دستورالعمل قرآن در مواجهه با بنی‌اسرائیل

چهارمین جلسه دوره آموزشی تدبر در قرآن به صورت حضوری و کارگاهی با تدریس سیدمحسن میرباقری، کارشناس تفسیر قرآن و مدرس دانشگاه، ویژه مربیان و مدرسان کلاس‌های مفاهیم، تفسیر و تدبر در قرآن و تمامی علاقه‌مندان به درک بهتر مفاهیم مصحف شریف از سوی فرهنگسرای قرآن برگزار شد.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر، استاد میرباقری با اشاره به بحث‌های انجام شده از سوره اسراء در جلسات گذشته، با اشاره به آیه هفتم سوره اسراء «إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِيَسُوءُوا وُجُوهَكُمْ وَلِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَلِيُتَبِّرُوا مَا عَلَوْا تَتْبِيرًا»، گفت: بنابر بخش نخست آیه خداوند به بنی‌اسرائیل می‌گوید که علی‌القاعده در مدتی که قدرت دارید در مواقعی که احسان می‌کنید، قطعاً نفع خود را در نظر می‌گیرد و در مواردی که بدی و خشونت به خرج می‌دهید، نفع خودتان را دیده‌اید.

وی با اشاره به اینکه در روز قیامت کتاب اعمال هر فرد را بدستش می‌دهند، چنانکه در آیه ۱۴ و ۱۵ این سوره آمده است، «اقْرَأْ كِتابَكَ كَفى‌ بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيباً/ مَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِی لِنَفْسِهِ وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا افزود: شما آدم‌هایی هستید که انجام کار‌های نیک و احسانتان با در نظر گرفتن، نفعتان است.

این مفسر قرآن با اشاره به دو وعده فساد بنی‌اسرائیل در آیه پنجم و هفتم سوره اسراء گفت: بنابر آیه «فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ أُولَاهُمَا بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَنَا...» یک تعبیر این است که خداوند وعده داده است. پس چون وقت انتقام اول از بنی‌اسرائیل فرا برسد خداوند بندگان سخت جنگجو و نیرومندی را برانگیزد تا شما را سیه‌رو کند و در تعبیر دوم این است هنگامی که زمان انتقام ظلم و فساد دیگر فرا رسد به گونه‌ای عمل می‌کنند که اثر خوف و بیچارگی بر رخسار شما نشانند «فَلَهَا فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِيَسُوءُوا وُجُوهَكُمْ...» که نشانه تفوق و برتری مسلمانان بر آنها است.

وی با اشاره به پیشگویی قرآن و ارائه دستورالعمل در این آیه افزود: این دستورالعملی است که در فساد دوم بر مسلمانان ارائه شده است تا «وَلِيُتَبِّرُوا مَا عَلَوْا تَتْبِيرًا» بر هر چه آنها دست یافتند، استیلا و برتری بیابند، یعنی بنابر نص آیات قرآن، مسلمانان این فساد دوم آنها را جمع خواهند کرد و امیدواریم این مورد، فساد دوم باشد و از سوی دیگر قدرت‌های استکبار برای پشتیبانی اسرائیل، هم‌دست شده‌اند و شاید خداوند می‌خواهد همه را یکجا ذلیل کند.

میرباقری با اشاره به آیه هشتم سوره اسراء «عَسَى رَبُّكُمْ أَنْ يَرْحَمَكُمْ وَإِنْ عُدْتُمْ عُدْنَا» اضافه کرد: امید است پس از آن که به ذلت و شکست، دچار شدید، خداوند لطفی در حق شما کند و اگر پس از لطف خدا به شرارت‌هایتان بازگردید، دوباره بر شما بازمی‌گردیم. این نشان می‌دهد که ذات آنها اینگونه است.

این مفسر قرآن با اشاره به آیه نهم سوره اسراء که خطاب قرآن است، گفت: «إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِی لِلَّتِی هِی أَقْوَمُ وَ يُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا» قرآن، کتابی است که به استوارترین راه‌ها هدایت می‌کند. اقوم هم به معنای صفت تفضیلی بکار می‌رود به معنای «بهتر» و هم برای صفات عالی بکار می‌رود و به معنای «بهترین» است. اگر قرآن را در مقایسه با تورات بگیریم قرآن از توارت اقوم است. تورات هم از لحاظ توسعه، جهانی نیست و هم از لحاظ زمان، جاودانه نیست. پس قرآن منذِر بشر است و درحالی که تورات و انجیل کتاب منذِر و هدایت ما نیستند.

