به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر، جشنواره وحدت اقوام ایرانی با عنوان «ایران عزیز» از ۲۰ تا ۲۹ مهرماه از ساعت ۱۵ تا ۲۲ در دریاچه شهدای خلیج فارس در حال برگزاری است و در هر شب به یکی از اقوام اختصاص دارد. در روز یکشنبه ۲۴ مهرماه که به نمایش فرهنگ و هنر و آداب و رسوم خراسان اختصاص داشت، گروه نمایش چیکسای از خراسان شمالی روی صحنه رفت.
حسن عابدی نویسنده و کارگردان نمایش‌های سنتی و آیینی خراسان شمالی که کارگردانی این اجرا را بر عهده داشت، اظهار کرد: هر اتفاقی که باعث شود اصالت و هویت ایرانی ما احیا شود، قابل ستایش است و یکی از دلایل حضور گروه ما در این جشنواره همین بود. امروز حلقه وصل اقوام همین برنامه آیینی است که به نظر من می‌تواند معرف بسیار خوبی برای فرهنگ اصیل ایرانی ما چه در داخل و چه در خارج باشد. ایجاد فضای نشاط و شادابی در هفته وحدت اقدام تحسین‌برانگیزی بود که سازمان فرهنگی هنری انجام داد و اقوام مختلف ایرانی را دور هم جمع کرد.
وی با اشاره به اجتماع اقوام گوناگون در خراسان شمالی گفت: خراسان شمالی به رنگین‌کمان قومیت‌ها و گنجینه فرهنگ‌ها مشهور است. اقوامی همچون ترکمن، کرمانج، تات، فارس، ترک و... به شکل مسالمت‌آمیز در این منطقه هم‌زیستی دارند و با یکدیگر وصلت می‌کنند. این اقوام رگه‌های فرهنگی نزدیکی به هم دارند و بیشتر آنها در حاشیه رود اترک زندگی می‌کنند؛ رودی که نقطه وصل این فرهنگ‌ها و آیین‌هاست.
نویسنده و کارگردان تئاتر اضافه کرد: از دیرباز در شمال خراسان «بخشی‌ها» و «روایت خوان‌ها» را داشته‌ایم که در بسیاری از مجالس و آیین‌ها و رسوم مردم این منطقه چنین برنامه‌هایی اجرا می‌شد و به نوعی اصل مراسم بود. به طور کلی نمایش اقوام خراسان شمالی ریشه در طبیعت دارد. امشب نیز روی صحنه جشنواره «ایران عزیز» رزم حماسی و حلقه وصل وحدت‌گونه این اقوام را با زبان بدن، حرکت و موسیقی اصیل منطقه شامل دوتار، قوشمه و سازهای دیگر اجرا کردیم.
وی ادامه داد: جالب است بدانید که ساز قوشمه از استخوان بال عقاب ساخته می‌شود و در یکی از اجراهای گروه در آلمان، یک موسیقی‌شناس برجسته وقتی دید نوازنده ما بدون اینکه دهان از روی ساز بردارد یک ساعت مداوم آن را می‌نوازد، حیرت‌زده شده بود.
عابدی افزود: سنت دعای باران یکی دیگر از موضوعاتی است که در اجرای امشب به آن پرداختیم. در خراسان شمالی وقتی مدت زیادی باران نمی‌بارد، مردم بر سر زمین‌ها و چشمه‌ها جمع می‌شوند، آش می‌پزند و همزمان با نواختن قوشمه حرکاتی انجام می‌دهند که خود را در باورهایشان به خدا نزدیک می‌کنند و از خداوند باران را طلب می‌کنند. علاوه بر این، در نمایش ما جدال همیشگی خیر و شر در دو لباس سفید و قرمز نیز به نمایش در آمد. اسب چوبی حاضر در میدانگاه، از دیگر جذابیت‌های این اجرا بود که بدون دیالوگ و با حرکات فرم روی صحنه رفت.
وی بیان کرد: بخشی رحمان اسلامی یکی از بخشی‌های خوب استان خراسان شمالی در این اجرا به روایت‌خوانی پرداخت و پس از آن هم حرکات آیینی اجرا شد. روایت‌خوانی همان اوسنه‌خوانی یا افسانه‌خوانی است. این راویان افسانه‌های قدیمی را که نسل به نسل روایت شده است، همراه با دوتارنوازی و هیجان ویژه‌ای که دارند، روایت می‌کنند. در زمان‌های قدیم که هیچ ابزار ارتباطی‌ای وجود نداشت، کودکان از همین بخشی‌ها داستان‌ها را یاد می‌گرفتند. گل سرسبد مجالس هنوز هم روایت‌خوانی بخشی‌هاست؛ روایت‌هایی مانند افسانه کرم و اصلی، کوراوغلو، لیلی و مجنون و... که در خراسان شمالی پرطرفدار هستند.
عابدی با بیان اینکه فرهنگ و آیین اقوام ایرانی به قدری جذاب، دیدنی و شنیدنی است که نیاز به یک تشکیلات منسجم‌تر دارد، اضافه کرد: فرهنگ نشاط و شادمانی امروز می‌تواند از فرهنگ غربی به سمت فرهنگ اصیل خودمان بازگردد، به شرطی که به آن توجه شود. سازمان فرهنگی هنری در این مقطع به این موضوع توجه کرد، ولی نهادهای دیگر مانند وزارت میراث فرهنگی هم باید به میدان بیایند. ما به یک سازمان احیای فرهنگ‌ها و سنت‌های اقوام نیاز داریم. اگر این اتفاق بیفتد، می‌توان رسیدگی بیشتری به فعالان این حوزه داشت. بخشی‌هایی که امروز خانه‌نشین شده‌اند، ملودی‌هایی که فراموش شده‌اند، افسانه‌هایی که از یاد رفته‌اند و... اینها نیاز به یک بانک جمع‌آوری اطلاعات دارند تا حفظ شوند. در تمام طول سال می‌توان فضاهای شاد و مفرحی مانند جشنواره «ایران عزیز» ایجاد کرد.
علاقه‌مندان برای بهره بردن از برنامه‌های جشنواره «ایران عزیز» می‌توانند از ۲۰ تا ۲۹ مهرماه هر روز از ساعت ۱۵ تا ۲۲ به دریاچه شهدای خلیج فارس (چیتگر) واقع در تهران، انتهای بزرگراه همت غرب مراجعه کنند. همچنین اطلاعات تکمیلی در پرتال جشنواره به نشانی iran.farhangsara.ir در دسترس علاقه‌مندان است.
