سعید گلشناس معاون برنامهریزی و توسعه سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران عضو شورای سیاستگذاری فرهنگسرای کتاب اظهارداشت: فرهنگسرای کتاب پیرو همان فرهنگسراهایی که ما در مناطق مختلف شهر تهران داریم فعالیت می کند. هدف ما در فرهنگسراهای مختلف، تجمیع تمام المانهای فرهنگی است که در یک منطقه میتواند تجلی یابد. از مهد کودک که ویژه خردسالان است بگیرید تا دورهها و کانونهایی که همه طیف های فرهنگی را در بر میگیرد.
وی افزود: یعنی فرهنگسرا از موضوعات متفاوتی چه به لحاظ مکانی و ایجابی و چه به لحاظ محتوایی تشکیل شده است که در اصل خط دهی و ترویج موضوعات را بر اساس یک سری استاندارد تعریف شده برعهده دارد. در فرهنگسرای کتاب هم وقتی ما مواجهیم با مخاطبانی که در زمره مخاطبان تخصصی قرار میگیرند. یعنی مخاطبانی که یا کتابخوان هستند و با کتاب انس دارند و یا با یک رویکردی به کتاب نیاز دارند. ما باید برای نیازهای متفاوت فرهنگی او برنامه ریزی کنیم. یعنی در اصل فرهنگسرای کتاب سعی دارد که کاری که در فرهنگسراهای مناطق اجرایی میکند فرهنگسرای کتاب هم پیاده کند.
گلشناس در مورد این فرهنگسرای کتاب چه موقعیتی فراتر از خود نمایشگاه در اختیار مخاطبان قرار میدهد، گفت: رویکرد ما با رویکرد نمایشگاه کاملاً متفاوت است. نمایشگاه کتاب ما، بیشتر فروشگاه کتاب است. یعنی در کشور ما اصلا نگاه جشنواره ای به نمایشگاه کتاب وجود ندارد. در نمایشگاه بین المللی کتاب این که ناشری تنها قصد معرفی کالا و خدمات را داشته باشد جای بحث ندارد و همه چیز در آن بر پایه فروش است. ما در فرهنگسرای کتاب امسال، با تشکیل شورای سیاستگذاری و هدایتی که اتفاق افتاد، با این نگاه به نمایشگاه کتاب وارد شدیم که بحث اصلی ما ترویج کتابخوانی در مردم باشد. بر همین اساس، به دنبال به کار بستن تمام ظرفیت ها و امکانات بودیم تا بتوانیم این مهم را ترویج دهیم. کتاب موضوع پیچیدهای است. معجزه پیامبر خاتم کتاب است، که این خود بیان کننده عمق اهمیت این مسئله است.
وی درباره برنامه های فرهنگسرای کتاب در جهت ترویج کتابخوانی، تصریح کرد: ما برای این اتفاق در شورای سیاستگذاری برنامههای متفاوتی را بنیانگذاری کردیم که برخی از آنها در این دوره به صورت کامل اجرایی میشوند و برخی دیگر را امیدواریم که در سالهای آینده به نحوی بهتری دنبال کنیم. مهم ترین دغدغه ما در فرهنگسرای کتاب ارتباط بین کودکان با کتاب بود که منجر به اضافه شدن بخش کودک به فرهنگسرای کتاب شد. بخشی که کودکان میتوانند در آن کتاب خودشان را بنویسند. اجرای چندین نمایش خیابانی، قصهگویی نویسندگان و هنرمندان مورد علاقه مخاطبان از دیگر برنامههای ما برای دعوت مردم به کتابخوانی است. در کل ما تلاش کردهایم که تمامی جوانبی که پیرامون حوزه کتاب می توان به آن اعتنا کرد را در جهت ترویج فرهنگ کتابخوانی در فرهنگسرای کتاب به کار ببندیم.
وی افزود: ما در سخنان بزرگانمان هم داریم که « صد سال عمر نمیکنیم که نیمی از آن را تجربه کسب کنیم و با این تجربه نیم دیگر را زندگی کنیم» راههای سادهتری برای کسب تجربه وجود دارد که یکی از سادهترین راههای آن کتاب خواندن است. مطالعه در سرگذشت گذشتگان و گشتوگذار در تاریخ است. اگر بخواهیم درباره بسیاری از مسائل روزمره آزمون و خطا کنیم که عملا عمر خودمان را تباه کردهایم.
وی ادامه داد: ما خیلی از مشکلاتمان را میتوانیم با کتاب درمان کنیم. اما مهمترین نکته در این مبحث این است که مردم ما در برابر این موضوع احساس نیاز نمیکنند. ما فقط به فکر گرسنگی جسممان هستیم و روح را به کلی فراموش کردهایم. بسیاری از کسانی که به این نیاز توجه دارند هم چندان به کتابی که میخوانند توجه ندارند. ما باید برای رفع نیازمان تحقیق کنیم تا بتوانیم به بهترین منبع برسیم. این در صورتی است که اگر وسیله ای را خریداری کنیم، حتما قبل از خرید نیازهایمان را مد نظر قرار میدهیم و چندین روز تحقیق میکنیم و شرکت و تولیدکنندگان مختلف را با هم مقایسه میکنیم؛ اما در حوزه گسترش آگاهی این اتفاق نمیافتد.چرا؟ چون هنوز نگاهمان به کتاب و محصول فرهنگی نگاه سرمایهای نیست.
