به گزارش رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، ششمین جلسه باشگاه فیلم کوتاه و مستند شهر در پردیس سینمایی ملت برگزار شد و در جریان آن فیلم‌های کوتاه «تاریک روشن» و «پرتره» به کارگردانی بهنام عابدی، «پرواز قاصدک» به کارگردانی ایرج محمدی رزینی و «۱۱» به کارگردانی مسعود حاتمی به نمایش درآمد. در ادامه این جلسات، افشین هاشمی در کارگاهی با موضوع «بازیگری» صحبت کرد.
هاشمی در ابتدای این نشست در پاسخِ به یکی از حاضرین که فیلم‌هایی با فضای ثابت را تله تئاتر عنوان کرد و بازی در این فیلم‌ها را تئاتری، با تاکید بر اینکه تفاوت زیادی میان بازیگری تئاتر و سینما نمی‌بیند، اظهار کرد: این تقسیم بندیِ فیلم‌های تئاتری یا سینمایی و... اشتباهی رایج است که بهتر است از آن فاصله بگیریم. برای تأثیرگذاری روی پرده، بسته به نوعِ فیلم، می‌توان از همه امکانات بیانی بهره گرفت که یکی از آن‌ها هم تئاتر است. «سعادت آباد» به عنوان نمونه داخلی و «۱۲ مرد خشمگین» به عنوان نمونه خارجی در لوکیشن‌های ثابتی فیلمبرداری شده‌اند و صرفا به این دلیل نمی‌توان آن‌ها را تئاتری دانست.
هاشمی ادامه داد: مثلا دروبین روی دست که اتفاقا خیلی هم استفاده می‌شود، از سینمای مستند آمده و پیش‌تر در سینما رایج نبوده است. پس می‌توان از نمایش و تئاتر هم برای سینما وام گرفت.
واقعا بازیگری در سینما و تئاتر متفاوت است؟
بازیگر فیلم سینمایی «آزمایشگاه» معتقد است جوهره بازیگری در این دو با یکدیگر تفاوتی ندارد بلکه گونه اثری که در آن بازی می‌کنیم، تعیین کننده چگونگی بازیمان است. او همچنین اظهار کرد: بازیگر آموخته که صورت را به غلو شده‌ترین حالت ممکن باز کند و بعد به عادی‌ترین شکل ممکن برگرداند. حال بسته به خواسته کارگردان و راهنمایی او درباره قابی که در آن بازی می‌کند، اندازهٔ بازی‌اش را تنظیم می‌کند.
هاشمی ادامه داد: در نمایش‌های مختلف می‌توان گونه‌های مختلف بازیگری را دید. برای مثال بازی‌های تئاترهای محمد یعقوبی و امیررضا کوهستانی از بسیاری بازی‌های سریال‌های تلویزیونی و حتا فیلم‌های سینمایی ظریف‌تر است و البته همان طور که سینما بازیگر خوب و بد دارد، قرار نیست چون بازیگری از تئاتر آمده حتما خوب باشد.
این بازیگر و کارگردان با تاکید بر اینکه در تئاتر ایران امکان بازی در انوع مختلفی از بازی‌ها وجود دارد، بیان کرد: در تئاتر می‌توان در نمایش‌نامه‌های شکسپیر، مولیر، رادی، رحمانیان و... بازی کرد که هرکدام فضا و جنس خاص خودشان را می‌خواهد. اما در سینمای ایران این امکان خیلی وجود ندارد. مخصوصا که پس از انقلاب به دلیل موفقیت فیلم‌های واقع گرایانه در جشنواره‌های جهانی، بسیاری از فیلم‌سازان ترجیح می‌دهند مسیرِ موفقِ قبلی را بپیمایند و این امکان تجربه بازیگری در گونه‌های دیگر را کم می‌کند.
نابازیگر‌ها درلحظه خوب ظاهر می‌شوند
هاشمی با اشاره به تفاوتی که میان بازیگر و نابازیگر وجود دارد، گفت: نابازیگر یک بار یک بازی را درخشان انجام می‌دهد، اما بازیگر کسی است که می‌تواند همان بازی را ۱۰ بار درخشان اجرا کند. در سینمای ایران بوده‌اند افرادی که یکبار خوب بازی کرده، و این اتفاق دیگر تکرار نشده، چون بازیگر نیستند.
