به گزارش شهر، احمد مسجدجامعی در برنامه کشف تهران این هفته ابتدا در فرهنگسرای اشراق حاضر شد و از باغ بزرگ این فرهنگسرا که نمایی از فرهنگ و تاریخ دارد بازدید کرد؛ سالن چشمه و سفره‌خانه سنتی انارستان از جمله بخش‌هایی بود که رئیس شورای شهر تهران مورد بازدید قرار داد. ساختمان اصلی این فرهنگسرا حدود 100سال و باغ آن بیش از 200سال قدمت دارد و نقل است که ساختمان قدیمی توسط یکی از دامادهای ناصرالدین شاه بنا شده است و بادگیر آن یکی از بزرگترین و زیباترین بادگیرهای ایران محسوب می شود. قسمت اعظم باغ، محوطه فرهنگسرا و ساختمان قدیمی به همان زمان قاجار برمی‌گردد. بعد از سقوط قاجاریه یکی از خوانین همین منطقه به نام «مهدی ارباب یزدی» - معروف به ارباب مهدی- که از وکلای مجلس آن زمان بوده این باغ را از امام جمعه داماد ناصرالدین شاه خریداری می کند. مهدی ارباب در دوره پهلوی و بر اساس معماری آن دوره بناهای موجود را تغییر داد و بناهای دیگری هم به باغ اضافه کرده، مثل استخر مرکزی و مجسمه اسب و تمساح و شاید مشهورترین قسمت باغ همان حوض‌های هفتگانه باشد که به صورت پله مانند با هم ارتباط دارند.
همچنین در سال 1348 پس از مرگ مهدی ارباب مجموعه باغ و ساختمانهای آن به دربار پهلوی دوم واگذار شد.پس از انقلاب اسلامی این باغ به شهرداری منطقه تبدیل شد و در سال 1374 با تاسیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران تحت پوشش سازمان قرار می‌گیرد و به عنوان فرهنگسرای اشراق به فعالیت خود ادامه می دهد.
مسجدجامعی در ادامه به دیدار محسن رضایی - دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام رفت و به همراه تیم تهرانگردی صبحانه را در منزل این فرمانده جنگ خورد و با وی در مورد محله‌های قدیمی تهران به گفت‌وگو پرداخت. در این دیدار مسجدجامعی با تاکید بر دیدار با مفاخر و شخصیت‌های برجسته در برنامه تهرانگردی خود گفت: در منطقه 4 نیز آقای رضایی یکی از افراد فاخر هستند که از ایشان درخواست دارم خاطره آمدن به تهران و سابقه حضور در محله‌های مختلف تهران را نقل کنند. محسن رضایی نیز ضمن تشکر و قدردانی به دلیل حضور گروه کشف تهران در منزلش گفت: من هیچگاه خود را جزو مفاخر نمی‌دانم و افتخارم این است که سرباز نظام هستم و سعی می‌کنم حق این سربازی را ادا کنم.
در ادامه رضایی خاطره ازدواج و حضورش در تهران و محله نارمک و سایر خانه‌هایی که به خاطر مبارزات تغییر داده را بازگو کرد. رضایی در پاسخ به سوال مسجد جامعی در مورد محل تولد احمد رضایی - پسر مرحوم محسن رضایی- در تهران با لحنی شوخ گفت: احمد بچه " خانه تیمی" است. آن وقت‌ها دائم در خانه‌های تیمی بودیم و زیاد جا‌به‌جا می‌شدیم و نمی‌توان گفت که دقیقا بچه کدام نقطه از تهران است.
رضایی در شوخی دیگر به تعداد تیم تهرانگردی اشاره کرد و گفت: فکر نمی‌کردیم تعدادتان انقدر زیاد باشد و شما برای خودتان یک هنگ هستید!
رئیس شورای شهر تهران پس از خانه محسن رضایی به منزل شهید طهرانی مقدم که در همان شهرک شهید دقایقی و نزدیک منزل رضایی است رفت و با خانواده این شهید به گفت‌وگو نشست و از همسر شهید طهرانی مقدم در مورد نام این شهید و محل زندگی وی در تهران قدیم پرسید.
در این گفت‌وگو همسر شهید حسن طهرانی مقدم خطاب به رئیس شورای شهر تهران از اینکه در بسیاری معابر، تابلوها و خیابان‌ها نام شهید طهرانی مقدم را با «ت» می‌نویسند ابراز ناراحتی کرد و گفت: شهید طهرانی مقدم به دلیل اینکه از خانواده‌های تهرانی اصیل بود بر نوشتن نامش با «ط» تاکید بسیاری داشت.
