به گزارش شهر، اعداد و ارقامی که هر سال مسئؤلان از میزان مطالعه در کشور ارائه می کنند هر چند با هم متفاوت است اما در همه این آمار یک محور مشترک بوده و آن هم پایین بودن سرانه مطالعه در ایران است.
سرانه مطالعه یعنی این که هر نفر به طور میانگین در روز چقدر کتاب می خواند. برای به دست آوردن این عدد، زمان کتاب خواندن همه افراد یک جامعه را با هم جمع می کنند و تقسیم می کنند به تعدادشان!
رئیس کتابخانه سازمان اسناد ملی ایران دولت دهم گفته بود سرانه مطالعه هر ایرانی در شبانه روز فقط 2 دقیقه است. البته در این محاسبه کتاب های درسی در نظر گرفته نشده اند. اگر زمان درس خواندن این کتاب ها را هم به این رقم اضافه کنیم، سرانه مطالعه هر ایرانی می شود 6 دقیقه. این در حالی است که سرانه مطالعه آمریکایی ها 20 دقیقه، انگلیسی ها 55 دقیقه و ژاپنی ها 90 دقیقه است.
در همان زمان منصور واعظی دبیر کل وقت نهاد کتابخانه های عمومی کشور نیز وضعیت سرانه مطالعه در ایران را بسیار خوب دانست و گفت: سرانه مطالعه روزانه 18 دقیقه است ، تازه این عدد فقط برای مطالعه کتاب های غیر درسی و غیر کاری است.
مرکز پژوهش های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در سال های گذشته وضعیت مطالعه 28 استان کشور را بررسی کرد و اعلام کرد سرانه مطالعه ایرانی ها 7 دقیقه در روز است.
با این آمار سرانه مطالعه در ایران در حد فاجعه است! جامعه ی ایرانی با کتاب و خط قهر است ، این را آمارهای تایید شده و نشده گواهی می دهند. سهم هر ایرانی را از مطالعه از 3 تا 30 دقیقه برشمرده اند.
البته وضعیت نشر کشور در شرایط دل آزارتری است؛ شمارگان کتاب ها این موضوع را به خوبی آشکار می کند.
1000، 2000 و 3000 شمارگان کتاب های ما است تازه همین شمارگان اندک نیز در یک دوره طولانی چند ساله به فروش می رسد.
البته اگر همه این مسایل درست شود خواننده را باید از کجا آورد؟ بسیاری از کتاب ها در قفسه فروشگاه ها خاک می خورد و مشتری و خریداری پیدا نمی شود.
نویسندگان ما درست نمی نویسند یا جیب مردم خالی است.گران بودن کتاب، فقدان وقت کافی برای مطالعه، سرگرم شدن به مسایل جانبی و یا نبود کتاب مناسب برای سلیقه های مختلف. همه ی اینها هست اما مساله، این ها نیست.
خیلی ها می گویند وقت ندارند اما اگر همین افراد اوقات کار و فراغت خود را بررسی کنند می بینند که وقت دارند اما حال و حوصله کتاب خواندن را ندارند.
بسیاری از جوانان ساعت ها وقت خود را صرف ارسال پیامک و تماشای تلویزیون می کنند اما حاضر نیستند یک ساعت را به مطالعه اختصاص دهند.
وقتی افراد نتوانند برنامه ریزی درستی داشته باشند؛ قیمت کتاب، کمبود وقت و در دسترس نبودن کتاب بهانه می شود.
آنانی که پرسش ندارند معمولا نیازی به مطالعه و تحقیق نمی بینند احساس نیاز و علاقه به مطالعه انسان را به کتاب و کتابخوانی ترغیب می کند.
فرهنگ ایرانی هنوز در زمانه ی فرهنگ شفاهی به سر می برد برای آنان که تحمل تامل ،اندیشه، تفکر و مطالعه ندارند، خواندن عذاب آور است.
اهمیت بررسی سرانه مطالعه در کشورها به رشد فرهنگی آنها و به طور گسترده تر به توسعه انسانی در هر کشور مربوط می شود و هنوز ما نتوانستیم آمار قابل قبولی در زمینه سرانه مطالعه داشته باشیم.
مصطفی رحماندوست در واکنش به آمارهای کتابخوانی می گوید:ˈ به صراحت می گویم این آمار دروغ است. هیچ مکان رسمی در ایران وجود ندارد تا بتوانیم بفهمیم سطح مطالعه در کشور چقدر است، اما حس می کنم این سطح بسیار پایین است.ˈ
** خانواده و آموزش و پرورش دو رکن اساسی
فیروز زنونی جلالی نویسنده کتاب، خانواده و آموزش و پرورش را دو رکن اساسی تشویق کودکان ودانش آموزان به مطالعه و کتابخوانی دانست و گفت: آموزش و پرورش در کنار خانواده تاثیرات زیادی در رشد مطالعه در جامعه دارد.
وی نهادینه کردن فرهنگ کتابخوانی در جامعه را ضروری خواند و گفت: فرهنگ مطالعه و کتابخوانی را از دوران پیش دبستانی نهادینه کنیم و برنامه ریزی این مقوله در دستورکار قرار گیرد.
نویسنده کتاب قاعده بازی افزود: مطالعه در کودکان ما هنوز جانیفتاده است و جامعه هنوز به آن به عنوان یک کالا و وسیله اساسی نگاه نمی کند.
اوی افزود: رسانه ها از جمله تلویزیون باید برنامه هایی در این خصوص ترتیب دهند تا کتاب و گرایش به مطالعه در کودکان شکل گیرد.
زنوزی به قیمت کتاب در بازار اشاره کرد و گفت: بهای کتاب در ایران گران است و شاید خیلی از افراد از خرید آن منصرف شوند برای رفع این مشکل دولت باید به حوزه کتاب یارانه اختصاص دهد و در زمینه کاغذ و نشر به یاری ناشران بشتابد.
** گسترش فضای مطالعه در کشور
براساس تحقیقات به عمل آمده کشورهای جهان سوم کمترین سرانه مطالعه را به خود اختصاص می دهند در این کشورها بیشتر افراد مطالعه نمی کنند و استفاده و ترویج محصولات فرهنگی نهادینه نشده است.
یکی از دلایل پایین بودن سرانه مطالعه در این کشورها بی توجهی مسئولان فرهنگی است.
نبود کتابخانه در تمامی مناطق شهری، محلی و البته روستاها، نبود کتاب مناسب، افزایش قیمت سرانه کتاب و استفاده نکردن از زمان و اوقات فراغت از جمله عوامل پایین بودن سرانه مطالعه در کشور است.
با این حال گسترش فضای مطالعه در مساجد، ایستگاه های مترو، اتوبوس، پارک ها و بوستان ها در رشد مطالعه در کشور مثمرثمر است.
بیست وهفتمین نمایشگاه بین المللی تهران که هم اکنون در مصلی تهران در حال برگزاری است بهترین فرصت توجه جدی تر به فرهنگ مطالعه و آشتی با کتابخوانی است .
این نمایشگاه که از دهم اردیبهشت ماه در این محل آغاز به کار کرد تا 20 اردیبهشت برای بازدید عموم فعالیت می کند.
