوده اند) به وجود آمد و سفرهای حج برای مدتی کنسل شد و در سال 70 مجددا راه اندازی شد. ستاد حج پیش بینی کرده بود که تعدادی از فرهنگیان نیز به این سفر بروند و زمانی که از من هم پرسیدند که آیا می روم یا خیر، با اشتیاق و بی درنگ پذیرفتم.

وی با تاکید بر این که کتاب حج دکتر علی شریعتی را پیش از سفرش به مکه چندین بار خوانده بود، گفت: این کتاب تاثیر بسیاری بر روی من گذاشت و البته کتاب های دیگر هم می خواندم. همچنین در همان دوران با مرحوم امیرحسین فردی به سفری رفتم و ایشان در تمام طول سفر من را تشویق کردند که کتاب خاطرات حج خود را بنویسم و به دلیل اصرار های ایشان بود که این سفرنامه را به نگارش درآوردم.

ناصری گفت: پس از بازگشت از سفر حج دست نوشته هایم از این سفر را به زنده یاد فردی دادم و هفته بعد دیدم ایشان بخش نخست سفرنامه ام را در «کیهان بچه ها» منتشر کرده اند و به من گفتند ادامه این سفرنامه را هم بنویسم. می توانم بگویم نگارش و چاپ سفرنامه را مدیون مرحوم فردی هستم.

علیانی نیز با تاکید بر این که نوشتن از حج در روزگار جدید دشوار شده است، تصریح کرد: برای ناصر خسرو خیلی راحت تر بود که از حج بنویسد. چرا که می توانست تنها اطلاعات سفرش را ارائه کند. اما امروز چنین اطلاعاتی را می توان به راحتی در فضای مجازی و به طور مثال سایتی هم چون ویکی پدیا پیدا کرد.

وی ادامه داد: البته احساسات را هم باید با احتیاط در سفرنامه های امروزی وارد کرد و اگر بیان این احساسات بیش از حد شخصی شود، مخاطب نمی تواند با آن ارتباط برقرار کند. در دنیای امروز همه چیز به سرعت در حال تغییر است و این که سفرنامه حج بنویسیم و دیده شود و چندین سال بعد هم درباره آن صحبت شود کار بسیار سختی است که محمد ناصری به خوبی از پس این کار برآمده است.

وی افزود: در ابتدای کتاب «جای پای ابراهیم» ناصری توصیفات بسیار خشکی دارد و قضاوت، همدلی و این گونه احساسات را در اثرش نمی بینیم. در حالی که در در بخش دوم کتاب، جنس بیان، عاطفی می شود و از اطلاع رسانی سرد و بی روح بخش نخست فاصله می گیرد.

ناصری نیز در این زمینه گفت: در بخش ابتدای کتاب که فرودگاه و ورود به عربستان را توصیف کرده ام اتفاق خاصی وجود ندارد که انسان را تکان دهد و عواطف را تحت تاثیر قرار دهد و به همین دلیل تنها به توصیف محیط و وقایع پرداخته ام. اما در روند نگارش سفرنامه به جایی می رسم که احساسات بر انگیخته می شود.

وی خاطرنشان کرد: پیش از آن که وارد مکه شوم و خانه خدا را ببینم تصور می کردم حسی هم چون سفر به مشهد به انسان دست می دهد در حالی که حضور در مکه حتی با مدینه هم متفاوت است، جهان بینی انسان را تغییر می دهد و به همین دلیل هم در این کتاب سعی کردم نثر و نگاهم در توصیف مکه، با مدینه و دیگر فضاها متفاوت باشد. موضوع در کتاب «جای پای ابراهیم» خود خدا ست و به همین دلیل هم ریتم فصل اول با فصل دوم که درباره مدینه و مکه است، متفاوت است و البته فصل سوم کتاب هم که درباره بازگشت به وطن است حال و هوایی متفاوت و به نوعی میهن پرستانه دارد.

این نویسنده کتاب «جای پای ابراهیم» را دل نوشته خواند و گفت: اگر مخاطب با این اثر ارتباط برقرار می کند به دلیل اشتراکاتی است که با موضوع اثر داشته اند و من نیز خودم را به موضوع کتابم، یعنی خدا سپردم و آن را نوشتم و بیشتر می توانم بگویم این اثر دل نوشته است.

وی هم چنین درباره طراحی کتاب نیز، گفت: طرح جلد چاپ اول کتاب را در سال 72 مرحوم ابولفضل عالی کار کرده بودند. چاپ جدید اثر نیز توسط انتشارات سوره مهر طراحی و منتشر شد.

در پایان این نشست محمد ناصری کتاب «جای پای ابراهیم» را برای علاقه مندان امضاء کرد و به گپ و گفت صمیمانه با آنها پرداخت.

در حاشیه این مراسم، یکی از حضار برای کتاب «جای پای ابراهیم» شعری سروده بود که تقدیم به نویسنده اثر کرد.