همسر این شهید در خصوص محل زندگی همسرش در تهران قدیم، گفت: پدر و پدربزرگ شهید طهرانی مقدم در محله سرچشمه و در کنار مسجد زینب کبری زندگی می‌کردند و پدر و جد وی در کار بازرگانی پارچه و خیاطی بوده‌اند.
زیارت امامزاده پنج تن لویزان بخش دیگری از برنامه تهرانگردی رئیس شورای شهر تهران بود و پس از گفت‌وگو با متولی این امامزاده در جریان مرمت آن قرار گرفت.
امامزاده پنج تن مرقد پنج برادر به نام‌های سالم، ابوطالب، صائم، رحیم و حسین است که بر بالای تپه‌ای در لویزان تهران قرار دارد. بنای امامزاده تاریخ ۱۳۰ ساله دارد و دارای بقعه‌ای چهارگوش با پوشش گنبدی است. ضریح آن مشبک و معروف به جعفری و سبز رنگ است که به صورت مربع در عهد قاجاریه ساخته شده است. امامزاده در سال ۱۳۷۶، بازسازی شد و مساحت آن به ۴۶۰ متر مربع افزایش یافت و تزیینات داخلی نیز به صورت آینه کاری درآمد.
به گفته متولی این امامزاده گلزار شهدای این امامزاده سومین گلزار بزرگ شهر تهران پس از بهشت زهرا(س) و گلزار علی‌اکبر چیذر است و قدیمی‌ترین شهید آن شهید میکائیل ابهری است که در شب 21 بهمن ماه سال 1357 به شهادت رسیده و در داخل امامزاده به خاک سپرده شده است.
در ادامه بازدید از این امامزاده مسجدجامعی سری به محله‌ها و بافت‌های فرسوده لویزان زد و با کسبه این محله‌ها گفتگو کرد. در نانوایی محل حاضر شد و ضمن گفت‌وگو با شاطر، نانی خرید و بعد هم از گرمابه لویزان که آب آن توسط قنات صدیق اعلم لویزان تامین می‌شده دیدن کرد و به خانه کدخدای لویزان رفت.
در جریان این بازدیدها مسجدجامعی بر لزوم حفظ و مرمت بنای گرمابه تاکید کرد و در گفت‌وگویی صمیمی به مشکلات اهالی محل گوش داد و خطاب به علیرضا جاوید شهردار منطقه 4 که در این برنامه رئیس شورای شهر تهران را همراهی می‌کرد گفت: اقدامات لازم برای برداشتن تیرهای برق چوبی که به دلیل عقب‌نشینی ساختمان‌ها در حال حاضر در وسط کوچه‌ها قرار گرفته‌اند و آزادسازی قدیمی‌ترین درخت لویزان در نزدیکی امامزاده پنج تن انجام شود.
یکی دیگر از مشکلات مطرح شده توسط اهالی تعطیلی مرکز درمانی و بهداشتی حاج محمد مبارکی بود که مسجدجامعی با حضور در این مرکز درمانی از روند نوسازی آن دیدن کرد و بر آماده سازی و فعالیت دوباره این مرکز تاکید کرد. این مرکز که در سال 1352 تاسیس شده مدتی است برای نوسازی تعطیل شده است.
کشف شناسنامه تابلوهای تالار مروارید گیو در کشف تهران
مسجدجامعی در ادامه برنامه کشف تهران این هفته به مجتمع مسکونی رستم باغ رفت و از تالار مروارید گیو، آتشکده و انجمن زرتشتیان تهران دیدن کرد و در جریان بازدید از این مجموعه ضمن کشف شناسنامه تابلوهای تالار مروارید گیو دستور نصب این شناسنامه‌ها را داد.
رستم باغ، باغی است موقوفه که در سال 1336 خورشیدی با همت یکی از زرتشتیان باسابقه و نامدار به نام "ارباب رستم گیو" ساخته شده است. وی زرتشتی مومنی بوده است که این باغ را با هدف کمک به زرتشتیان نیازمند به همراه دو دبستان دخترانه و پسرانه بنا کرده است. این باغ اکنون 25هزار مترمربع مساحت دارد و 93 خانوار با جمعیتی حدود 400 نفر در آن زندگی می‌کنند.همچنین ساختمانی با نمای سنگ سفید و کنگره‌هایی در بالای دیوار و چهار ستون، با سر ستون‌هایی سنگی که هر کدام چهار سر گاو دارند و گویی تمام وزن این ساختمان را به دوش می‌کشند در بدو ورود نظر هر تازه واردی را به خود جلب می‌کند.
