به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر، نشست خبری همایش بزرگداشت شیخ شهاب الدین سهروردی اول مردادماه در تالار وحدت برگزار شد.
خبرگزاری مهر افزود: در این مراسم شالویی مدیرکل حوزه وزارتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیر همایش، حسن بلخاری رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، نجفقلی حبیبی پژوهشگر فلسفه اسلامی، عضو هیئت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی، امرالله حسنی مدیرکل وزارت فرهنگ و ارشاد استان زنجان و مجید زین‌العابدین مشاور وزیر و مدیر عامل بنیاد رودکی برنامه‌های این همایش را تشریح کردند.
در ابتدای نشست شالویی گفت: از سال گذشته وزارت فرهنگ به همراه انجمن مفاخر فرهنگی، بزرگداشت حکمای ایران را در برنامه قرار داده است و این برنامه سال گذشته با بزرگداشت حکیم نظامی آغاز شد تا بتوانیم اندیشمندان خود را در سطح جهانی معرفی کنیم. از جمله مفاخر ما شیخ بزرگ شهاب الدین سهروردی است که علی‌رغم عمر کوتاهش، با آثار بزرگ و ارزشمند تا به امروز ماندگار شده است.
او ادامه داد: امسال بنا داریم معرفی گسترده این شخصیت بزرگ را در سطح ملی و بین‌المللی انجام دهیم. در سطح ملی خصوصاً روی محور زنجان و همدان یعنی فاصله میان پایگاه دو حکمت اشراق و مشاء برنامه‌ریزی کردیم و در سطح جهانی روی دو منطقه سوریه که مدفن شیخ در آن جا قرار دارد و هندوستان که منطقه عمق نفوذ فکری سهروردی است.
دبیر همایش بزرگداشت سهروردی افزود: امسال تلاش داریم تا معرفی مفاخر فکری و فرهنگی کشور محدود به جامعه نخبه و فرهیخته کشور باقی نماند بلکه بتوانیم این اندیشه‌ها را در سطح عموم مردم حتی دانش‌آموزان مدارس بسط دهیم به نحوی که اگر از مردم درباره شیخ اشراق بپرسید نه تنها بتوانند درباره او و آثارش توضیح دهند بلکه فرق میان شهاب‌الدین سهروردی فیلسوف را با شهاب الدین سهروردی صوفی بدانند. در این راستا تلاش کردیم در فضای مجازی هم برنامه‌هایی را برگزار کنیم و از ظرفیت آموزش و پرورش بهره بگیریم.
سپس بلخاری با سپاس از وزارت فرهنگ و اساتید و محققان که این این اقدام را رقم زدند، گفت: سه نکته درباره شیخ اشراق وجود دارد؛ اول این که در تاریخ، بزرگانی هستند که نقش‌شان محدود به نقش علمی نمی‌شود بلکه نقش تمدنی هم بازی می‌کنند. سهروردی در قرن پر چالش ششم مانند خواجه نصیرالدین طوسی در قرن هفتم چنین نقشی را در شکل‌گیری فرهنگ و تفکر ایرانی بازی کرد و با نقش‌آفرینی به‌موقع در برابر حملات خاقانی یا فخررازی در تهافت الفلاسفه به حکمت و فلسفه قد علم کرد و حکمت اشراق را بنیان گذاشت.
او نکته دوم را چنین ادامه داد: انجمن مفاخر پیش از انقلاب پایه‌گذار بناهای یادبود بسیاری در سراسر کشور بوده که امروز مانند آرامگاه ابن سینا و سایرین شناخته شده هستند. امیدواریم این امر مهم و مغفول با همکاری وزارت ارشاد احیا شود و ما تلاش داریم ساخت بناهای یادبود را مانند جریان پیش از انقلاب احیا کنیم. این حرکت از ساخت بنای یادبود شیخ اشراق در سهرورد آغاز خواهد شد.
بلخاری نکته سوم را درباره اهمیت پایه‌گذاری این حرکت در زنجان و همدان یادآور شد: میان حکمت مشاء و اشراق رابطه مستحکمی برقرار است. نه حکمت اشراقی سهروردی آن چنان اشراقی است که از عقل گریزان باشد و نه حکمت مشاء ابن سینا آن چنان عقلانی است که بویی از اشراق نبرده باشد. بنابراین ایده جذاب ارتباط برقرار کردن میان دو پایگاه این دو حکمت در همدان و زنجان، مطرح و پیگیری شد و مراسم کلنگ‌زنی آن فردا برگزار می‌شود.
