افجه‌ای: اصالت معیار اصلی کیفیت اثر هنری‌ست

نصراله افجه‌ای در گفت‌وگو با شهر درباره شاخصه‌های کیفیت اثر فرهنگی گفت: شاخصه هنر والا و متعالی این است که کار، اصیل باشد و بر اساس سیاست فکری هنرمند، خلق شده باشد؛ نه این‌که کپی‌برداری از روی اثری دیگر باشد.

وی ادامه داد: اثر فرهنگی و اثر هنری باید مبتکرانه و البته تالیفی باشد. هر کار هنری که تالیف باشد، قابل عرضه به جامعه هنری است. اما هنرمند متعهد هنرمندی است که مسائل مادی برای او مطرح نباشد و معتقد باشد که اثر هنری باید با نفیس‌ترین و بهترین مواد و متریال ساخته شود.

این خوشنویس افزود: هنرمند متعلق به زمان است و اگر به هنر معتقد باشد، باید بداند که هنر واقعی ماندگار خواهد بود و باید کار خوب انجام دهد. هنرمند در هر رشته‌ای باید کارش را به‌صورت اصیل و نفیس انجام دهد و به تاریخ و مبدا مملکت خود و ملیت خود توجه ویژه داشته باشد.

وی همچنین گفت: هنرمند کسی است که هنر را پیشه خود کرده و معتقد است کار تجاری و صنعتی نمی‌کند. کار هنر کاری نیست که بتوانیم سطحی و سرسری به آن نگاه کنیم؛ بلکه باید نسبت به آن شناخت داشته باشیم تا در کاری که انجام می‌شود، موقعیت زمانی و مکانی و پیام اثر حفظ شود.

افجه‌ای با اشاره به دیگر شاخصه‌های کیفیت اثر هنری اظهار داشت: وقتی هنرمند می‌‌خواهد اثری را ابداع کند، باید به آینده نیز توجه داشته باشد و اثر او بتواند در آینده نقطه اتکایی برای معرفی جامعه‌ای باشد که هنرمند در آن زندگی کرده است. همچنین اگر هنرمند با آفرینش اثر، به سوالی جواب ‌دهد - حتی اگر آن سوال از سوی خودش طرح شده باشد – و در این پاسخگویی، به نکات اجرایی توجه کند و نسبت به پیامی که می‌خواهد منتقل کند شناخت داشته باشد، جامعه پیام او را دریافت می‌کند.

وی ادامه داد: هنرمند به‌واسطه هنرش با جامعه و زمان، گفت‌وگو می‌کند و با پیشینه‌ای و همچنین نگاهی که به آینده دارد،‌ این گفت‌وگو را پیش می‌برد؛ ولی اگر نتواند این گفت‌وگو را برقرار کند، اثرش بر جامعه تاثیرگذار نخواهد بود و با اقبال عمومی مواجه نخواهد شد. البته ناگفته نماند که شرایط جامعه نیز می‌تواند در میزان تاثیرگذاری کار هنرمند، اثرگذار باشد.

این خوشنویس تاکید کرد: موقعیت زمانی بسیار مهم است. هنرمند باید حرف زمان و مکان را بزند و به مسائل جهانی نیز توجه داشته باشد.

افجه‌ای همچنین درباره تعامل نهادهای فرهنگی با هنرمندان گفت: هنرمندی که می‌خواهد موفق باشد، نباید نگاهش را با نهادهای عمومی و دولتی هماهنگ کند؛ زیرا این یک نگاه کاسب‌کارانه است. یک نهاد اداری هیچ‌گاه برای هنرمند سازندگی نداشته و ندارد. نهادها هرگز نمی‌توانند پاسخگوی توقعات اهالی هنر و هنرمندان باشند؛ بلکه به‌طور کلی یک سفارش اداری می‌دهند و به وظیفه اداری‌شان عمل می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: هنر شغل نیست، هنر فرهنگ نهادینه در وجود یک هنرمند است و سفارش‌ها صرفا سفارش‌اند. البته هر هنرمندی به‌جز وظایف معنوی، وظایف مادی نیز دارد که باید به آن‌ها عمل کند. وقتی یک هنرمند گرافیست یک قرارداد گرافیک محیطی با یک نهاد اداری می‌بندد، مسلما باید به تعهدش عمل کند، ولی این سفارش‌ها مقطعی است.

این خوشنویس افزود: کار اصلی هنرمند، آفرینش اثر هنری است. نهادها نیز به برنامه‌هایی عمل می‌کنند که به آن‌ها محول شده و هنرمند نیز به‌عنوان یک عضو فعال جامعه، می‌تواند در این برنامه‌ها مشارکت کند؛ ولی کار اصلی‌اش این نیست. هنرمند باید به هنر خود متعهد باشد.