همچنین زرتشتیان اعتقاد دارند بدون حجاب نباید وارد معبد شد. در قسمت شمالی «آدریان» اتاق چهارگوشی بنا شده که دیوارهای آن تا ارتفاع 80 سانتی‌متری بالا آمده‌اند و پس از دیوارها، شیشه‌هایی یک‌دست و ضخیم که دود آتش به سینه آنها نشسته است تا سقف ادامه دارد
در این اتاق ظرف مسی قرار دارد که به آن مجمع می‌گویند، داخل مجمع کنده‌ای نیمه‌سوخته و خاکستر زیادی، از آتش به جای مانده و شعله‌ای باریک در میان ظرف، آتش را زنده نگه داشته است.
گروه کشف تهران در ادامه برنامه این هفته به مسجد جامع حضرت سیدالشهدا در تهرانپارس رفت که در این بخش رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران نیز به گروه کشف تهران ملحق شد و به همراه احمد مسجدجامعی با حضور در دفتر آیت الله اشرفی اصفهانی با فرزند بزرگ این مرجع شیعه دیدار کردند.
مسجد جامعی در مسجد سیدالشهدا با اشاره به علم ویژه این عالم جلیل القدر گفت: خاطرم هست که امام در مورد ایشام فرمودند آقای اشرفی اصفهانی صاحب "علم مفید" هستند. فرزند آیت‌الله اشرفی اصفهانی نیز به دلیل بذل توجه رئیس شورای شهر تهران و شهردار منطقه 4 به مسجد سیدالشهدا از آنها تقدیر و تشکر کرد.
در ادامه برنامه کشف تهران، مسجدجامعی از عمارت ارباب هرمز دیدن کرد و در حاشیه این بازدید از تبدیل این عمارت به موزه خبر داد و گفت: این بنا حدود 150 سال قدمت دارد و از 120 سال پیش توسط فرد خوش نامی به نام ارباب هرمز خریداری می شود.این هم عمارت کاربرد تفریحی داشته و برای تقسیم آب از آن استفاده می‌شده است.
وی تاکید کرد: در داخل بنا ستون‌ها و سرستون‌ها ارزش معمارگونه ویژه‌ای دارند. البته ستون ها تا حدودی حفظ شده اما به دلیل افزایش ارتفاع کف بخشی از پایه ستون‌ها دیگر دیده نمی‌شود و از بین رفته است؛ پنجره‌ها و درها سعی شده در فضای سابق بازسازی شوند.
وی با اشاره به طرح سازمان زیباسازی و شهرداری منطقه برای تبدیل این بنا به نگارخانه گفت: با توجه به شکل ویژه بنا چند پیشنهاد برای اینجا داریم از جمله تبدیل آن به موزه ادیان یا اینکه تبدیل به نگارخانه‌ای مطابق ویژگی‌های بنا شود. همچنین از شهرداری منطقه هم درخواست کردیم در فضاهای پیرامونی مجوز ساخت بنا با ارتفاع ندهد که سیمای بنا حفظ شود. البته سرمایگذاری مشترکی میان شهرداری و بخش خصوصی هم در اطراف این بنا برای ساخت یک پارک آبی صورت گرفته که با توجه به شروع کار و سرمایه‌گذری صورت گرفته دیگر نمی‌توان در مورد آن کاری انجام داد و فقط باید روی اجرای کار نظارت کرد.
این عمارت و باغ آن که در گذشته 32 هکتار مساحت داشته متعلق به ارباب هرمز بوده است. ارباب هرمز که در گذشته مالک اصلی زمین‌های تهرانپارس و از متولیان زرتشتی شکل‌دهنده این منطقه بوده در اواخر دوران قاجار و اوایل پهلوی، منطقه تهرانپارس را تأسیس می‌کند. این عمارت که رو به سوی دشت تهران و پشت به کوهستان البرز دارد در اولین نگاه، سقف فلزی و قدیمی خانه نمایان می شود که پر از دودکش است و از رونق مطبخ‌خانه در سال‌های دور خبر می‌دهد. این عمارت که از کم نظیرترین آثار بجا مانده از دوران قاجار در شرق تهران به حساب می‌آید خانه‌ای با تزیینات اعیانی و منحصر به فرد است که با وجود همه بی‌توجهی‌ها هنوز رنگ و لعابی از معماری قدیم ایران را در خود حفظ کرده است.
رئیس شورای شهر تهران در پایان برنامه کشف تهران این هفته از باغ و عمارت عین‌الدوله(نگارخانه برگ) دیدن کرد و خطاب به شهردار منطقه گفت: حتما می‌خواهیم که این فضا حفظ شود و در گودبرداری انجام شده در کنار این عمارت ساختمانی مطابق با معماری این بنا ساخته شود تا خللی به معماری این بنا وارد نشود. رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تهران نیز که در تهرانگردی هر هفته حضور دارد در همانجا اعلام کرد که برنامه قبلی ساخت‌وساز در کنار عمارت عین‌الدوله کنسل شده و نقشه‌ای دیگر را در نظر می‌گیرند تا آسیبی به این عمارت وارد نشود.