عضو شورای سیاستگذاری فرهنگسرای کتاب با بیان این که امروز جنگ ما جنگ فرهنگی است، گفت: آن روز میدانستیم که اگر بمب شیمیایی زدند، چگونه از خود در برابر آن دفاع کنیم یا انواع مهمات را مانند مین میشناختیم و طریقه خنثی کردن آنها را هم آموخته بودیم. اما امروزه، پدر، مادرها اصلا تشخیص نمیدهند که این وسیلهای که در دست کودکانشان است، چه خطری فرزندشان را تهدید می کند و چگونه با این خطر مقابله کنند. این نارنجک میتواند یک فیلم باشد، میتواند موبایل و تبلت باشد و میتواند یک کتاب باشد. به نظر من تجهیزات جنگ فرهنگی از تجهیزات جنگ رودررو پیچیده تر و خطرناک تر است. چون اگر نارنجک در دست شما منفجر شود نهایتا دستتان قطع میشود یا یک نفر از بین می رود اما مهمات غیر فرهنگی یک فرهنگ را و یک جامعه را به نابودی میکشاند.
گلشناس در مورد راه مقابله با این تهدید فرهنگی گفت: به جز آگاه بودن در خصوص تمامی تهدیدها و شناخت درباره مهمات فرهنگی از غیر فرهنگی، باید یکدیگر را از وجود کتاب محصولات فرهنگی خوب مطلع کنیم. باید به یکدیگر کتاب هدیه دهیم. رهبر انقلاب اسلامی که بالاترین مرجع کشورمان هستند، هر چند وقت کتاب معرفی میکنند. همه ما باید به معرفان کتابهای خوب تبدیل شویم. پدر هر خانواده باید به فرزندانش کتاب هدیه بدهد و به آنها با توجه به نیازشان براساس سن و مواجهه شدن با حوزه های جدید زندگی کتاب معرفی کند.
وی افزود: علاوه بر این ما میتوانیم نذر کنیم و کتابهای خوب را به صورت رایگان در اختیار مردم قرار دهیم. از قدیم رسم بوده است که برای خیرات در گذشتگان هم قرآن و مفاتیح توزیع میکردند تا ثواب قرآن خواندن به روح درگذشته برسد، البته که این اقدام بسیار پسندیده است اما میتوانیم با کمی خلاقیت کتابهای خوب را در اختیار مردم قرار دهیم و مطمئن باشید که ثواب این کار کمتر نیست. راه سادهتری هم وجود دارد که خلاصهنویسی از کتابهای خوب است. ما میتوانیم این خلاصهها را در اختیار دیگران قرار دهیم و آنها را به خواندن این کتابها تشویق کنیم و تا موقعی که آن کتاب یا خلاصه استفاده می شود، شما از ثواب آن بهره مند خواهید شد.
معاون برنامهریزی و توسعه سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در مورد طرح نذر کتاب، گفت: این طرح در واقع قلکهایی است که در آن مردم داوطلبانه برای خرید کتاب پول جمع میکنند اما این تنها قدم اول است. من ایدهای داشتم که امیدوارم در آینده عملی شود. شاید باور نکنید که بسیاری از مسلمانان در نقاط مختلف دنیا قرآن نیاز دارند و نیازمند آن هستند که این مجعزه الهی به دستشان برسد. این در حالی است که اغلب مردم ما در منازلشان چندین جلد قرآن دارند. امیدوارم بتوانیم که این قرآنها را در حجم عظیمی جمعآوری کنیم و به دست آنها برسانیم.
وی درباره میزان مطالعه خود در هفته، اظهارداشت: من حداقل هفتهای یک کتاب میخوانم. 19 ساله بودم که به عنوان مربی پرورشی در یک مدرسه مشغول شدم. از آن زمان تا به حال میزان مطالعه من چند برابر شد چون بچهها مسائلی را مطرح میکردند که بدون مطالعه به هیچ یک از آنها نمیتوانستم پاسخ درستی بدهم. از همان زمان به بعد هم یک پنجم در آمدم را کتاب میخرم. بهترین هدیهای که گرفتم و بهترین هدیهای که دادم هم کتاب بود، راجع به هر موضوعی که بخواهم اطلاعات کسب کنم، درباره آن مسئله کتاب میخوانم.
گلشناس در پایان با معرفی و پیشنهاد چند کتاب در حوزه خانواده، دین و مدیریت، گفت: مجموعه کتابی را راضیه محمدزاده در انتشارات منیر به چاپ رسانده با نامهای «زن اگر اینگونه میبود»، «همسر اگر این گونه میبود» و «مادر اگر اینگونه میبود» که من این سه کتاب را به مناسبت روز زن به اکثر بانوان خانوادهام هدیه دادم و البته چون عادت به این ندارم که کتابی را بدون آنکه خودم مطالعه کنم به کسی هدیه دهم، خودم هم این کتاب را مطالعه کردم و پیشنهاد میکنم. در حوزه مدیریت هم کتابی با نام «مدیریت کوروش بزرگ» نوشته گزنفون، ترجمه دکتر ابراهیم محجوب را پیشنهاد میکنم که انتشارات فرا آن را منتشر کرده است. پیتر دراکر پدر علم مدیریت در مورد این کتاب گفته است: « این کتاب نخستین و هنوز بهترین کتاب در زمینه رهبری است». انتشارات «دلیل ما» هم مجموعه کتابی را به چاپ رسانده یکی با عنوان «گزارش لحظه به لحظهی حجه الوداع؛ سفر حج پیامبر از مدینه تا مدینه» به قلم محمدباقر انصاری که واقعه غدیرخم و بسیاری از اتفاقات تاریخ اسلام را واقعهنگاری کرده و مجموعه دیگری به نام «دفتر خاطرات قنبر؛غلام امام علی علیه السلام» که زندگی حضرت از زبان غلامشان نقل میشود. امیدوارم این کتاب ها را تهیه کنید و از خواندن آنها لذت ببرید و به دیگران هم توصیه کنید.