گذشتن از ثروت برای خدمت به فرهنگ

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر، وقف، سنتی حسنه است که سابقه آن به صدر اسلام باز می‌گردد. دوران رونق این سنت خداپسندانه در ایران قرون چهارم تا هفتم هجری و پیش از حمله ویرانگر مغولان را در برمی‌گیرد. البته در قرن نهم هجری نیز شاهد رشد و گسترش این سنت در دوران تیموریان بوده‌ایم. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، فرهنگ وقف در کشور ما دوباره احیا شد. این سنت در طول تاریخ یکی از ابزارهای مهم افزایش آگاهی عمومی ‌در جامعه و ترویج فرهنگ مطالعه، کتاب و کتابخوانی بوده‌است. بسیاری از مدارس و کتابخانه‌های ایران، نهادهای برآمده از وقف بوده‌اند. مهم‌ترین و مشهورترین نمونه، کتابخانه آستان‌قدس‌رضوی است که جایگاهی ویژه و مهم ‌در توسعه فرهنگی ایران به خصوص منطقه خراسان داشته و دارد. امروزه هم خیران زیادی هستند که در سراسر کشور، با دست کشیدن از مادیات و انفاق اموال خود برای تبدیل شدن به مراکز فرهنگی به‌خصوص کتابخانه‌ها، سهمی‌بزرگ در ارتقای فرهنگ عمومی‌کشور دارند. روزنامه جام‌جم در این گزارش با چند نفر از این نیک‌اندیشان کتابخانه‌ساز در شهرستان‌های مختلف، گفت‌وگو کرده‌ است که ادامه آن را می‌خوانید.

  ۳۵ ساله است و با لهجه ترکی شیرینش برایمان می‌گوید: «متولد سال۶۵ و تحصیلکرده عمران هستم و در حال حاضر در رشته حقوق ادامه تحصیل می‌دهم.»

او، سعید نجف‌خانی، خیر جوان خدابنده‌ای است که موفق شده کتابخانه عمومی ‌شهیدصفدرعلی کبودخانی را در روستای محمودآباد شهرستان خدابنده راه‌اندازی کند.

از او می‌پرسم این همه کار خیر! چرا ساخت کتابخانه را انتخاب کردی؟ او می‌گوید: «با تأکید رهبر معظم انقلاب بر کارهای فرهنگی و با توجه به این‌که خلأ فرهنگی در روستای ما احساس می‌شد، این دغدغه باعث شد قدمی‌در راستای کارهای فرهنگی برداریم و در سال ۹۵ کار آغاز شد.»

وی به مشکلاتی که پیش از این روستای محل زندگی‌اش با آن درگیر بوده‌است، اشاره می‌کند و می‌گوید: «مکانی که امروز به کتابخانه تبدیل شده، حمام عمومی‌مخروبه‌ای بود که با تجمع معتادان، امنیت اجتماعی را مختل کرده‌بود و با همکاری جوانان بسیجی و در راستای عمل به فرمایشات رهبری، با روحیه کار جهادی این ساختمان مخروبه به یک مجموعه فرهنگی تبدیل شد.»

 نجف‌خانی با اشاره به این‌که در آغاز با دست خالی کار را شروع کردم، ادامه می‌دهد: «تنها زمین کتابخانه در اختیارم بود ولی با ایمان به این‌که می‌توانم و با همت اهالی روستا و کار جهادی جلو رفتیم و در زندگی شخصی‌ام نیز تأثیر این کار خیر را نیز می‌بینم.

بسیاری از مشکلات و گره‌های کوری که در زندگی با آن مواجه بودم همه به برکت این کار خیر حل می‌شود و تمام خیر و برکت زندگی‌ام را مدیوم کار خیر کتابخانه‌سازی هستم.

کتابخانه را به یاد شهیدصفدرعلی کبودخانی که از شهدای روستایمان است بنا کردیم و بخشی از کتابخانه را به یاد سردار سلیمانی به پایگاه فرهنگی تبدیل کردیم.»

وی ادامه می‌دهد: «تا آخر پیگیر وضعیت کتابخانه خواهم‌بود. حتی سعی می‌کنم از کمک سایر ارگان‌ها در جهت رفع نیازهای فیزیکی، آموزشی، ساخت محوطه کتابخانه، ایجاد پارک برای کودکان که می‌تواند نقش بسیاری در جلب کودکان به فضای کتاب و کتابخوانی داشته‌باشد، استفاده کرده، کتابخانه را گسترش دهم.»

وی با اشاره به این مطلب که تشکیل مجمع خیرین می‌تواند باعث ایجاد انگیزه در این اقشار شود، می‌گوید: «خرید کتاب، تجهیزات و کتابخانه‌سازی  فرهنگ کتابخوانی را رشد می‌دهد که متاسفانه تا به امروز حرکت‌های کمی ‌را در این زمینه شاهد هستیم. به عنوان مثال ۳۶روستای اطراف محمودآباد به خاطر نبود کتابخانه در روستاهایشان به کتابخانه محمودآباد مراجعه می‌کنند که با جذب خیرین می‌توان کتابخانه سیار ایجاد کرد و این مشکل را حل کرد.»

