رحلت آيت الله العظمي حسيني زنجاني

به گزارش شهر، تشييع پيکر شريف مرجع عالي قدر حضرت آيت الله العظمي سيد عزالدين حسيني زنجاني(رحمه الله عليه) روز پنجشنبه ساعت 30/8 صبح از مقابل مسجد حوض لقمان(ميدان شهداء) به سمت حرم مقدس رضوي تشييع خواهد شد.

 آيت‌الله سيد عزالدين زنجاني از علماي برجسته مشهد و از شاگردان علامه طباطبايي و آيت‌الله العظمي بروجردي محسوب مي‌شدند که در سال‌هاي اخير همواره اساتيد و جوانان بي‌شماري با حضور پاي منبر ايشان از بيانات وي استفاده مي‌کردند.

زندگينامه آيت الله زنجاني

حضرت آيت الله العظمي حاج سيد محمدعزالدين حسيني موسوي مجتهد­ زنجاني( دامت برکاته) در سال 1300ه.ش درخاندان علم و فقاهت،خاندان امام جمعه زنجان، در شهر زنجان ديده به جهان گشودند.

جد اعلاي معظم له، آيت الله العظمي سيد محمد مجتهد سرداني (رحمه الله عليه) فقيه متبع و مورد احترام مردم زنجان در عصر قاجار بودند که در طرد و دفع بابيت از زنجان نقش بسيار مهمي داشته­اند.

والد ايشان فقيه عارف مرحوم حضرت آيت الله العظمي سيد محمود حسيني زنجاني (رحمه الله عليه)،مشهور به امام جمعه زنجان، از علماي پارسا و مورد احترام بزرگان حوزه بودند. ايشان سال­هاي متمادي در نجف اشرف از محضر بزرگان آن حوزه مقدسه استفاده کرده و از دروس آيات عظام نائيني،آقا ضياء عراقي،شيخ الشريعه اصفهاني،سيد محمد کاظم يزدي (صاحب عروه) و به خصوص از درس آيت الله العظمي حاج شيخ محمدحسين غروي اصفهاني (کمپاني) بهره برده و جزء خصيصين و دوستان نزديک آيت الله العظمي غروي اصفهاني محسوب مي­شدند به طوري که ما بين اين دو بزرگوار نامه­هايي در سير و سلوک مبادله شده است.

آيت الله العظمي سيد محمود حسيني زنجاني(اعلي الله مقامه الشريف) در زنجان،تهران و قم حوزه درسي داشته و جمعي از بزرگان از دروس معظم له استفاده کرده­اند. از مشهورترين شاگردان ايشان مي­توان به فرزند بزرگوارشان آيت الله العظمي سيد عزالدين حسيني زنجاني(دامت برکاته)، مرحوم آيت الله سيد محمود طالقاني، مرحوم استاد رضا روزبه زنجاني و آيت الله سيد حجت هاشمي خراساني(دامت برکاته) اشاره کرد.

تحصيل و فعاليت هاي سياسي

معظم له تحت نظارت و سرپرستي والد بزرگوار خود مقدمات و سطح و کمي از خارج را در زنجان فرا گرفته و در اين حوزه از دروس والد معظم خود و دروس مرحوم آيت الله شيخ حسين دين محمدي(قدس سره)،از شاگردان آخوند خراساني(رحمه الله عليه)، استفاده بردند.معظم له سپس به شهر مقدس قم عزيمت کردند و در شهرعلم و فقاهت قم، در فقه و اصول از محضر درس آيات عظام: آيت الله العظمي سيد محمد حجت کوه کمري(رحمه الله عليه) [به مدت چهارده سال]، آيت الله العظمي سيد حسين طباطبايي بروجردي(رحمه الله عليه)[ به مدت ده سال]، آيت الله العظمي سيد صدرالدين صدر(رحمه الله عليه)،آيت الله العظمي سيد احمد خوانساري(رحمه الله عليه) و آيت الله العظمي ميرزا رضي زنوزي تبريزي(رحمه الله عليه) تلمذ فرمودند.

