رازی که به بهای خون فاش شد

امیر عبدالحسینی؛ معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران

«هنرمند به جای همه کسانی سخن می‌گوید که خود قادر به سخن گفتن نیستند.» این کلام آندری تارکوفسکی سینماگر شهیر روس است که هنرمند را به مثابه یک پیامبر می‌دانست. حال آنجا که هنرمند خود قادر به سخن گفتن نیست، تکلیف چه می‌شود و آنجا که موضوع، بزرگ‌تر از توان و داشته‌های هنرمند باشد، چه باید کرد؟

فرض کنید یک نویسنده، نقاش یا فیلمساز بخواهد عظمت، رنج، اندوه و ایثار آن ۱۷۵پرنده خیس را بنویسد که با بال بسته به ملکوت آسمان‌ها پرواز کردند؛ هنرمند هر چه بکوشد نمی‌تواند اقیانوس این واقعه را آنگونه که رقم خورده در ظرف هنر و کلام بریزد. با این همه، آموزه‌های ارجمند ما تعریفی جامع‌تر و رسا‌تر از هنر ارائه می‌دهد و افعالی بلندمرتبه را برابر با هنر می‌داند. پیر فرزانه ما امام‌خمینی (ره) فرمود: «شهادت، هنر مردان خداست» و سیدشهیدان اهل قلم هم به یادمان آورد که «هنر آن است که بمیری پیش از آنکه بمیرانندت.»

با این تعریف از هنر والا، دیگر نیاز نیست شهادت آن غواصان دلیر به دستمایه‌ای برای هنرمندان بدل شود؛ چرا که خود این رخداد عین هنر و هنرمندی است و مگر جز این است که این هنرمندان شهید غواص در دریای ایثار، نیک‌ترین مردان روزگار خود بوده‌اند؟ از منظر فلاسفه هم هنری ارزشمند بوده که با خود فضایل اخلاقی به همراه آورد و این‌‌ همان است که در شهادت این نظرکرده‌های بهشت به زیبا‌ترین و متعالی‌ترین شکل به نمایش درآمده است.

اکنون که خردادی دیگر از راه رسیده، نمی‌توان از هنرآفرینان آن حماسه عظیم سخن نگفت که انگار رسالت‌شان در دنیا چیزی نبود جز آمیختن زیبایی هنر با آرمانی اخلاقی. چه آن‌ها که هنر شهادت را به انجام و فرجامی عاشقانه رساندند، چه کسانی که با زبان هنر و به قدر وسع، رشادت‌ها و دلیری‌های آن زنان و مردان را روایت کردند. شهید سیدمرتضی آوینی از هر دو جنبه هنرمند بود؛ هم بیان جانفشانی‌های بالابلندان جبهه‌ها و مردم خرمشهر هم شهادت هنرمندانه.

جز او باید از هنرمندانی وارسته یاد کرد که در باب این حماسه بزرگ دست به آفرینش زدند. نمونه‌ها اندک نیست؛ مجید انتظامی با سمفونی عظیم خرمشهر، ناصر پلنگی با دیوارنگاری و نقاشی‌ها بر دیوارهای مسجد جامع خرمشهر، زنده‌یاد رسول ملاقلی‌پور و عکس‌های بی‌بدیلش از خونین‌شهر، جاویدالاثر کاظم اخوان، غلامعلی کویتی‌پور که با حنجره‌ای زخمی آزادسازی این شهر را بدل به غروری جاودانه کرد و...

اجر و ارج تمام هنرآفرینان این عرصه بی‌تردید در ملکوت اعلی محفوظ است. گرچه آن‌ها مستغنی از هر پاداش و هدیه هستند. به قول شهید آوینی: بهشت ارزانی عقل‌اندیشان. در عالم رازی هست که جز به بهای خون فاش نمی‌شود...

گزارش خطا

پسندها:

اشتراک گذاری

فیسبوک سروش واتس‌اپ لینکدین توییتر تلگرام

برچسب‌ها:

امیر عبدالحسینی یادداشت

ارسال نظر