به گزارش شهر، آیین رونمایی از کتاب «نام علی در معماری اسلامی ایران،به روش خط بنایی» صبح امروز با حضور سیدمحمد بهشتی مشاور ارشد رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری،مقتدایی نماینده مجلس شورای اسلامی، طالبیان رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات اسلامی و منصور فلامکی چهره ماندگار معماری ایران در موزه هنرهای دینی امام علی (ع) برگزار شد.
طالبیان رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات اسلامی به عنوان میزبان این مراسم به حاضران خوشامد گفت و درباره کتاب «نام علی(ع) در معماری اسلامی ایران» توضیح داد: نام علی (ع) یادآور تمام فرهنگ و تمدن ایران اسلامی است و هر کس به زبانی ارادات خود را به این امام همام ابراز داشته است، برخی به زبان هنر، برخی شعر،موسیقی و معماران هم به زبان معماری ارادت خود را نشان داده‌اند و من خدا را شاکرم که توانستیم با همکاری پژوهشکده معماری و هنرهای سنتی اصفهان این اثر را به سرانجام برسانیم.
مجتبی شاهمرادی مدیر نشر آرما نیز که کار انتشار این کتاب را بر عهده داشته است در سخنانی گفت: این کتاب شاید اگر از سوی بخش دولتی منتشر می‌شد، به زینت کتابخانه‌ها تبدیل می‌شد اما اکنون ما امیدوار هستیم که این کتاب بتواند در کتابفروشی‌ها جای خود را پیدا کند و مورد استفاده علاقه‌مندان قرار گیرد.
او با ابراز خرسندی از سپرده شدن انتشار کتاب به نشر آرما گفت: اگر شرایط نشر در کشور وضعیت بهتری داشت و ما نگران مسائل مالی از قبیل قیمت کاغذ و ... نبودیم، می‌توانستیم این کتاب را با قیمت کمتری به دست علاقه‌مندانش برسانیم.
مدیر نشر آرما ابراز امیدواری کرد که شرایط نشر در کشور وضعیت بهتری پیدا کند.
مقتدایی نماینده مجلس و رئیس پیشین پژوهشکده معماری و هنرهای سنتی اصفهان نیز در سخنانی گفت: این کتاب حافظ آثاری از معماران است که در بناها از نام علی(ع) استفاده کرده‌اند و اگر روزی این بناها از بین برود این کتاب حافظ این آثار خواهد ماند.
وی افزود: بسیاری از معماران نام علی (ع) را در ابعاد و اشکال بسیار متنوعی ارائه کرده اند که این نشان می‌دهد آنها متوجه چند بعدی بودن وجود مبارک حضرت علی (ع) بوده‌اند.
مقتدایی گفت: اندیشه امام علی (ع) در نهج‌البلاغه نشان می‌دهد که ایشان در قرن 7 به مسائلی چند بعدی توجه داشته اند که امروز دستمایه ما قرار می‌گیرد و او را به الگو و اسوه ما تبدیل می‌کند.
وی افزود: چند بعدی بودن امام علی (ع) در معماری اسلامی ایران مورد توجه قرار گرفته است و به همین دلیل است که دوستداران آن حضرت بر در و دیواری که مزین به نام علی (ع) است بوسه می‌زنند چرا که او در دل‌های ما جای دارد.
سیدمحمد بهشتی مشاور ارشد رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری سخنران بعدی این مراسم بود که ابتدا مناسبت روز مباهله را تبریک گفت و همزمانی این روز را با رونمایی از کتاب نام علی (ع)در معماری اسلامی ایران به فال نیک گرفت.
بهشتی به موضوع خط و نوشته در آثار معماری ایران اشاره داشت و گفت: در دیگر کشورهای دنیا خط و نوشته در بناهای معماری وجود دارد اما به صورت انضمامی است و جزئی از اثر محسوب نمی‌شود اما تجربه تاریخی هنر اسلامی و معماری نشان می‌دهد که خط و نوشته در معماری اسلامی ایران به صورت جزئی از بنا بوده است مثل محراب مسجد جامع اصفهان که نوشته‌هایش به اثر اضافه نشده است بلکه جزئی از محراب است.
او درباره چرایی این موضوع هم توضیح داد: در فرهنگ اسلامی ما همیشه سنت این بوده است که مهمترین مأموریت هنرمند را سیر از ظاهر به باطن اشیاء می‌بینیم و هنرمندان کارشان کیمیاگری و از قوه به فعل درآوردن اشیاء بوده است. به طوری که گوهر ذاتی اشیاء را آشکار می‌ساختند.
وی افزود: کیمیاگری هم همین بوده است و طلا بودن جزء گوهر ذاتی مس بوده و تنها کیمیاگر زوائد آن را جدا می‌کرد تا گوهر طلا آشکار شود که این موضوع درباره انسان نیز صدق می‌کند و اسلام در واقع قوای معنوی ما را از قوه به فعل درمی‌آورد و گوهر ذاتی ما را آشکار می‌کند که در نتیجه مؤید این آیه قرآن است : یسبح لله ما فی‌السماوات و ما فی‌الارض» اثر هنری هم اگر حجاب مادیت از آن برداشته شود باید شاهد تسبیح گویی آن باشیم و کجا بهتر که این تسبیح را بر قامت اثر هنری مشاهده کنیم.