وی در بخش دیگر این جلسه با اشاره به نژادپرستی شدید بنی‌اسرائیل ادامه داد: دین حضرت موسی(ع) و دین حضرت مسیح(ع) برای بنی‌اسرائیل بود، چنانکه در آیه ۴۹ سوره آل‌عمران آمده است «رَسُولًا إِلى‌ بَنِی إِسْرائِيلَ» اما نبوت ایشان (كه مقام تبليغ و ارشاد بوده)، براى تمام مردم است؛ یهودیان به این مسئله پای‌بندند که دین حضرت موسی(ع) برای بنی‌اسرائیل است، اما با نگاه استکباری توجیه می‌کنند و می‌گویند «دیگران لایق این دین نیستند».

میرباقری با اشاره به آیه ۱۵۸ سوره اعراف «قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعاً» اضافه کرد: بنابر نص قرآن بر جهانی بودن پیامبر(ص) من پیامر خدا به سوی همه شما هستم. این صراحت دارد و آیات به این سبک و سیاق (با موضوع جهانی بودن پیامبر اکرم) بسیار است آنها مکه است. تعبیر دوم این است که همه قریه‌های عالم، حول مکه حساب می‌شوند چنانکه هنگام نماز نیز همه به سوی کعبه نماز می‌خوانند.

این مفسر قرآن در ادامه به توجه انسان‌ها به اعمال و کردارشان تأکید کرد و افزود: خداوند در آیه ۲۸ سوره بقره «... كُنتُمۡ أَموَٰتا فَأَحيَٰكُمۡۖ ثُمَّ يُمِيتُكُمۡ ثُمَّ يُحيِيكُمۡ ثُمَّ إِلَيهِ تُرۡجَعُونَ»، چهار دوران را بیان می‌کند؛ قبل از دنیا که در حال موت بودیم که فعالیتی نداشتیم و پرونده و کارنامه‌ای از اعمال نداشتیم. دوره «غیر مذکور بودن» است و زمانی که در دنیا هستیم «مذکور می‌شویم» یعنی لحظه به لحظه درباره ما تصمیم گرفته می‌شود و اعمال ما توسط ملائکه نگاشته می‌شوند و انسان مطرح است و سپس در سوره انسان می‌گوید: «إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشَاجٍ» یعنی زمان مذکور بودن از تشکیل نطفه است و نطفه نیز «أَمْشَاجٍ» برای اینکه می‌خواستیم او را در معرض ابتلا و امتحان قرار دهیم.

میرباقری با اشاره به نکات این آیه گفت: دوره دنیایی انسان جز ابتلا و امتحان نیست. بنابراین ما انسان‌ها در این دوران عبادتی انجام می‌دهیم که ملائکه نیز انجام نمی‌دهند و آن مخالفت با نفس برای خداوند است. ما در روز چند بار برای رضای خداوند، خویشتن‌داری می‌کنیم؟! این نشان می‌دهد ما هر روز در معرض ابتلا و امتحان هستیم و لازمه این امر نیز «أَمْشَاج» است؛ یعنی نطفه آمیخته ظلمت و نور است. هم فطرت انسانی در ما است و هم عواطف انسانی، میل و رشد به تعالی و هم شهوت و غضب در انسان است (که زمینه‌ساز بسیاری از سرکشی‌ها است) و صفت‌ها و رذایل اخلاقی و نفسانی چون کبر، شتابزدگی، حسد و ... را داریم.

وی با اشاره به اینکه صفت‌های رذایل و ظلمت را خداوند در انسان قرار داده است، ادامه داد: علت آن نیز به دلیل «نَبْتَلِيهِ» آزمون و امتحان است. پس باید توجه داشته باشید. انسان قدرت انتخاب راه باطل و صحیح را دارد، اما بنابر آیات قرآن اگر راه باطل را انتخاب کردید، جهنمی خواهید شد «فَمَنْ شاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَ مَنْ شاءَ فَلْيَكْفُرْ..»، «إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا» که شبیه این آیه بخشی از آیت‌الکرسی است «لا اِکْراهَ فِی الدّین قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ» که نشان می‌دهد، جبراً ما شما را مؤمن نمی‌کنیم و «لا اِکْراهَ» تکوینی است و نه تشریعی. شرعاً که ما وظیفه داریم، حق را بپذیریم. ما نمی‌آییم تکویناً شما را مجبور کنیم، مؤمن باشید یا کافر. پس عدم اکراه، عدم اکراه قانونی نیست.

سپس جلسه پرسش حاضران و پاسخ با استاد میرباقری برگزار شد.

گزارش خطا

پسندها:

اشتراک گذاری

فیسبوک سروش واتس‌اپ لینکدین توییتر تلگرام

برچسب‌ها:

دوره آموزشی تدبر فرهنگسرای قرآن

ارسال نظر