 خیر نیک‌اندیش کتابخانه‌ساز سبزواری پیرمردی ۷۵ ساله است که به گفته خودش شب‌ها در حال آب گرفتن برای کشاورزی است، کارمند فنی ارتباطات راه دور مخابرات بوده و پس از بازنشستگی به کشاورزی مشغول شده و با همان حقوق و درآمد کشاورزی روزگار می‌گذراند، او می‌گوید:«از جوانی زندگی را از صفر شروع کرده و پس از این‌که در پست کارمند فنی ارتباطات راه دور مخابرات مشغول شده، زندگی ساده و کارمندی داشته که هنوز هم در همان شرایط ساده زیستی گذشته است و

 به آنچه دارد قانع است.»

 اما همه فکر و ذکرش باقیات الصالحاتی است که از دوران جوانی مدنظر داشته و به لطف خدا قطعه زمینی را از همان ابتدا به این منظور جدا و جزو اموالش محسوب نکرده و پس از فروش آن قطعه زمین در مکان فعلی خریداری و کتابخانه را راه‌اندازی کرده‌است.

عباسعلی کوشک باغی مهم‌ترین انگیزه اهدای کتابخانه را علاقه فراوانش از کودکی به مطالعه بیان می‌کند و بر این باور است که جامعه تا فرهنگش تغییر نکند، مشکلاتش برطرف نمی‌شود.

این خیر کتابخانه‌ساز سبزواری از روند اهدای زمینش که امروزه ارزش ریالی زیادی هم پیدا کرده، می‌گوید:«زمین وقفی کتابخانه ۵۰۰ متر بود که به پیشنهاد رئیس اداره کتابخانه شهرستان پس از ارزیابی محلی دیگری که نیاز مبرم به کتابخانه داشت در سال ۹۸ زمین دیگری خریداری و بنا در دو طبقه با زیر بنای ۱۰۰۰ متر احداث و با نام شهدای گمنام سبزوار نامگذاری شد که منطقه وسیعی از علاقه‌مندان کتاب و کتابخوانی را در شهر سبزوارتحت پوشش قرار می‌دهد.»

رمضانعلی رضایی متولد سال ۱۳۲۰، فارغ‌التحصیل رشته مهندسی راه و ساختمان و افسر بازنشسته دانشکده مهندسی ارتش در شمال شرق ایران است و حدود ۳۰ سال سابقه خدمت در ارتش جمهوری اسلامی ‌را دارد.

او هدفش را از اهدای زمین برای کتابخانه در شهرستان مه‌ولات این‌گونه بیان می‌کند: «زمانی‌که از روستای شادمهر وارد ارتش شدم، سواد مکتبی داشتم و مراتب علمی‌را به سرعت طی کردم.

پنج فرزند دارم که با همیاری همسر مرحومم بر تحصیل آنان اهتمام ورزیدیم و همه آنها از جراحان متخصص یا مهندسان فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی‌شریف هستند و همگی در حال خدمت به خاک پاک ایرانند.

انگیزه من از احداث این کتابخانه افزایش سطح علمی‌نوجوانان و جوانان روستای زادگاهم بوده و امیدوارم در خدمتی که آنها به کشورم ایران خواهند کرد، سهمی‌داشته‌باشم.»

وی در ادامه می‌گوید:«کتابخانه شهر شادمهر به یاد همسرمرحومم خانم طوبی امیری در مساحتی بالغ بر ۳۰۰ مترمربع، در دو طبقه دارای ۳ سالن مطالعه و مخزن کتاب و پذیرش و... به ارزش تقریبی ۱۸ میلیارد ریال ساخته‌شد و امسال هم به بهره‌برداری رسید.

همچنین سال ۷۴ در مجاورت کتابخانه فعلی، بنای زینبیه شادمهر را به مساحت تقریبی ۱۵۰ متر مربع احداث و وقف کردم. امیدوارم آن بنا نیز در ارتقای سطح فرهنگ و اعتقادات دینی مردمان زادگاهم موثر بوده‌باشد.»

 خیر نیک‌اندیش، مرحوم اسدا... خزاعی بازنشسته وزارت فرهنگ و ارشاد بود که زمینی را برای احداث کتابخانه فدک شهرستان کاشمر وقف کرده‌است. به گفته فرزند وی، انگیزه احداث کتابخانه در روستای فدافن به ۲۰ سال پیش بازمی‌گردد که اتاق کوچکی را در کنار مهدیه این روستا به صورت استیجاری با چند قفسه،کتاب، میز و صندلی راه‌اندازی کرده و پس از تکمیل کتابخانه فعلی در شهر کاشمر تمامی تجهیزات و ملزومات کتابخانه‌ای را با زمین وقفی به این امر اختصاص داد و هدفش ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در روستای کم برخوردار فدافن کاشمر بوده‌است.