آیا غزه سالن سینما دارد/ تماشای فیلم توسط ۲۸ هزار فلسطینی در یک اتوبوس

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر، حمله صهیونیست‌ها منجر به تعطیلی تمام سینماهای غزه در انتفاضه اول فلسطین در سال ۱۹۸۷ میلادی شد. انتفاضه اول (انتفاضه سنگ) از ۸ دسامبر ۱۹۸۷ آغاز شد و تا ۱۹۹۳ ادامه یافت. پس از انتفاضه اول، برخی سالن‌های سینما مرمت و بازگشایی شدند، اما چندی بعد و در سال ۱۹۹۶ در میان موج جدیدی از تنش‌های سیاسی تعطیل شدند.

از آن زمان، سینماهای غزه به حالت عادی بازنگشتند و مردم مجبورند از تماشای فیلم‌های تلویزیونی در خانه‌هایشان لذت ببرند. یعنی آخرین نمایش رسمی فیلم‌ها در یک سینما در غزه ۲۴ سال پیش بوده است.در همین ارتباط خبرگزاری فارس در گزارشی به موضوع سینما در غزه پرداخته است که با هم می خوانیم:


قدیمی‌ترین سینمای غزه، سینما «سامر» است که در سال ۱۹۴۴ توسط «حاج رشاد الشوا» افتتاح شد اما عمر زیادی نکرد در دهه ۱۹۶۰ میلادی تعطیل شد. با این حال بسیاری از هنرمندان مطرح مصری و لبنانی در آن زمان از جمله عادل امام، اسماعیل یاسین و جرج وسوف برای شرکت در جشنواره‌ها در این سینما حضور یافته‌اند.

البته نیم قرن بعد و در سال ۲۰۱۷ سینما «سامر» به صورت نمادین و طی یک سانس، به پخش فیلم اقدام کرد.

 


در دهه ۱۹۶۰، حدود ۱۰ سینمای دیگر در غزه ساخته شد، از جمله النصر، النهضه، عامر، الشاطی، السلام، الجلاء، صابرین، الحریه و رفح. به گفته «مروة عوف» روزنامه‌نگار فلسطینی مستقر در غزه، بسیاری از فیلم‌های وسترن، عربی و آسیایی تحت نظارت مصر در سینماهای غزه به نمایش درآمدند که با اشغال فلسطین توسط رژیم صهیونیستی این روند در سال ۱۹۶۷ پایان یافت.

در این مدت و تا زمان انتفاضه اول، علاوه بر فیلم‌های جهان عرب، می‌توان به فیلم‌های هندی «شعله»، «آمر اکبر آنتونی»، فیلم‌های «بروسلی» و همچنین فیلم آلمانی «۲۱ ساعت در مونیخ» اشاره کرد که در سینماهای غزه به نمایش در آمدند.


«مصطفی النبیه»، یکی از کارگردانان فیلم در نوار غزه معتقد است که بسته شدن سینماها در غزه بر کارگردانان و هنرمندان فلسطینی تأثیر منفی گذاشت. این امر منجر به افول آثار هنری و فرهنگی محلی شد که به نوبه خود منجر به پیداش شکاف در آثار هنری بین مصری‌ها و فلسطینی‌‌ها شد، زیرا سینمای غزه رابط بین آنها بود.  تعطیلی سینماها در نوار غزه همچنین منجر به مهاجرت استعدادهای هنری و فیلمسازان به خارج از فلسطین شد.

از جمله مهمترین دلایل بسته شدن سینماها در نوار غزه را می‌توان درگیری‌های حزبی، اشغالگری صهیونیست‌ها، اعمال مقررات منع آمد و شد در نوار غزه و همچنین هدف قرار دادن چندین بار سینماها توسط هواپیماهای رژیم صهیونستی دانست.


روند تعطیلی سینماهای غزه ادامه یافت و بسته‌بودن آن‌ها بسیاری از ساکنان غزه را مجبور به یافتن راه‌های دیگری برای تماشا و نمایش فیلم‌ها کرد که منجر به برپایی سینماهای خیابانی موقت با ویدئو پروژکتورهای خانگی و نمایش فیلم‌های کافه‌ای شد. حالا یک اتوبوس با حمایت مالی اتحادیه اروپا به تجهیزات سینمایی مجهز شده است که می‌تواند تا ۵۰ تماشاچی را در خود جای دهد و تجربه ورود به سینما را تداعی کند.