او افزود: پیشنهاد می‌کنم بازیگری که قرار است وارد پروژه‌ای شود، ابتدا باید فیلم‌های قبلی همان کارگردان را ببیند و اگر خط مشترکی در آثار او وجود دارد را بشناسد، البته کارگردان‌هایی هم هستند که تفاوت میان آثارشان بسیار زیاد است، اما به هر حال بهترین راه برای شناخت یک کارگردان است. موضوع دیگر در فیلم‌نامه‌ای است که شما در دست دارید و باید ببینید این کار از شما چه می‌خواهد، نباید با همان بازی‌های قبلی خود وارد یک کار جدید شوید، چون در این صورت هم برای خودتان و هم برای مخاطب تکراری می‌شوید.
به اندازه چیزی که در صحنه وجود دارد، بازی کنید
بازیگر فیلم سینمایی «وقتی همه خوابیم» تاکید کرد: در تئاتر غیر ممکن است که یک نابازیگر را بیاوریم و بدونِ تمرین و آشنایی با ساز و کار تآ‌تر، بتوانیم به روی صحنه ببریمش. اما در سینما می‌شود، چون کافی ست آن فرد، آنچه کارگردان می‌خواهد را یکبار درست انجام دهد تا برای همیشه ثبت شود. آن وقت چه بسا گاهی، خامی، بکارت، و ناآگاهی‌ای که در بازیِ آن فرد هست، برای یک فیلم، بهتر از عَمَلِ بازیگرانه باشد.
فیلم کوتاه به دیده شدن کمک می‌کند
هاشمی در پاسخ به این پرسش که حضور هنرجو‌ها در فیلم‌های کوتاه می‌تواند راهی برای دیده شدن آن‌ها باشد، تاکید کرد: برای هنرجو نه تنها فیلم کوتاه که هر لحظه بازی کردن همان دیده شدن است. کسانی هستند که در همان روزهای ابتدایی آموزش با پیشنهاد نقشی مهم روبه رو می‌شوند که این أصل نیست و استثناست، اما برای هنرجو یک پلان در فیلم دانشجویی هم عالی است و می‌تواند به کسب تجربه و سپس دیده شدنش کمک کند.
او در ادامه با اشاره به اینکه ایده‌ای درباره حضور هنرجو‌ها در سینما و پشت صحنه فیلم‌ها دارد، بیان کرد: اگر در سینما امکانات مالی وجود داشته باشد، خیلی اتفاق خوبی بود که بازیگران، دستیار داشته باشند، دستیاری که از چایی خوردن تا حفظ کردن دیالوگ‌ها و... در کنار بازیگر باشند. برای این دستیار حضور در صحنه، آموزش خوبی است و می‌تواند راهی برای حضور او در عرصه باشد، همچنین در این حالت میان آموزش و کار حرفه‌ای در سینما ارتباط خوبی شکل می‌گیرد.
هاشمی همچنین با بیان اینکه برای بازیگر شدن باید هزینه کرد، افزود: شکل هزینه کردن برای افراد مختلف متفاوت است، کسی عمرش را هزینه می‌کند، مانند مهدی هاشمی، رضا کیانیان و... که سال‌ها در تئاتر بازی کردند و بعد به سینما وارد شدند. برخی دیگر هستند که خودشان روی یک فیلم سرمایه‌گذاری می‌کنند و دیگرانی هم پیدا می‌شوند که موقعیت‌هایی را برای خودشان به وجود می‌آورند تا بازیگر شوند.
هنرور بودن خوب است، اما بازیگر نمی‌شود
هاشمی در ادامه صحبت‌هایش با اشاره به اینکه خودش دوران هنروری را گذرانده است، یاداور شد: من در فیلم دکل هنرور بودم، سرزمین خورشید هم هنرور بودم که البته فیلمبرداری پلان من آنقدر عقب افتاد که در زمانش نتوانستم حضور داشته باشم. برای کسی که هیچ آشنایی‌ای با فضای کار حرفه‌ای ندارد، هنروری امکانی است برای آشنایی و شاید بسطِ روابط اما صرفِ هنروری برای فیلم‌ها، بدون تلاش برای ارتقای دانسته‌ها، بعید است به بازیگری بیانجامد.
