به گزارش رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران؛ محمد سرور رجایی، از شاعران معاصر افغان و مسئول ادبیات افغانستان در حوزه هنری اولین سخنران بزرگداشت حافظ در این نشست بود. وی اظهار داشت برای دعوت در این نشست به این خاطر خوشحال شدم که در سال هایی که میهمان برادران ایرانی خود بوده ام، متاسفانه کمتر با فرهنگ و سنت های اجتماعی کشورهای یکدیگر آشنا شده ایم. این شاعر افغان گفت: در حالی که مسئولان همیشه اظهار می کنند که ما فرهنگ، تاریخ و زبان مشترک دارم، اما این حرف های کلی به جایی نخواهد رسید و باید جزئی تر فرهنگ و سنت های یکدیگر را بشناسیم. متاسفانه هموطنان من قله های ادبی ایران را نمی شناسند، و در مقابل هم چنین متاسفم که ایرانی ها هم قله های ادبیات افغانستان را نمی شناسند.
رجایی اظهار داشت، پیش از آنکه در این جا حضور پیدا کنم، با خود می اندیشیدم که صحبتم را به عنوان یک افغانستانی از کجا آغاز کنم که حق مطلب درباره لسان الغیب ادا شود. یاد شادروان خلیل الله خلیلی، شاعر بزرگ افغان افتادم که در سال 1335 به دعوت وزیر فرهنگ وقت ایران به شیراز سفر کرد. وی در خاطرات خود پس از بازگشت از این سفر نوشت "روزی که پیام دوستانه ای در کابل به من ابلاغ کردند، من آن را مهربانی و آهنگ دوستی پنداشته و آن را به ایران بردم. سپس غزلی را که با بیت "درخت دوستی بنشان؛که کام دل به بار آرد" در وصف این سفر می خواند که در واقع این غزل ارادت ملک الشعرای افغانستان به حافظ شیراز را نشان می دهد.
حافظ شیراز جایگاه بسیار والایی در بین مردم افغانستان دارد. اگرچه در این سال ها به خاطر جنگ و ویرانی هایی که داشتیم، دانشگاه‌ها، مدارس و مراکز فرهنگی ما تخریب شد، اما آن فرهنگ دیرینه، کهن و مشترک ما در قلب ها حفظ شد. در افغانستان در گذشته ها رسم بر این بود که پیش از آنکه کودکان به مدرسه روند، در مکتب های خانگی پس از آموختن قرآن، هر کودکی باید غزلیاتی از دیوان حافظ را هم یاد می گرفت. هر کسی می توانست حافظ را روان بخواند، با سواد محسوب می شد. به همین خاطر دیوان حافظ کتابی بود که در طاقچه خانه های افغانستان پیدا می شد.
زبان فارسی در افغانستان در کنار زبان پشتو، دو زبان رسمی این کشور هستند، در حالیکه به آن زبان دری می گویند. اما در واقع زبان دری و فارسی هیچ گونه جدایی از هم ندارند و به اعتقاد من دشمنان ما واژه دری را مختص افغانستان و فارسی را مختص ایران کردند تا اختلاف افکنی کنند و همان بلایی که بر سر تاجیکستان آوردند، بر سر افغانستان هم بیاورند. در حالی که سه کشور فارسی زبان ایران، افغانستان و تاجیکستان در یک جغرافیای واحد زبان قرار دارند.
در تاجیکستان دیوان حافظ شیرازی بیش از 10 بار به زبان سرلیک منتشر شده است. این در حالی است که طبق قوانین این کشور تبلیغ زبان فارسی جرم محسوب می شود. تاجیکان احترام بسیار زیادی برای مقام حضرت حافظ قائلند. هنوز دیوارهای بسیاری از مساجد چین، ازبکستان و سایر کشورهایی که مسلمانان حضور دارند، اشعار حافظ و سایر بزرگان ادبیات فارسی دیده می شود.
این شاعر معاصر افغان گفت: خالق داد امید، استاد زبان و ادبیات فارسی در پاکستان اعتقاد دارد زبان فارسی در میان اجداد ما زبان رسمی بود و امروز خیلی دلم به حال جوانان مان می سوزد که فارسی را نمی شناسند و دستشان از بیدل ، حافظ و اقبال کوتاه است. آنها ناراحتند چون غزلیات حضرت حافظ عصاره ارزش ها و حکمت ما است.
امروز اگر مردم افغانستان به قله های ادبیات و شعر فارسی نگاهی بیندازند، باز هم سرآمد آنها حافظ است. شعرهای حافظ در میان مردم افغانستان بسیار تاثیرگذار است و بسیاری از آنها تبدیل به شعر و ترانه شده است. در جغرافیای زبان فارسی، نزد همه اقشار و حتی عارفان نامدار غزلیات حافظ عصاره همه خوبی ها است، اگر نیک به آن بیندیشیم.
امیدوارم حرف های من باب دوستی ها و رفت و آمد میان فارسی زبانان را بیشتر کند و اینکه ما به قله های ادب خود سر تعظیم فرود آوریم. افغانستان کشور ادب، گل و تبسم است و ارادت خاصی به قله های فرهنگ و ادبیات مشترک مان دارد.
در ادامه برنامه علیرضا شجاع پور شاعر و مدرس درس گفتارهای حافظ، طی سخنانی به تشریح جایگاه حافظ در میان ادبیات فارسی پرداخت و دیوان حافظ را اثری دانست که چهار قله دیگر ادب فارسی، یعنی شاهنامه، فردوسی، سعدی،نظامی و مولوی را در خود تلفیق کرده است. سپس ایشان به تبیین زمانه حافظ و تاثیر وقایع روزگار وی در غزلیات حافظ پرداخت.
