نقیبی: سیکاریو عملاً فیلمنامه ندارد / مقدسیان: فیلمنامه ضعیفی که به فیلم خوب تبدیل شد

به گزارش رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، پنجمین نشست سینما فرنگ با نقد و بررسی فیلم سینمایی «سیکاریو | آدمکش» به کارگردانی «دنیس ویلنوو» و نویسندگی «تیلور شریدان» عصر روز گذشته با حضور محمدرضا مقدسیان به عنوان مجری و خسرو نقیبی به عنوان منتقد در سالن آمفی تئاتر فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.

در ابتدای این نشست محمدرضا مقدسیان با اشاره به اینکه حال و روز امروز سینمای جهان خوب نیست؛ گفت: این روزها سینماگران بیشتر به وجه سرگرمی سازی اهمیت می دهند و ساده گویی جایگزین پیچیده گویی و حرف های فلسفی شده است. به هم دلیل سیکاریو که در کارنامه فیلمسازش اثر چندان قابل توجهی نیست، سال گذشته با استقبال خوبی روبرو شد.

وی افزود: این عامه پسند بودن، گریبان فیلمسازان بزرگ و مهمی چون کریستوفر نولان، الخاندرو ایناریتو و دیگران را هم گرفته است. نولان، اینسپشن را در قالب یک بلک باستر تابستانی به نمایش گذاشت و مرد پرنده ای، در آثار ایناریتو همین وضعیت را دارد.

 تشخیص فیلم های خوب و بد از هم سخت شده

خسرو نقیبی هم ضمن تایید صحبت های مقدسیان گفت: این روزها تشخیص سره از ناسره سخت شده است؛ پیش از این به سادگی می توانستیم فیلم های روشنفکری را از فیلم های جریان اصلی و فیلم های جریان اصلی خوب را از فیلم های جریان اصلی ضعیف تشخیص دهیم. اما این روزها کارگردان ها و فیلمنامه نویسان با ترفندهایی ساده، موضوعات پیش پا افتاده را به نحوی بیان می کنند که بیننده، احساس کند در برابر یک فیلم فلسفی نشسته است.

وی درباره فیلم سیکاریو گفت: دنیس ویلنوو کارگردان خوبی است و فضاسازی را بلد است و حتی با وجود فیلمنامه هایی که دارای باگ های زیادی هستند، فیلم خوبی می سازد که هم مخاطب را مرعوب می کند و هم گاهی با ستایش منتقدان همراه می شود.

این کارشناس سینما با اشاره به نقص های زیادی که این فیلم دارد، ادامه داد: در ابتدا فکر می کنید قهرمان این فیلم زن تنهایی است که کمبودهای بزرگی در زندگی دارد؛ طلاق گرفته و خودش را در کارش غرق کرده است. اما دقیقا جایی که انتظار داریم این زن به عنوان قهرمان، عمل قهرمانانه ای انجام دهد، منفعل است.

نقیبی اضافه کرد: در ابتدا این طور به نظر می رسد که این فیلم داستان عظیمت زنی به سمت کمال است؛ اما ناگهان در میانه فیلم، کاراکترها جا عوض می کنند و کسی که از میانه فیلم وارد داستان شده، با عنوان شخصیت اصلی داستان را پیش می برد. فیلمنامه نویس نقطه مشخص عظیمت را گم می کند و می خواهد، با فضاسازی مخاطب را گول بزند.

 

این منتقد برجسته سینما گفت: صحنه های تعقیب و گریز این فیلم به خوبی کارگردانی شده اند اما مخاطبی که تریلرهای خوب مایکل مان و دیگر بزرگان این سبک را دیده، به واسطه حافظه تاریخی که دارد ناخودآگاه این فیلم را با فیلم هایی مانند مخمصه مقایسه می کند. به همین دلیل شاید، حتی صحنه های نفس گیر فیلم هم برای مخاطب چندان جذاب نباشد.

 

وی در ادامه با بیان اینکه مردم این روزها به دنبال سرگرمی صرف هستند، گفت: مایکل مان سال گذشته فیلمی به نام کلاه سیاه ساخت که به لحاظ دکوپاژ بسیار درخشان تر از سیکاریو بود؛ داستان پیچیده تری هم داشت اما عملاً از سوی مخاطب و منتقدان نادیده گرفته شد در حالی که سیکاریو توانست نامزد دو جایزه اسکار شود.

 

محمدرضا مقدسیان مجری برنامه و منتقد سینما نیز از زاویه دیگری به نقد سیکاریو پرداخت و گفت: نام فیلم «آدمکش» است و این، از نظر فیلمنامه نویس شاید گویای این است که شخصیت اصلی را که ایناریتو نام دارد، به خوبی معرفی می کند. کیت نمی تواند، شخصیت اصلی باشد، چرا که در پایان فیلم، او را در ضعیف ترین حالت ممکن می بینیم. به نظر من فیلمنامه نویس از یک لایه سطحی مثل اف‌بی‌آی سعی دارد مخاطب را به لایه های درونی تری مثل کاراکتر اصلی برساند و پلیس آمریکا را به نوع دیگری برای مخاطب معرفی کند.

وی با اشاره به دیالوگ پایانی فیلم تاکید کرد: فیلمنامه نویس تمام تلاش خود را به کار برده تا این ضعف جابجایی قهرمان را جبران کند. در پایان فیلم، با دیالوگ «تو گرگ نیستی و اینجا خانه‌ی گرگ‌هاست» به گونه ای عمل می کند که گویی سعی دارد کار خود را توجیه کند.