رئیس انجمن مفاخر افزود: از سال ۹۵ فعالیت‌های انجمن برای معرفی مفاخر ملی آغاز و پیش از این هم برنامه‌های دیگری با حضور اندیشمندانی از ترکیه، سوریه و سایر نقاط جهان برگزار شد و مجموعه کتاب‌هایی به چاپ رسید. در این همایش‌های سخنرانان اندیشمندی چون مهدی محقق، حدادعادل، نجفقلی حبیبی، منوچهر صدوقی سها و بسیاری دیگر به سخنرانی پرداخته‌اند. به علاوه سخنرانی‌های کوچک و بزرگی هم در فضای مجازی برگزار شده که در بسط دانش عمومی تأثیرگذار باشد. مقالات این همایش‌ها هم در مجموعه‌ها و کتاب‌ها به چاپ رسیده و در دسترس است.
شالویی در پاسخ به تمایز این همایش با نمونه‌های قبلی گفت: برنامه امسال در سطح جهانی برگزار می‌شود و برخلاف همایش که تنها چند روز است اصل بزرگداشت و معرفی شیخ اشراق با برنامه‌های متعدد مانند هفته‌های فرهنگی وزارت ارشاد در کشورهای دیگر تا آخر سال ادامه خواهد داشت. به علاوه نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم مفاخر ما به مردم معرفی شوند اما از سینما، نمایش و موسیقی کمک نگیریم. بنابراین ساخت آثار سینمایی و تلویزیونی در برنامه قرار دارد و مذاکراتی با هنرمندان موسیقی و تجسمی شده تا آثاری در این زمینه تولید شود.
بلخاری گفت: سهروردی اندیشمندی است که زبان او با تمثیل درآمیخته و این جایگاه تمثیلی استعداد وسیعی ایجاد می‌کند تا هنرمندان وارد عرصه معرفی اندیشه، آثار و رویکردهای سهروردی شوند.
شالویی افزود: شیخ اشراق ۵۰ اثر مکتوب دارد که بیش از نیمی از آن‌ها، به زبان فارسی نوشته شده‌اند و از این جهت هم این اندیشمند خدمت بزرگی به ایران و زبان فارسی داشته که مایه مباهات و معرفی به مردم کشور است.
حبیبی ضمن ابراز تأسف از محدود شدن رشته حکمت اشراق به یک واحد درسی در دانشگاه گفت: خانه سهروردی در زنجان مشخص است اما مدت‌ها قبل خراب شده و ساختمان جدیدی بر آن ساخته شده که قابل بازیابی نیست. بنابراین قرار شد تا در منطقه دیگری بنای یادبود احداث شود.
او درباره اهمیت سهروردی متذکر شد: اوژن یونسکو، نویسنده شهیر فرانسوی در نامه‌ای به هانری کربن، مترجم آثار شیخ اشراق به فرانسه از او بابت شناساندن چنین حکیمی تشکر کرده و این یکی از نشانه‌های حکمت عالم‌گیر اوست. موضوعی که خودش هم اشاره کرده بود. ظاهراً یک بار شیخ، خوابی می‌بیند و تعبیر آن را به همراهش چنین می‌گوید که «من روزی جهان را خواهم گرفت» اما آن فرد مخالفت می‌کند و شیخ اصرار می‌ورزد. به نظر من آن روز همین روز است. چرا که می‌بینیم حکمت اشراق در همه جا تدریس می‌شود و فقط در چین کرسی نداشت که آن هم با تلاش‌های دکتر اعوانی، ترجمه آثار صورت گرفته و اخیراً وارد دانشگاه‌های چین شده است. او جهان را گرفته و این کار شیخ بسیار قابل تقدیر است که توان زبان فارسی را برای بیان مفاهیم پیچیده فلسفی، ارتقا داده و مهم‌ترین مسئله فهم و درک اندیشه اوست که امیدواریم فرصت آن برای مردم کشور خودمان هم دست دهد.
زین‌العابدین، در تشریح فعالیت‌های هنری برای بزرگداشت سهروردی گفت: نگاه شیخ اشراق برای تولیدات هنری ظرفیت بالایی دارد اما تاکنون مورد توجه قرار نگرفته و در همین راستا با هنرمندان تجسمی صحبت کرده‌ایم و فراخوانی در این زمینه به زودی منتشر خواهد شد. به علاوه فراخوان ارسال نمایشنامه درباره شیخ هم قرار است منتشر شود و گروه‌های موسیقی هم آثاری را برای این منظور خلق کرده‌اند.
شالویی در پاسخ به خبرنگار مهر درباره ضرورت ایجاد کمیته ایده‌پردازی برای فعالیت‌های مؤثر فرهنگی در جهت شناساندن مفاخر کشور به گروه‌های مختلف مردم گفت: تلاش‌های زیادی تاکنون صورت گرفته اما این کار بسیار دشوار است و همت بلند می‌طلبد و احتیاج به زمان، امکانات بیشتر و به‌روزتر دارد اگر بخواهیم این شناساندن را به سطح انتظارات درست در سطح مفاخر کشور برسانیم. خوشبختانه نگاه جدی وزارت فرهنگ در دوره جدید نشان می‌دهد به این امر اهتمام دارد و آن را در اولویت قرار داده است.
