«سمان» سامان‌دهی حرفه‌ای خبرنگاران یا سامان‌دهی نظارتی؟
نزدیک به سه سال است که بحث سامانه‌ی «سمان» یا همان ثبت پرونده‌های مجازی خبرنگاران مطرح شده، اما هنوز خبرنگاران برای ثبت اطلاعات و تکمیل پرونده‌ی خود در این سامانه مشکل دارند.
به گزارش هر، سامانه «سمان» یک پایگاه اینترنتی است که خبرنگاران از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف شده‌اند اطلاعات خود را آنجا ثبت کنند. البته تا قبل از محدود شدن اختصاص هدیه‌ی رییس‌جمهور یا وعده‌ی دادن وام مسکن (وعده‌ای که محقق نشده است) به خبرنگاران که در این سامانه ثبت نام کرده‌اند، «سمان» آن‌قدر‌ها برای خبرنگاران جدی نبود، چون هدف روشنی از طراحی چنین سامانه‌ای بیان نشده بود.
«در این سامانه شما هر موضوعی را که ثبت کنید باز هم پرونده‌تان نقص دارد» این جمله را خبرنگاری گفت که از یک سال پیش در تلاش است تا نقص‌های پرونده خود را تکمیل کند، اما همچنان علامت «ضربدر» را در بالای صفحه‌ی هشداری مبنی از نقص پرونده‌اش دارد.
این خبرنگار درباره سامانه «سمان» معتقد است: بهتر است اول بگویند این سامانه به چه کاری می‌آید و اهمیت عضویت در آن چیست؟ آیا به‌جز پرداخت هدیه‌ی رییس‌جمهور، منفعت دیگری برای خبرنگاران داشته است؟ از نظر من، هدف از راه‌اندازی چنین سامانه‌ای، ایجاد یک بانک اولیه‌ی اطلاعات بوده است، در این بین نمی‌توان بین سامان‌دهی حرفه‌یی یا سامان‌دهی نظارتی تفکیک قائل شد.
او ادامه داد: این سامانه، اطلاعاتی را می‌خواهد که حتی در صورت ارائه‌ی کامل آن‌ها، باز هم هشدار «نقص مدرک» داده می‌شود. از طرف دیگر، تلفن‌هایی که برای رفع مشکل داده شده‌اند یا اشغال هستند یا کسی پاسخگو نیست. به این ترتیب، خبرنگاران در «سمان» با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند.
حالا اگر سامان‌دهی حرفه‌یی را هدف از راه‌اندازی چنین سامانه‌ای بدانیم، باید بررسی کرد و دید آیا واقعا کاری که در این سامانه انجام شده است، با معیار‌های حرفه‌یی مطابقت دارد. در این سامانه، خبرنگار باید تصویر تمام مدارک شناسایی خود را اسکن و ثبت کند. از طرف دیگر، در قسمت آثار نیز صرفا آثاری پذیرفته می‌شود که عکس آن‌ها اسکن شده و با مهر و امضای مدیرمسوول ثبت شده باشد.
یک خبرنگار دیگر نیز درباره‌ی مشکلات سامانه‌ی «سمان» توضیح داد: در این سامانه گفته شده که باید تصویر اثر یا URL آن ثبت شود. من تمام مراحل گفته‌شده را برای ارسال اثر انجام داده‌ام، اما همچنان پیغام داده می‌شود که تصویر اثر دریافت نشده است! همچنین در قسمت ارسال «گواهی اشتغال» نیز بار اول که گواهی اشتغال را ارسال کردم، پیغام تأیید داد؛ اما بعد از چند روز، گواهی را نامعتبر دانست و پیغام داد که باید گواهی اشتغال به کار، تاریخ ابتدا و انتهای همکاری را داشته باشد!
وی افزود: برای ارسال اثر نیز ابتدا باید هر ماه یک اثر را ارسال می‌کردیم که بعدها به هر شش‌ماه تغییر کرد. در کل، این سامانه هنوز یک برنامه‌ریزی حرفه‌یی ندارد.
این خبرنگار با بیان این‌که در خبرگزاری‌ها به جای ذکر نام خبرنگاران در هر خبر، کد آن‌ها مشخص می‌شود، اظهار کرد: سامانه‌ی «سمان» باعث شده است یکسری اطلاعات خصوصی اشخاص در آنجا ثبت شود و در حقیقت، بخشی از اسرار مردم در معرض دسترسی افراد قرار گیرد. علاوه بر این، در این سامانه هنوز جایگاه خبرنگار، دبیر، سردبیر و ... مشخص نیست و معلوم نیست که اگر کسی پستش را عوض کند در کجا باید آورده شود؟
او با اشاره به این‌که من سال‌ها است که در رسانه‌ها فعالیت می‌کنم، افزود: در «سمان» برای درج سابقه باید آثار از ابتدای فعالیت گذاشته شوند، اما من فعالیت خود را با روزنامه‌هایی شروع کردم که در حال حاضر هیچ‌یک از آن‌ها منتشر نمی‌شوند. در این صورت، چگونه مدیرمسوول آن روزنامه‌ها را پیدا کنم تا بتوانم اثرم را تأیید کنم؟!
منصوری نیز که حدود 12 سال در رسانه‌ها کار کرده است، درباره‌ی این سامانه گفت: با راه‌اندازی چنین سامانه‌ای، کار سخت‌تر شده است. از «سمان» استفاده‌ی دیگری به‌جز موارد مادی نمی‌شود. این سامانه آن‌قدر مانع بر سر راه خبرنگاران می‌گذارد که بسیاری از آن‌ها از ادامه‌ی ثبت اطلاعات خود منصرف می‌شوند.
او تأکید کرد: باید توضیح داده شود که واقعا کارکرد این سامانه چیست. حقوق اساسی ما روی زمین مانده، بهتر است ابتدا به آن‌ها رسیدگی شود، بعد به فکر راه‌اندازی سامانه‌ای برای جمع‌آوری اطلاعات خبرنگاران بود. «سمان» می‌توانست به‌عنوان یک شبکه‌ی مجازی برای اهالی رسانه باشد و فضایی آن‌لاین را برای ارتباط با یکدیگر در اختیار آن‌ها قرار دهد.
ثبت نام کسانی که خبرنگار نیستند در «سمان»، به‌روز نشدن اخبار، روشن نبودن هدف اصلی راه‌اندازی، نبودن ارتباط بین خبرنگاران و مدیران «سمان» برای رفع مشکلات و رسیدگی نکردن به درخواست‌های داده‌شده از جمله‌ی مهم‌ترین مشکلات سامانه‌ی «سمان» است. «سمان» می‌توانست در این مدت، جایگاه بهتری پیدا کند، نه این‌که خبرنگاران فقط برای گرفتن هدیه‌ی رییس‌جمهور یا ارائه‌ی درخواست‌هایی مانند وام مسکن به آن مراجعه کنند.
اگر هدف از راه‌اندازی چنین سامانه‌ای، طبقه‌بندی حرفه‌یی روزنامه‌نگاران بوده است، شاید بهتر بود ساز و کار بهتری برای آن در نظر گرفته می‌شد. به‌نظر می‌رسد «سمان» ایده‌ای بوده که به‌شکل نامناسب و سخت‌گیرانه، به‌صورت نیمه‌کاره اجرا شده است.
منبع: ایسنا