این منتقد سینما افزود: قهرمان منفعل، از اول تاریخ تا به امروز مردود است. من خبری را خواندم که قرار است سیکاریو2 ساخته شود، و امیلی برانت جزو بازیگران آن نیست. متاسفانه این فیلم فیلمنامه بسیار ضعیفی داشت اما خوش به حال فیلمنامه نویسان که از فیلمنامه ضعیفشان هم یک فیلم خوب تولید می شود.

در ادامه نقیبی درباره فیلمنامه نویسی سیکاریو گفت: این فیلم در حتی شخصیت پردازی هم باگ های زیادی دارد، قصه را از جایی شروع می کند که امیلی برانت پشت در اتاق مضطرب نشسته و منتظر است که ببیند برای این ماموریت انتخاب می شود یا نه؛ هیبت این زن ما را به یاد جودی فاستر فیلم سکوت بره ها می اندازد. به همین دلیل انتظار داریم که این زنِ ضعیفِ شکننده، در ادامه فیلم تغییر جهت دهد و به کمال برسد.

خسرو نقیبی اضافه کرد: از جایی که تلویزیون وارد زندگی مردم شد، سینما موظف شد که برای کشاندن مخاطب دلیل موجهی داشته باشد. از یک جایی به بعد، این پرده عظیم، احترام گذاشته خود را از دست داد و به همین دلیل، تلاش کرد با تکنولوژی هایی مانند آی‌مکس که در خانه ممکن نبود و یا فیلم های سه بعدی، اتفاق تازه ای برای مخاطب داشته باشد.

وی افزود: کم کم مخاطب به سمت فیلم هایی جذب شد که صرفا سرگرم کننده بود، و همانطور که در ابتدای بحث هم مطرح شد، کارگردان های بزرگ هم به سمت ساخت فیلم های سرگرم کننده کشیده شدند. به همین دلیل اکثر فیلم هایی که این روزها مورد استقبال مخاطبان قرار می گیرند، فیلم هایی هستند که وجه بصری آنها بسیار بر وجه درونی شان غالب است.

نقیبی تاکید کرد: سیکاریو هم از این قاعده مستثنی نیست و یک تریلر هیجان انگیز است، اما عملاً فیلمنامه ندارد. اینکه فیلمنامه از اساس چقدر در ساخت یک تریلر اهمیت دارد هم جای سوال است. در قواعد ژانر، تریلرها بیشتر بر اساس فضاسازی ساخته می شوند و چه بسا یک نسخه سیناپس بدون دیالوگ هم می تواند به یک تریلر جذاب تبدیل شود.

این منتقد سینما ادامه داد: در سینمای بالیوود برای صحنه های اکشن و صحنه های رقص، کارگردان های مجزایی وجود دارند و کارگردان اصلی تنها درام فیلم را مدیریت می کنند. در سینمای هالیوود هم کارگردان به عنوان خالق جهان فیلم، با یک متخصص اکشن ابتدا صحنه های فیلم را به صورت سه بعدی آماده سازی می کنند، در سر صحنه فقط آنچه را که در فضای کامپیوتری تجربه کرده اند را اجرا می کنند.

مقدسیان در رابطه با موسیقی این فیلم هم گفت: بخش مهمی از یک تریلر جذاب را موسیقی و شیوه تصویربرداری تشکیل می‌دهند؛ پیش از این گفته می شد اگر در تمام لحظه های فیلم موسیقی وجود داشته باشد، یعنی فیلم کارکرد خودش را از دست داده است اما در سیکاریو و دیگر تریلرها، اگر موسیقی را حذف کنیم فضاسازی دچار مشکل می شود.

نقیبی هم با اشاره به نقش موسیقیدانان بزرگی چون هانس زیمر در هالیووود گفت: این روزها ما با فیلم هایی مواجه می شویم که بر اساس موسیقی طراحی پلان شده اند؛ یعنی به قدری موسیقی و تدوین با هم در آمیخته اند که نمی دانیم موسیقی بر اساس تصاویر ساخته شده یا تصاویر بر اساس ضرباهنگ تدوین شده اند. موسیقی در تریلرها، صرفا آوایی که می شنویم نیست و گاهی طراحی افکت هم بر عهده موزیسین فیلم است که این را در زمان انتشار آلبوم موسیقی فیلم متوجه می شویم. که یکی از بهترین نمونه های آن، دختر گمشده به کارگردانی فینچر است.

این منتقد سینما در پایان گفت: راجر دیکنیس فیلمبردار سیکاریو همان حس و حال کارهای پدرش را در سیکاریو به نمایش گذاشته است. نقش موثر تصویر در فضاسازی، هلی شات ها، رنگ و نوری که برای کارش انتخاب کرده بسیار درخشان است و نقش موثری در شکل گیری یک تریلر مهیج دارد و خوشبختانه تلاش هایش دیده شد و سال گذشته نقاط قوت فیلم از جمله تصویربرداری، موسیقی و تدوین کاندیدای دریافت جایزه اسکار شد.

سیکاریو | آدمکش فیلمی آمریکایی در سبک درام و جنایی محصول سال ۲۰۱۵ است و بازیگرانی چون امیلی بلانت، بنیسیو دل‌تورو، جاش برولین و ویکتور گاربردر آن به ایفای نقش پرداخته‌اند و نامزد دریافت سه جایزه اسکار شد.

جلسات نقد و نمایش فیلم های روز سینمای جهان با عنوان سینمای فرنگ با اجرای منتقد سینما، محمدرضا مقدسیان برگزار می شود.