ايشان همچنين دوره کامل حکمت متعاليه را در محضر آيت الله العظمي امام خميني[1](قدس سره)،علامه سيدمحمد حسين طباطبايي تبريزي(قدس سره) و آيت الله شيخ مهدي مازندراني(قدس سره) تحصيل کرده و در دروس اسفار هر سه حکيم متاله حضور يافتند. لازم به ذکر است که درس اسفار مرحوم علامه طباطبايي در قم با درخواست معظم له و حضور ايشان و جمعي از همدوره اي­هاي معظم له تشکيل شده است و مرحوم علامه نخستين حواشي خود را بر اسفار بر چاپ سنگي اسفار متعلق به معظم له مرقوم کرده­اند که اين نسخه در گنجينه مخطوطات بيت معظم له نگهداري مي­شود. همچنين سلسله جلسات مباحثات شبانه با حضور علامه طباطبايي،که بعدا به جلسات اصول فلسفه و روش رئاليسم منتهي مي­شود، به درخواست معظم له و در منزل ايشان در قم بنا گذاشته شده است.

معظم له جهت استفاده از حوزه درسي بزرگان حوزه مقدسه نجف مدت کوتاهي نيز به اين حوزه مشرف شده و از درس آيت الله العظمي سيد عبدالهادي شيرازي(قدس سره)، آيت الله العظمي سيد ابوالقاسم خويي(قدس سره) و آيت الله العظمي سيد محسن حکيم(قدس سره) استفاده کردند.

آيت الله العظمي حسيني زنجاني(دامت برکاته) در بين اساتيد فقه و اصول خود بيش از همه از مشرب فقهي حضرت آيت الله العظمي حجت کوه کمري(قدس سره) متاثر شده­اند و همانند استادشان در جمع بين روايات متعارض تبحر و برجستگي خاصي دارند.

معظم له بنا به درخواست حضرت والدشان از سال 1334 در زنجان مستقر شدند و در اداره حوزه علميه و رسيدگي به امور شرعي و اجتماعي به مرحوم والد خود کمک مي­کردند.در سال 1342 با نهضت حضرت امام خميني(قدس سره) همراه شدند و در منبر صراحتا از ايشان نام مي­بردند و به ترويج مرجعيت معظم له مي­پرداختند و سخنراني­هاي تندي بر عليه دستگاه حاکمه و قوانين طاغوتي ايراد مي­کردند که بالاخره دستگير گرديدند و مدتي در تهران همراه با برخي اعاظم (از جمله شهيد مطهري، مرحوم محمد تقي فلسفي،مرحوم شيخ حسين لنکراني،شهيد هاشمي نژاد و ديگر بزرگان و روحانيون) زنداني شدند.

در اثر تداوم فعاليت ها و سخنراني­هاي معظم له بر عليه رژيم شاه، از سال 1351 از طرف ساواک مجبور به اقامت اجباري در شهر مقدس مشهد شدند و در اين شهر به فعاليت هاي علمي و سياسي خود ادامه دادند و همراه با ديگر ارکان اين حوزه مقدسه به مناسبت­ هاي مختلف اعلاميه مي­دادند و در تظاهرات مردم و علماي مشهد پيشاپيش مردم حرکت مي­کردند.

پس از پيروزي انقلاب اسلامي به درخواست حضرت امام خميني(قدس سره) به زنجان برگشته و رهبري و هدايت مردم زنجان را در انقلاب اسلامي عهده دار شده و به حکم بنيانگذار جمهوري به امامت جمعه شهر زنجان منصوب شدند و مدت دو سال در دوره تثبيت جمهوري اسلامي ايران در استان زنجان نقش موثر داشتند و سپس به مشهد مقدس برگشته و فعاليت­هاي علمي خود را در جوار بارگاه ملکوتي ثامن الحجج حضرت علي بن موسي الرضا(عليه السلام) از سر گرفتند.

تدريس

معظم له سطوح عالي دروس حوزوي را در حوزه هاي علميه قم ، زنجان و مشهد تدريس کرده اند و بيش از سي سال است که در حوزه علميه مشهد به تدريس خارج فقه و اصول،تفسير،کلام و عقايد و فلسفه مشغول هستند و بسياري از افاضل حوزه و دانشگاه از دروس معظم له بهره مند بوده اند و تعدادي نيز به اخذ درجه اجتهاد از محضر ايشان نائل شده­اند.

از شاگردان برجسته معظم له مي توان به فرزند بزرگوارشان فقيه عالي قدر حضرت آيت الله سيد محمد حسيني زنجاني، مدرس خارج فقه و اصول حوزه علميه زنجان و مسئول بخش استفتاءات معظم له، اشاره کرد.

