-
- |
-
- |
-
- |
-
- |
-
شنبه ۱۲ خرداد ۱۴۰۳
ساعت : ۱۳:۰۷
ساعت : ۱۳:۰۷
محمدتقي ابراهيمي
.
درختكاري در ايران داراي پشتوانه‌اي از علايق ملي و سنت تاريخي است، تاريخ نشان مي‌دهد که ايرانيان باستان، جشنهاي خاصي داشتند و در اين جشنها به درختکاري پرداخته و به خاک و زراعت احترام مي‌گذاشتند علاوه بر اين درختكاري با اعتقادات مذهبي مردم نيز پيوند دارد، تا حدي كه كاشت درخت نوعي عبادت محسوب مي شود.
درخت كاج درآيين مهر
درخت كاج درختى است كه در نقوش تخت جمشيد به وفور يافت مى شود.
ميراث آيين مهر درخت کاجي است که در مراسم کريسمس تزئين مي‌شود. ستاره‌ي روي درخت نيز ميراث آيين مهر است. روميان در اين جشنها از درختان هميشه سبز چون کاج استفاده مي‌کردند و سبزي هميشگي آن را نشانه‌ي قدرت و غلبه‌ي ميترا بر سرما و زمستان مي‌دانستند. در کنده‌کاري‌هاي باقي‌مانده از آيين مهر، درخت سرو يا کاج در کنار مهر و آناهيتا ديده مي‌شود و هم‌چنين در نقوش تزئيني ايراني به شکل بته‌جقه ترسيم مي‌شده است.
هم‌چنين در قسمت‌هايي از روسيه‌ي جنوبي هم‌اکنون جشنهاي مشابهي به‌مناسبت چله برگزار مي‌کنند. اين آيين‌ها شباهت بسياري با مراسم شب چله دارد. رقص مخصوص اين شب يادآور نحوه‌ي برداشت محصول کشاورزان در اين هنگام از سال است. يهوديان نيز در اين شب جشني با نام «ايلانوت» (جشن درخت) برگزار مي‌کنند و با روشن‌کردن شمع به نيايش مي‌پردازند.
درخت "سدره" نماد ملي
درخت "سدره" نماد ايران بعد از اسلام است؛ نهايت سخاوتمندي را مي‌توان در چهره درخت سرو بيان کرد.
براي حفاظت از محيط زيست و توجه به درختکاري، در شعرهاي ايرانيان نگاه خاصي وجود دارد و به اين عنصر زيست محيطي اهميت خاصي مي‌دهند.
درخت سدر. سدر، درختي است تناور که بلندياش گاهي تا 40 متر ميرسد و ميگويند تا دوهزار سال عمر ميکند و سايه بسيار سنگين و لطيفي دارد. تنها عيب اين درخت آن است که خاردار است ولي براي بهشتي شدن آن. خداوند اين مشکل را نيز حل کرده است و در آيات بيست و هفتم، بيست و هشتم و بيست و نهم سوره واقعه ميگويد: «و ياران راست. ياران راست کدامند؟ آنها در سايه درخت سدر بيخار قرار دارند و درختهاي موز که ميوهاش خوشه خوشه روي هم چيده است.»
بعضي از مفسران گفتهاند با توجه به اينکه درخت سدر برگهايي بسيار کوچک و درخت موز برگهايي بسيار پهن و بزرگ و گسترده دارند، ذکر اين دو درخت اشاره لطيفي به تمام درختان بهشتي است که در ميان اين دو قرار دارد.
ما مسلمانان معتقديم در شب معراج حضرت محمد (ص)، جبرئيل به صورت اصلياش در برابر رسول خدا (ص) ظاهر شد تا او را به معراج ببرد و اين جريان در کنار سدرةالمنتهي واقع شد.
و اما سدرةالمنتهي کجاست؟ در اين باره علامه محمدحسين طباطبايي در تفسيرالميزان مينويسد: «گويا نام مکاني است و شايد مراد از آن. منتهاي آسمان باشد، به دليل اينکه خداوند ميفرمايد جنت الماوي پهلوي آن است و ما ميدانيم که جنب ماوي در آسمانهاست و اما اينکه اين درخت سدره چه درختي است، مثل اينکه بناي خداي تعالي در اينجا بر اين است که به طور مبهم و با اشاره سخن بگويد... و معناي آيه «اذ يغشي السّدة ما يغشي» اين است که: «آن زمان که احاطه مييابد، آنچه احاطه مييابد.» در اينجا خداي تعالي مطلب را مبهم گذاشته و نفرموده چه چيز به سدر احاطه مييابد.»
در تفسير نمونه نيز آمده است:
پيامبر اکرم در حديثي ميفرمايد: «من بر هر يک از برگهاي آن (سدره- المنتهي) فرشتهاي ديدم که ايستاده بود و تسبيح خداوند را ميکرد.»
و در جاي ديگري ميگويد: «من به سدرةالمنتهي رسيدم و ديدم در سايه هر برگي از آن امتي قرار گرفتهاند.»
اين تعبيرات نشان مي‌دهد که هرگز منظور، درختي شبيه آنچه در زمين ميبينيم نيست بلکه اشاره به سايبان عظيمي است در جوار قرب رحمت حق که فرشتگان بر برگهاي آن تسبيح مي‌کنند و امتهايي از نيکان و پاکان در سايه آن قرار دارند.