 

 

* ایده «اتوبوس سینما» چگونه شکل گرفت

ایده «اتوبوس سینما» که همان سینما سیار است، در مارس ۲۰۲۰، پس از جمع‌آوری کمک‌های مالی از اتحادیه اروپا توسط «انجمن نجات آینده جوانان» شکل گرفت. این اتوبوس دارای سیستم امنیتی با درهای اضطراری، تجهیزات آتش نشانی و تهویه مطبوع است و از انرژی خورشیدی برای راه‌اندازی پروژکتورها استفاده می‌کند. همچنین برای حضور معلولان ویلچرنشین مناسب‌سازی شده است.
۴ سال پیش، انجمن نجات آینده جوانان فلسطین به عنوان بخشی از یک طرح اجتماعی، سالنی را برای نمایش فیلم‌های انیمیشن در محله‌ای مردمی در غزه تجهیز کرد. «مصطفی الفار» سخنگوی رسانه‌ای انجمن می‌گوید پس از آن که تعداد زیادی از والدین و فرزندان اشتیاق زیادی از خود نشان دادند، این پروژه منجر به راه‌اندازی سینمای سیار شد.


او تأکید می‌کند: هدف ما از «اتوبوس سینما» افزایش حضور همه جنبه های فرهنگی است. ما امیدواریم که این سینمای سیار از سلامت روان همه ساکنان منطقه حمایت کند. هدف از این طرح، احیای هنر و فرهنگ در غزه و ترویج مفاهیم مثبت در جامعه فلسطین است.

الفار البته ایده تجهیز یک سالن سینمای مستقل در غزه را به دلیل «کمبود حمایت مالی و ترجیح مردم برای سینمای سیار که دسترسی به آن در همه مناطق میسر است» رد کرد.

«اتوبوس سینما» امکان نمایش فیلم روی بدنه خود را هم دارد؛ این قابلیت زمانی استفاده می‌شود که جمعیت متقاضی تماشای فیلم بیش از ۵۰ نفر باشد و نتوان آن‌ها را داخل اتوبوس جانمایی کرد. بنابراین در زمان تاریکی هوا، می‌توان فیلم را در فضای باز برای جمعیت‌های ۱۰۰ نفر و بیشتر هم نمایش داد.

شبیه این تجربه را در ایران و در اکران‌های سیار توسط سامانه عماریار داشته‌ایم.

 
* نمایش فیلم‌های متناسب با سیاست و مذهب جامعه

«محمود الهرباوی» مجری پروژه اتوبوس سینما هم می‌گوید: اتوبوس سینما در داخل غزه تجهیز شده و تأمین برق آن از طریق، انرژی خورشیدی حضورش در همه محله‌های غزه و نمایش فیلم در همه ساعات را فراهم می‌کند.

او درباره نحوه انتخاب فیلم‌ها توضیح می‌دهد: جامعه ما از تماشای فیلم‌هایی که با سیاست و مذهب در تضاد هستند، پرهیز می‌کند و تنها فیلم‌هایی را انتخاب می‌کند که «در خدمت جامعه و ترویج مفاهیم مثبت باشند». ضمن اینکه فیلم‌ها با احتیاط بسیار و توسط کمیته‌ای ویژه با هدف نمایش برای سه گروه هدف یعنی کودکان، نوجوانان و جوانان انجام می‌شود.

«حسام وشاح» مسئول هماهنگ‌کننده فعالیت‌های اتوبوس سینما هم با اشاره به اینکه اهمیت این ابتکار در نبود سینما در غزه است، تأکید می‌کند که هدف فیلم‌های نمایش داده شده، کنار گذاشتن خشونت و ترویج ارزش‌های اخلاقی مدارا و محبت میان اقشار مختلف، به ویژه کودکان است.
* کودکان و نوجوانان فلسطینی چه می‌گویند؟

اتوبوس سینما طی یک سال اخیر در ۸ اردوگاه پناهندگان در نوار غزه که بیش از میلیون نفر جمعیت دارد، فیلم‌هایی را به نمایش گذاشته است. جدا از نمایش‌ها در فضای باز، تا کنون حدود ۲۸ هزار نفر توانسته‌اند فیلم‌های سینمای را در داخل اتوبوس تماشا کنند.

لیان صافی دختر ۱۱ ساله‌ای که اولین حضور در سالنی شبیه به سینما را تجربه کرده است، می‌گوید: این اولین بار است که در اتوبوس سینما فیلم دیدم و آن را به خاطر ماجراهای بامزه‌اش دوست داشتم.
جاسر حسونة، ۱۳ ساله هم می‌گوید: این سینما بسیار لذتبخش است. ای کاش امکان دسترسی بیشتری به این سینما داشتیم.
ایمان صافی، دانشجوی ۱۹ ساله‌ای است که برای اولین بار در غزه فیلمی را تماشا می‌کند. او معتقد است: حضور در یک نمایش فیلم بارقه‌ای از امید است. این یک رویداد استثنایی بود که در بحبوحه غیبت کامل سینما در نوار غزه رخ داد.