مرجعيت

معظم له بنا به درخواست جمعي از مومنين و فضلاء حوزه در سال 1354 رساله عمليه خود را با عنوان رساله جامع الاحکام در مشهد مقدس منتشر کردند و جمعي از مومنين در تقليد به ايشان رجوع کردند.پس از رحلت حضرت آيت الله العظمي اراکي(رحمه الله عليه)، رساله فعلي معظم له با عنوان رساله توضيح المسائل در سال 1373 منتشر شد و جمع ديگري از مومنين در تقليد به ايشان رجوع کردند. فعلا دفاتر معظم له در شهرهاي مشهد، زنجان و تبريز فعال هستند و در ايام حج بعثه معظم له به منظور پاسخ گويي به استفتاءات مقلدين و ساير امور شرعي در مدينه منوره و مکه مکرمه مستقر است.

تاليفات

از حضرت آيه الله العظمي حسيني زنجاني تاکنون چند اثر منتشر شده است که عبارتند از:

1- رساله جامع الاحکام(چاپ اول،مشهد،1354)

2- رساله توضيح المسائل

3-منتخب رساله توضيح المسائل[با تجديد نظر و اضافات،به ضميمه منتخب استفتاءات] (چاپ اول،زنجان،1391)

4- مناسک حج و عمره مفرده

5- شرح خطبه حضرت زهرا (سلام الله عليها)

6- حکمت فاطمي ،تلخيص«شرح خطبه حضرت زهرا (س)»

7- تفسير سوره مبارکه حمد

8- راه رستگاري ، جستاري در باب اسلام و ايمان

9- مطارحات حول معيار الشرک في القرآن

10- معيار شرک در قرآن

11- شرح زيارت عاشورا

12- صد و ده پرسش و پاسخ [بخشي از استفتاء­ات معظم له]

برخي آثار فقهي و اصولي ايشان از جمله تقريرات دروس اصول و فقه آيات عظام حجت و بروجردي و نيز تعليقه بر وسيله النجاه آيه الله العظمي سيد ابوالحسن اصفهاني(قدس سره) هنوز به زيور طبع آراسته نشده است.

برخي از ويژگي­هاي علمي و روحي

از ويژگي­هاي علمي و روحي اين مرجع عالي قدر مي­توان به نکات زير اشاره کرد:

- معظم له بسيار خليق، مهربان، متواضع، گشاده رو و با حوصله بودند و به خصوص با دقت و حوصله به پرسش­هاي جوانان پاسخ مي­دادند و از اين رو بيشتر نمازگزاران و مراجعان مسجد امام صادق(عليه السلام) مشهد مقدس و دفتر ايشان را دانشجويان و طلاب تشکيل مي­دادند.

- ايشان نسبت به خاندان اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم السلام) و به خصوص به جده بزرگوارشان (سلام الله عليها) محبت و علاقه فوق العاده­اي داشتند و جنبه ولايت در ايشان بسيار قوي بود.

- معظم له علاقه و توجه فراواني به مجلس روضه حضرت ابا عبدالله الحسين (عليه السلام) و تعظيم شعائر حسيني(عليه السلام) داشتند به طوري که بيش از 35 سال به طور مرتب در بيت خود در مشهد مقدس روضه هفتگي برگزار مي­کردند .

- معظم له انس مخصوصي با ادعيه مأثور از اهل بيت( عليهم السلام) و به خصوص صحيفه سجاديه داشتند به طوري که اکثر ادعيه مأثور را از حفظ بودند و هميشه در سخنان خود به جنبه هاي معرفتي اين ادعيه اشاره مي­کردند و معتقدبودند که بسياري از ادعيه ماثور از اهل بيت(عليهم السلام) مهجور واقع شده اند و کمتر به دقايق و ظرايف و محتواي عميق اين ادعيه توجه شده است.

- به دروس اعتقادي و تفسير قرآن کريم اهميت خاصي قائل بودند به طوري که درس­هاي عقايد و تفسير معظم له تقريباً هيچ گاه تعطيل نشد.

- معظم له يکي از معدود مراجعي بودند که در کنار فقه و اصول و تفسير در عرفان و فلسفه نيز صاحب نظر و داراي مطالعات عميق بودند و معتقدبودند که هر چند برخي آراء و عقايد فلاسفه و عرفا با مکتب اهل بيت (ع) سازگار نيست اما موارد سازگاري نيز کم نيست و نکات قابل استفاده در آثار ايشان وجود دارد.