بهشتی به کتابت در بناها و معماری اسلامی اشاره داشت و گفت: بسیاری تصور می‌کنند که کتابت و نقوش در معماری اسلامی ایران افزودنی‌هایی بر معماری است در حالی که از منظر معمار این گونه نیست و نقوش و کتابت جزئی از معماری و اساس آن محسوب می‌شود و در واقع این نقوش و کتابت پرده برداری و خلع ماده‌ای است تا حقیقتی را آشکار کند.
بهشتی در ادامه سخنان خود به رویکرد فرهنگی ایران نسبت به مسائل معنوی و دین اشاره داشت و گفت: بیشترین رویکرد معنوی به دین اسلام در حوزه فرهنگی ایران رخ داده است و تمام کسانی که در طول تاریخ به این رویکرد اولویت بخشیده‌اند خاستگاه‌شان ایران بوده است به خصوص در عرصه هنر چرا که ویژگی‌هایی در فرهنگ ایرانی است که اقتضاء می‌کند رویکردمان به دین، معنوی باشد که این موضوع حتی قبل از اسلام نیز در منطقه فرهنگ ایرانی دیده می‌شود.
وی افزود: وقتی جنبه‌های معنوی دین اولویت پیدا می‌کند، موضوع ولایت نیز حائز اهمیت می‌شود و به دنبال آن نام علی (ع) نیز موضوعیت پیدا می‌کند و بر صدر می‌نشیند.
بهشتی با اشاره به حضور معنویت و تشیع در دوران قبل از صفویه گفت: اگر در دوران صفویه به موضوع تشیع و حضرت علی (ع) توجه ویژه‌ای شده است کاملاً طبیعی است چرا که حاکمیت سیاسی در آن زمان تشیع و امامیه بوده است اما ما شاهد هستیم که در دوره تیموری،سلجوقی و ... نیز که حاکمیت سیاسی تشیع نبود، نام علی (ع) در بناهای تاریخی دیده می‌شود و این بیش از هر چیز بر فرهنگ ایرانی دلالت دارد که به رویکرد معنوی دین توجه دارد.
او به گفته هانری کربن دراین رابطه اشاره داشت و گفت: کربن جایی گفته است که اسلام در حجاز آشکار شد و در ایران دین فهمیده شد.
او در بخش پایانی سخنان خود گفت: نام حضرت علی (ع) بر بناهای ما اکسیری است که خاک بناهای ما را به طلا تبدیل کرده است و ما خوشنودیم که به این اکسیر دست یافته‌ایم و آن را وامدار فرهنگ خود هستیم.
محمدمنصور فلامکی چهره ماندگار معماری نیز در ادامه این مراسم به ذکر نکاتی درباره کتاب «نام علی (ع) در معماری اسلامی ایران» پرداخت و از ضرورت توجه به رنگ، فاصله، اندازه و مقیاس در این کتاب سخن گفت.
معماریان مؤلف کتاب «نام علی (ع) در معماری اسلامی ایران» سخنران آخر این مراسم بود که ابتدا از عدم همراهی سازمان‌ها و وزارتخانه‌های دولتی در انتشار این کتاب انتقاد کرد و انتشار این کتاب را به همراه دیگر پژوهش‌هایش در زمینه معنوی و مذهبی،اندوخته اخروی برای خود دانست.
او همچنین گفت: اگر روزی از دنیا رفتم این کتاب نام علی (ع) را نیز با من همراه کنید تا آن دنیا دستگیرم باشد و ذخیره‌ای برای آخرتم شود.
او به سفرهایی که برای پژوهش‌های این کتاب داشته اشاره داشت و گفت: در سمرقند و بخارا دیدم که چقدر امام علی(ع) در آن جا مظلوم است اما معماران اصفهانی توانسته‌اند طوری ارادت خود را به امام علی (ع) نشان دهند که گاه نوشته‌هایشان را باید با رمزگشایی خواند.
معماریان این کتاب را حاصل تلاش خود از سال 83 تاکنون دانست و گفت: بیشترین همراهی را در انتشار این کتاب،دانشجویانم داشتند که از آنها سپاسگزارم.
او ابراز امیدواری کرد که این کتاب به زبان عربی و انگلیسی هم چاپ شود و در کشورهای عراق و لبنان نیز عرضه شود و دو کتاب دیگرش با مضمون «الله» و «محمد (ص)» نیز امکان انتشار پیدا کند.
در پایان این مراسم از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات اسلامی لوح تقدیری به مؤلف این کتاب «معماریان» اهدا شد و سپس با حضور سخنرانان این مراسم از این کتاب رونمایی شد.
کتاب «نام علی (ع) در معماری اسلامی ایران، به روش خط بنایی» در 264 صفحه مصور، رنگی و با کاغذ گلاسه به قیمت 60 هزارتومان از سوی انتشارات آرما منتشر شده و شامل تصاویری از 49 بنای تاریخی است.
